آذربایجان جمهوریتینین پاریسه گؤندردیی نماینده هئیتینده تمثیل اولونان، عمرونو مهاجیرتده کئچیرن جیحون حاجیبی‌لی ۱۸۹۱-جی ایلده شوشادا دوغولوب.

ایلک تحصیلینی روس-تاتار مکتبینده، اورتا تحصیلینی باکی‌دا آلیب. گنجلیینده فلیتونلار یازیب، سونرالار «کاسپی»، «پروگرس»، «باکی»، «آذربایجان» کیمی قزئتلرده پوبلیسیستیک مقاله‌لرله چیخیش ائدیب.

۱۹۰۸-جی ایلده قارداشی اوزییر بی شرقین ایلک اوپراسینی صحنه لشدیررکن جیحون بی ابن سلام و نوفل روللارینی اویناییب. علی بی حسین زادنین رهبری اولدوغو «سعادت» مکتبینده بیر مدت معلم ایشله‌ییب، پطربورگدا حقوق فاکولته‌سینده مرتضی مختارووون وسایتی حسابینا تحصیل آلیب. آردینجا پاریس‌ده ساربوننا اونیورسیتتینه قبول اولوب. ۱۹۱۷-جی ایلده «اتحاد» و «مسلمانلیق» قزئتلرینین رداکتورو اولوب، جمهوریتین اعلان اولونماسیندان سونرا اوزییر بیله بیرگه «آذربایجان»، شفی بی روستم بی‌لی ایله بیرگه ایسه «آذربایجان» قزتینین رداکتورو وظیفه‌سینده چالیشیب. ۱۹۱۹-جو ایلده پاریس صولح کنفرانسینا گئدن نماینده هیتینین ترکیبینه داخیل ائدیلیب.

جمهوریتین ایشغالیندان سونرا بیر داها وطنه قاییدا بیلمه‌ییب، آوروپادا آذربایجانین ان قیزغین مدافعه‌چیلریندن اولوب. هله ۱۹۱۹-دا پاریس‌ده «ایلک مسلمان دؤولتی آذربایجان» آدلی کیتابی چاپدان چیخیب، آذربایجانلیلارین سویقیریمی ایله باغلی مقاله یازیب. ۱۹۲۰-جی ایلده «آرشین مال آلان» موسیقیلی کومدییاسینی فرانسیز دیلینه ترجمه ائدیب، همین ایلده ده تاماشایا قویوب.

۱۹۳۰-جو ایلده «آذربایجان مطبوعاتی تاریخی»، ۱۹۳۳-جو ایلده «قاراباغ دیالکتی و فولکلورو» کیتابلاری فرانسیز دیلینده ایشیق اوزو گؤروب. فران‌نسیز شرق شوناسلاری آ. بنیقسن و ش. لمرسه کلکژنین ۱۹۶۴-جو ایلده پاریسده فرانسیز دیلینده نشر ائتدیردیکلری «روسییادا ۱۹۲۰-جی ایله قدر چیخان مسلمان مطبوعاتینین تاریخی» اثری حاضیرلانارکن آذربایجان بؤلمه‌سینده او دا ایشتیراک ائدیب. فرانسادا اس اس ار ای-نی اؤیره‌نمه اینستیتوتونون پاریس‌ده فرانسیزجا نشر ائتدیردیی «قفقاز» ژورنالینین آذربایجان بؤلمه‌سینده گئدن یازیلارین رداکته‌سی ایله مشغول اولوب، همین اینستیتوتون دستیی ایله ۱۹۵۹-جو ایلده مونحن‌ده «آذربایجاندا ایسلام علیهینه تبلیغات و اونون متودلاری» اثری چاپ اولونوب.

۱۹۶۲-جی ایلین ۲۳ اوکتیابرین‌دا اورک خسته لییندن وفات ائد‌ن ج. حاجی بی‌لی سن-کلو قبیریستانلیغیندا دفن اولونوب.

مصطفی وکیل اوغلونا یازدیغی سون مکتوب

مهاجیرت مطبوعاتینی آراشدیرارکن جیحون حاجیبیلینین اؤلوموندن اوچ گون اؤنجه یازدیغی سون مکتوبلا راستلاشدیق. جمهوریتین سونونجو داخلی ایشلر ناظری، مهاجیر مصطفی وکیل اوغلونا ۱۹ اوکتیابر ۱۹۶۲-جی ایلده گؤندردیی مکتوب «مجاهید» ژورنالینین ۵۳-۵۴-جو بیرلشمیش ساییندا یاییملانیب.

مکتوبون متنینی تقدیم ائدیریک:

«چوخ محتره‌م قارداشیم، مصطفی بی. چوخ بؤیوک اوزونتو ایله دئملییم کی، سیزلری زیارت ائتمک منه نصیب اولمایاجاق. اورک خسته لیینه دچار اولدوم، حتی آیاق اوسته دایانماق دا منه قاداغاندیر. چوخ گؤزلدیم، بیر یاخشیلاشما حاصیل اولمادی. معالیجه ائدیرلر، لاکین قلب خسته اولدوغو اوچون تکرار نه ائده بیلرلر کی؟ کریزیسلر کئچیریرم، چوخ پیس وضعیتده اولورام. بونو دا دئملییم کی، خسته‌لیک ایلک علامتینی ایولون ۸-ده پاریس بلوکونون ایجلاسیندا گؤستردی. ایندی ده هردن بیر همین قلب سیخینتی‌سی تکرارلانیر.

چوخ-چوخ تأسف! هر حالدا سیز گؤروشمه‌لرینیزی حیاتا کئچیرین، مهاجیرتی بیر یئره توپلاماغا سعی ائدین. بو، چوخ مهم‌دور.

اللرینیزی سیخیر، هامینیزا درین سئوگیلریمی اظهار ائدیره‌م.

جیحون».