اساسا در علم _تا آنجایی که به شناخت مربوط می شود، هیچ نگاه یقینی و برین از خطایی وجود ندارد. هر چشم اندازی بخشی از حقیقت را برای ما به نمایش می گذارد، اما این مهم است که فروتنانه بدانیم ما فقط بخشی از حقیقت هستیم و نه تمام آن.

در ویژه برنامه‌ای که پرگار شبکه بی بی سی فارسی به «فرقه دموکرات آذربایجان اختصاص داده است، عباس جوادی و تورج اتابکی با اعتقادی مومنانه و آکنده از خشم در «۲۱ آذر» جز سیاهی به کف نمی آورند و کلیت آن را از چشم انداز مرکزگرایانه_ناسیونالیستی خود در «وابستگی»، «دست نشاندگی» و «اشغال نظامی بیگانه» منحل می سازند!

به همان نسبت هم محمدحسین یحیایی که دم و دستگاه «حقیقت ساز» بی بی سی را با محافل مباحثاتی آکادمیک اشتباه گرفته است، با غافلگیری از چنین تهاجمات یکطرفه ای، تا نادیده انگاری واقعیت های نظم بین الملل جدید، گفتمان چپ‌گرایی جهانی و ظهور ابرقدرتی به نام آمریکا و آغاز جنگ سرد پیش می رود.

تا جایی که به من مربوط می شود، من مشکلی با دیدگاهی که کلیت «۲۱ آذر» را به جوهری با عنوان «سنی گتیرن سنه دئییر گئت» فرو می کاهد، به مثابه یکی از چشم اندازهای رقیب در میدان فهم این رخداد تاریخی ندارم. اما به عنوان کسی که از جامعه شناسی (به مدت ۱۶ سال در دانشگاه های تهران و بدور از تمام سمپادهای این جنبش) به گفتمان هویت طلبی رسیده ام، برای «ثبت در تاریخ» می نویسم که:

این نگاه نه تنها درکی از هویت تاریخی ایران، تاریخ مدرن ایران و توپوگرافی اجتماعی _ سیاسی ایران و بویژه آذربایجان ندارد، بلکه خود در نهایت عاملی برای استقلال آذربایجان از ایران خواهد بود.

هر مخاطبی می تواند این کلام را به عنوان یک «خیال خام» از جوانی خیره‌سر ادراک کند، یا هشداری برای بازگشت به مدار مدرنیسم، دموکراسی خواهی و حقیقت جویی برای همزیستی تک تک کسانیکه در این جغرافیا سکنا گزیده اند.

در اینجا نمونه ای از نطفه های تغییر و تجربه شکل خاصی از همزیستی در دوران تجدد _بسیار قبل تر از دوران پهلوی، را به عنوان گواه تقدیم می نمایم.