آذربایجان دئمک شرفینی یاشاماق بیز آذربایجانلیلارین هر بیری اوچون بؤیوک سعادتدیر.

هارادان باشلانیر آذربایجان - هر بیریمیزین ایچیندن. بو حس بیزیمله بیرگه دوغولاراق بؤیویور، بیزیمله بیرگه بو مملکتدن باشقاسینا داشینیر. بو حس هر بیریمیزین وارلیغینا ائله هوپوب کی، اونو درک ائتمه‌مک مومکونسوزدور. بلکه ده بو غیری-عادی حس لرین گوجودور کی، یاشادیغیمیز یئردن آسیلی اولمایاراق بو تورپاق، بو وطن نامینه هر آن اؤلمه‌یه حاضیریق.

آذربایجان‌دا دیرلی ضیالیلاریمیز، کوریفئیلریمیز، داهیلریمیز وار کی، اونلار آذربایجان‌چیلیق مفکوره‌سینین دونیادا تانینماسی و درک ائدیلمه‌سی نامینه چوخ بؤیوک ایشلر گؤروبلر. ۱۹-جو عصرین اورتالارینا دوغرو آذربایجانین گؤرکه‌ملی ضیالیلاری عباسقولو آغا باکیخانوو، میرزا فتحعلی آخوندزاده، حسن بی زردابی، سید عظیم شیروانی و باشقالاری ۱۹-جو عصرین سونو ۲۰-جی عصرین اوللرین‌ده محمد آغا شاهتاختینسکی، علی بی حسین‌زاده، جلیل ممدقولوزاده، میرزه علکبر صابیر و دیگرلری آذربایجان خالقینین تالعی اوزرین‌ده داها ایسرارلا دوشونوردولر. «قویموش میللت ایمضاسینی اؤوراقی-حیاتا، یوخ میللتیمین ایمضاسی ایمضالار ایچین‌ده»، - دئین محمد هادی خالقین دوشدویو وضعیتی دقیق آنلادیردی... آذربایجان خالقینین آزادلیق، دؤولت موستقیل‌لیگی اوغرون‌دا موباریزه‌سینه اؤندرلیک ائد‌ن ضیالی دموکراتلارین ایدئولوژی مؤقعلری، چیخیش یولو آختارماق پرینسیپلری، مئتودلاری فرق‌لی اولسا دا، اونلارین هامی‌سی وطنین بوتؤولویو و موستقیل‌لیگی ایده‌آلینا صادق ایدیلر.

آذربایجان‌چیلیق ایدئیاسینین کؤکونده میللتچیلیک دئییل، وطنداشلیق دیری دایانیر. بو ایدئیانین مقصدی چوخ میللتلی آذربایجان خالقینین بیرلشمه‌سی و دموکراتیک یوللا اینکیشاف ائتمه‌سینه زمین یارادان دیرلر سیستمینی فورمالاشدیرماقدیر. چوخ میللتلی آذربایجان خالقینی بیرلشدیرن آذربایجان‌چیلیق ایدئیاسی موستقیللیین قورونماسینا، دموکراتیک اینکیشافا و حقوقی، سوسیال دؤولتین قورولماسینا خیدمت ائدیر.

بو ایدئولوگییانین تاریخی آذربایجان خالقینین تاریخی قدر قدیم‌دیر. خالق اؤزونون میللی مفکوره‌سینی بوتون مؤوجودلوغو بویو فورمالاشدیریر. سونرالار آذربایجان‌چی‌لیق ایدئولوگییاسینا گتیریب چیخاراجاق فیکیرلره شیفاهی خالق ادبیاتی نومونه‌لرین‌ده، او جمله‌دن آتالار سؤزلرین‌ده راست گلینیر: «یورددان چیخسان دا، ائلده‌ن چیخما»، «ائل گوجو، سئل گوجو»، «بیرلیک هارادا، دیریلیک اورادا». اوغوز ائلینین بیر اولماسی، بیرگه فعالیت گؤسترمه‌سی، باشقا خالقلارلا علاقه‌سی ایلک یازیلی ادبی نمونه‌میز «کیتابی-دده قورقود» داستانین‌دا اؤز عکسینی تاپیب. لاکین آذربایجان‌چیلیق ایدئیاسی ۲۰-جی عصرین اوللرینده فورمالاشماغا باشلاییب. بو پروسئس‌ده بیزیم معاریف‌چیلر بؤیوک رول اویناییبلار.

آذربایجان‌چیلیق ایدئیاسی محمد امین رسولزادنین، علی بی حسینزادنین، احمد بی آغاوغلونون و دیگر مهاجیرلرین فیکیرلرینده اؤزونو گؤستریردی. علیمردان بی توپچوباشوو، جیحون بی حاجیبی‌لی بو ایدئیانی یاییر، «آذربایجان دؤولتی وار و همین دؤولت ایشغال اولونوب» ایدئیاسینی یاشادیردیلار.

آذربایجان‌چیلیق ایدئیاسی میللی کیملییمیز، میللی بیرلییمیزدیر. بو ایدئیا تاریخ بویو خالقیمیزین عذاب-اذیتی، جانی، قهرمان‌لیغی باهاسینا نایل اولدوغو ان بؤیوک معنوی ثروتی‌دیر.

آذربایجان‌چی‌لیق دونیا آذربایجان‌لیلارینین میللی ایدئولوگییاسی‌دیر

آذربایجانچیلیغین درین کؤکلری و تمللری میللتیمیزین تاریخی کئچمیشی و بو گونو ایله سیخ باغلی‌دیر: «خالقیمیز میللی کیملیینی درک ائتدیی زامان‌دان بری آذربایجان‌چیلیق موختلیف ائنیش‌لی-یوخوشلو یوللاردان، تاریخی دؤورلردن کئچه‌رک اینکیشاف ائدیب، زنگینلشیب. هانسی ائتنیک کؤکه منسوب اولماسین‌دان آسی‌لی اولمایاراق، بوتون آذربایجان وطنداشلارینی تک وطن، تک دؤولت، تک بای‌راق، تک میللت اطرافین‌دا برابر شکیل‌ده بیرلشدیره‌ن آذربایجان‌چی‌لیق ایدئولوگییاسی ایله دؤولتیمیزین و میللتیمیزین بو گونو و گلجیی سیخ باغلیدیر. آذربایجان‌دا ائتنیک کیملیین‌دن آسیلی اولمایاراق، بوتون وطنداشلار آذربایجان میللتی‌دیر. اونا گؤره ده آذربایجان‌چی‌لیق، ایلک نؤوبه‌ده، عائله‌دن، اوشاق باغچاسین‌دان، مکتب‌دن و جمعیت‌دن گلمه‌لی‌دیر. رحمت‌لیک میرزا جلیل یازیردی کی، میللتین گلجیی آنالارین الینده‌دیر. آذربایجان‌چیلیق تکجه شعار اولاراق دئییل، مزمون و ماهیتینه گؤره درسلیکلریمیزده حاکم اولمالیدیر. آذربایجانچیلیغین داها گئنیش تبلیغ ائدیلمه‌سینین هر بیر آذربایجان‌لی اوچون اهمیتی بؤیوکدور.