آنا صحیفه رپورتاژ |
کولت. آذ پروفئسسور شیرمممد حسینووون «معنوی ارثیمیز و گئرچکلیک» کیتابیندان فایدالاناراق میرزه الکبر صابیرین سالمان ممتازا وئردیی ایلک و سون مصاحیبهسیندن ماراقلی مقاملاری تقدیم ائدیر.
گؤرکملی تدقیقاتچی-ادبیاتشوناس، ژورنالیست و پوبلیسیست سالمان ممتاز ۱۹۱۰-جو ایلین ایون آییندا باکییا گلیب، بورادان دا تیفلیسه گئدجکمیش. همین واخت م. ا. صابیر هاشیم بی وزیرووون گوندهلیک «صدا» (۱۹۰۹-۱۹۱۱) قزئتینده کوررکتور ایشلییر و مهمانخانادا قالیردی. اولجه «متروپول» مهمانخاناسینا دوشهن س. ممتاز، صابیرله گؤروشدوکدن سونرا اونون قالدیغی مهمانخانایا کؤچور. س. مومتاز یازیر: «…صابیری اؤز نؤمرهمه گتیردیم و قالماغی تکلیف ائتدیم. صابیر راضی اولدو. الاحیدده کرووات قویماق مومکون اولمادیغیندان، کروواتیمی اونا وئرهرک اؤزوم کوشئتکانین اوستونده اوزاندیم.
صابیر یاریم ساعتدان چوخ او بؤیرو و بو بؤیرو اوستونده چئوریلئی. سببینی سوروشدوقدا کروواتدان شیکایت ائدرک «منی آتیب-توتور»،- دئدی. یئریمیزی دییشدیک. کوشتکانین اوستونده اوزانان کیمی «اوخ، بونا نه دئمیشهم، من پروژینلی کروواتی هاردا گؤرموشهم؟»- دئیهرک یاتدی… گئجه گئج یاتماغیمیزا گؤره سحر بیر آز گئج دورمالی ایدیک. لاکین کونکالارین زنگینین سسی و بازار اهلینین های-کویو بونا مانع اولدو و او گون صابیرله آشاغیداکی موصاحیبهمیز اولدو».
قید ائدک کی، م.ا.صابیردن مصاحیبه آلاندا س. ممتازین ۲۷ یاشی، شاعرین ایسه ۴۷ یاشی وار ایدی. یعنی، اونلارین گؤروشو م. ا. صابیرین وفاتیندان بیر ایل اؤنجه اولوب. ۱۹۱۱-جی ایلده بؤیوک شاعر دونیاسینی دییشهنده س. مومتاز «بؤیوک صابیره» آدلی شعیر یازمیش و درج ائتدیریب.
سوال: -سیزین ایلک تخلصونوز اولان «هوپ – هوپ» سؤزونون معناسی ندیر و نه سببه بونو قبول ائتمیسینیز؟
جاواب: – بو تخللوسو منه عزیز دوستوم مشهدی حبیب وئرمیشدیر. هوپ-هوپ قوش آدیدیر. همین قوشون بو آددان باشقا ائل آراسیندا یئنه بیر نئچه آدی واردیر کی، فاتماباجی، بو-ببو، هوپ – هوپ و شاناپیپیک او جملهدندیر. مشهدی حبیب منه «فاطماباجی» دئیه خیتاب ائتمک اوچون بو آدی اینتیخاب ائتمیشدیر(سئچمیشدیر). من ده بونون اوزینده اونون تخللوسونو «قیزدیرمالی» قویموشام کی، معناسینی هله بو گونه کیمی آنلایا بیلممیشدیر.
سوال: – نه سببه تخلصونوزو تئز-تئز دییشدیریرسینیز؟
جاواب: – بونو شیروانلیلاردان و موحیطدن سوروشمالیسینیز.
سوال: -عباس صحتین نئچه یاشی واردیر؟ سیز بؤیوکسونوز، یوخسا او؟
جواب: – باشدا او بؤیوکدور، یاشدا من.
سوال: – صحت درین ساوادلیدیرمی؟
جاواب: – من اونون شاگیردییهم، او، منه اوستاددیر.
سوال: – عثمانلیلارین کلاسسیک شاعرلریندن کیملری بیهنیرسینیز؟
جاواب: – ضیا پاشا ایله نامیق کمال بیی.
سوال: -توفیق فیکرتی بیهنیرسینیز، دوزدورمو؟
جاواب: – سیز عثمانلی شاعرلرینی سوروشدونوز، من ده فیکریمی دئدیم. فیکرت عرب شاعریدیر (م. ا. صابیر یقین کی، ت. فیکرتین اثرلرینده عرب سؤزلرینین چوخ ایشلدیلدیینی نظرده توتورموش.-رئد.)
بو آددا تورک شاعری یوخدور. یاخشی اولاردی کی، بونو محمد هادی افندیدن سوروشایدینیز. یاخشیسینی او بیلیر. (م. هادینین ده شئیرلرینده فارس و عرب سؤزلری چوخدور، صابیر، بونا ایشاره ائدیردی )
سوال: – متبو شعیرلرینیزین هانسینی چوخ بیهنیرسینیز؟
جاواب: – هئچ بیرینی. بیهنیلهسی شعیرلری سونرالار یازاجاغام.
سوال: – سونرا نه واخت؟
جاواب: – مورگولهمهینده.
صحبتلرینین سونوندا صابیر ممتازین «ملا نصرالدین» ژورنالیندا سئیرک-سئیرک شعیر یازماغینین سببینی سوروشدوقدا او، باجاریقسیزلیغینی و واختینین آز اولدوغونو دئییب.
صابیر ایسه «بونلار بهانهدیر»- دئیهرک، ضیا پاشانین مشهور ترکیب بندینین ایکی پارچاسینا ایکی ساعتا کیمی نذیره یازماغینی تاپشیریب. بو بارهده س. ممتاز قید ائدیر: «من ده اطاعت ائدرک یازدیم. صابیر بیندی و بیر سطرینی ده تصحیح ائتدی.»
تاریخ
2020.05.30 / 14:39
|
مولف
Axar.az
|