تلگراف. کوم-اون «تانیمادیغیمیز آذربایجان‌لیلار» روبریکاسین‌دا دونیاجا مشهور اولان، اما آذربایجان‌لی اولدوغونو چوخوموزون آز بیلدیی، چوخوموزون ایسه هئچ بیلمدیی شخصیتلر حاق‌دا معلوماتلار تقدیم ائدیلیر.

حاقین‌دا اینترنت واسطه‌سیله معلومات الده ائتدییمیز شخص عثمانلی ایمپئرییاسینین ان نفوذلو دؤولت آداملارین‌دان بیری‌دیر. شیروان‌زاده محمت رشدی پاشادان دانیشیریق.

شیروان‌زاده محمت رشدی پاشا سلطان عبدولعزیزین حاکمیتی دؤورونده، ۱۸۷۳-۱۸۷۴-جو ایللرده عثمانلی دؤولتینین سدرزه‌می و یا وزیری اولوب. آتاسی ۱۹-جو عصرده آذربایجان‌دا یئنی‌دن دیرچه‌له‌ن نقشیبندی‌لیک طریقتینین لیدئرلرین‌دن بیری ایسماییل سیراجددین شیروانی‌دیر. ایسماییل شیروانی کوردمیرده دوغولوب.

عثمانلی سارایینا دوغرو

چار روسییاسینین شیروان (شاماخی) خان‌لیغینی ایشغال ائتدیک‌دن سونرا عائله‌سی آنادولویا (آماسییا) کؤچوب. تحصیلینه آماسییادا باشلایان محمت رشدی ۱۸۵۰-جی ایلده ایستانبولا گله‌رک، بورادا بیازید جامی مدرسه‌سین‌ده اوخویوب. معلمی دؤورونون مشهور دین آداملارین‌دان ویدین‌لی مصطفی افندی اولوب.

۱۸۵۳-جو ایلده آماسییا دینی ایشلر ایداره‌سینین رهبری تعیین اولون‌سا دا، بیر ایل سونرا ایستئفا وئره‌رک، ایستانبولا گئری دؤنوب. شئیخولیسلام آریف افندینین اوغولا درس وئررکه‌ن، اؤز ایستعدادی و زکاسی ایله اونون دققتینی چکیب، بون‌دان سونرا اونون ایستیی ایله مدره‌سه‌ده درس دئمه‌یه باشلاییب، یعنی مودرریس‌لیک ائدیب. هابئله وقفلرین تفتیشی محکمه‌سین‌ده شریعت مأمورو وظیفه‌سینه گؤتورولوب. بیر مدت احمد جؤودت پاشانین رهبرلیگی آلتین‌دا قورولان رئگیونال محکمه کومیس‌سییانین عضوو اولوب.

سورییا والی‌سی

همین ایللرده دؤولت ایشلرین‌ده‌کی اوغورلاری اونون یولونو اوسمانلینین گله‌جک خاریجی ایشلر ناظری کئچه‌چی‌زاده فواد پاشا ایله کسیشدیردی. همین دؤورده فواد پاشا شاما (ایندیکی دمشق) والی تعیین اولونان‌دا روش‌دی پاشانی دا اؤزو ایله سورییایا آپاردی. بو دؤنه‌م‌ده اونو بؤلگه‌لردن بیرینه قاضی تعیین ائدیلمه‌سی تکلیفینی ایر‌لی سورسه ده، بو، شئیخولیسلام سادددین افندینین اعتراضی ایله قارشیلان‌دی.
بو دفعه یئنه کئچه‌چی‌زاده فواد پاشانین تؤوسییه‌سی ایله ۱۸۵۱-جی ایلده مجلیسی والا (آلی محکمه شوراسی) اوزولویونه تعیین ائدیل‌دی. ۱۸۶۳-جو ایلده ایسه وزیر روتبه‌سی وئریله‌رک شام ویلایتینین والی‌سی تعیین اولون‌دو. ۱۸۶۴-جو اولده شام و سای‌دا قودسه بیرلش‌دیریله‌رک واهید سورییا ویلایتی قورول‌دو. بو بیرلشمیش ویلایتین باشینا ایسه شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشا گتیریل‌دی.

سورگون‌ده

۱۸۶۵-جی ایلده ایستانبولا قاییت‌دی و دینی ایشلر ناظری تعیین اولون‌دو. همین ایل بورادان مالییه ناظری وظیفه‌سینه گتیریل‌دی. ۱۸۶۸-جی ایلده ایسه یئنی وظیفه‌سی خزینه ناظری اولدو. ۱۸۶۹-جو ایلده بو پوست‌دا قالماقلا یئنی قورولان داخی‌لی ایشلر ناظری وظیفه‌سی ده اونا حواله ائدیل‌دی. همین دؤورلرده شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشانین بیرباشا سارایلا تماسا کئچمه‌سی و بعضی ایشلری سدرزه‌مله مسلهتلشمه‌مه‌سینه گؤره، سدرزه‌م، یعنی وزیر مهمد امین علی پاشا ایله موناسیبتلرینین پوزولماسینا گتیریب چیخاردی. لاکین وزیر سونرادان اونون سارای و حکومت‌ده‌کی اساس مدافعه‌چی‌سی اولاجاق‌دی. بون‌دان سونرا ۱۸۷۱-جی ایلده داخی‌لی ایشلر ناظری پوستون‌دان اوزاقلاش‌دیریلاراق، یئنی‌دن مالییه ناظری تعیین اولون‌دو. بورادا وئردیی سربست قرارلار او قدر ده خوش قارشیلانمادیغی اوچون سلطان ابدولزیزه شیکایت ائدیل‌دی و سورگونه گؤندریلمه‌سی ایستنیل‌دی. اما سدرزه‌م مهمد امین علی پاشا سارایین حکومت ایشلرینه قاریشماسینی خوش قارشیلامادی و بونا گؤره ده بو تکلیفی قبول ائتمه‌دی. بونون یئرینه، شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشانی مالییه ناظری وظیفه‌سین‌دن اوزاقلاش‌دیراراق، اقتصادی ایشلر ناظری تعیین ائتدی. ۱۲ گون سونرا ایسه عدلیه ناظری ادهه‌م پاشا ایله یئر دییشدیردی.

یئنی وظیفه‌سینین ایجراسینا باشلادیق‌دان بیر نئچه آی سونرا – ۱۸۷۱-جی ایل سئنتیابرین ۷-ده سدرزه‌م مهمد امین علی پاشا اؤلدو و یئرینه محمود ندیم پاشا گتیریل‌دی. محمود ندیم پاشا اؤزونه قارشی تهلوکه کیمی گؤردویو شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشانی وظیفه‌سین‌دن اوزاقلاش‌دیراراق، آماسییایا سورگونه گؤندردی. ۱۸۷۲-جی ایل ایولون ۳۱-ده ایسه محمود ندیم پاشا اؤز وظیفه‌سین‌دن اوزاقلاش‌دیریلاراق، یئرینه میتهات پاشا گتیریل‌دی. میتهات پاشا اونو باغیشلادی، ایستانبولا قاییتدیق‌دان سونرا ایسه مئشه و مده‌ن ناظری تعیین ائتدی. ۱۸۷۳-جو ایلده یئنی‌دن دینی ایشلر ناظری وظیفه‌سی وئریل‌دی. اما بو وظیفه‌ده چوخ قالمادی، همین ایل اوچونجو دفعه مالییه ناظری تعیین اولون‌دو.

مصر و قاجارلار

سدرزه‌م ساکیزلی احمد اسد پاشا ۱۸۷۳-جو ایل آپرئلین ۱۵-ده توتدوغو وظیفه‌دن اوزاقلاشدیریلدیق‌دان سونرا شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشا سدرزه‌م کیمی سدارته گتیریل‌دی. وزیرلیگی دؤنه‌مین‌دن ال آلدیغی ان اؤن‌م‌لی پروبلئم مصرین ایداره‌سی ایله باغلی‌دیر. مصر ۱۸۴۱-جی ایلده‌ن خصوصی ایمتیازلی والیلر طرفین‌دن بیر موختار حکومت کیمی ایداره ائدیلیردی. ۱۸۷۳-جو ایلده مصرین رهبری اولان ایسماییل پاشا عثمانلی حکومتین‌دن داها گئنیش موختاریت ایمتیازلاری آلماق اوچون ایستانبولا گل‌دی. بو موختاریت ده، یالنیز عثمانلی سلطانینین فرمانی ایله مومکون ایدی.

ادعایا گؤره، ایسماییل پاشا بو فرمانی آلا بیلمک اوچون سارای و دؤولت آداملارینا روشوت و هدییه‌لر وئردی. حسین آونی پاشا، شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشا و دیگرلری آلدیقلاری بخشیشلر قارشیلیغین‌دا اونا ایستدیکلری ایمتیازلاردان آرتیغینی وئردیلر. ۱۸۷۳-جو ایلده وئریله‌ن همین فرمانلا مصرین عثمانلی دؤولتی قارشی‌سین‌داکی موختاریتی و موستقیل‌لیگی بیر قدر ده آرت‌دی.
شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشانین قاجارلار دؤولتی ایله ایمزالانمیش آنلاشمانین بیر سیرا مادده‌لرینی قاجارلارین لئهینه دییشدیردیی ده ادعا اولونور.

سلطانی دئویرمک پلانی

شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشانین سدرزه‌م‌لییه گلممیش‌دن اول میتهات پاشا، مئهمئت سادیک پاشا و حسین آونی پاشا کیمی نفوذلو دؤولت آداملاری ایله گیزلی دانیشیقلار آپاراراق، سلطان ابدولزیزی دئویرمک اوچون آنلاشدیغی بیلدیریلیر. بون‌دان سونرا حسین آونی پاشانین شیروانزادنین بو پلانی حاق‌دا گیزلی اولاراق سارایی خبردار ائتدیی، بو سبب‌دن اونون وظیفه‌سین‌دن اوزاقلاشدیریلدیغی ادعا اولونور. بئله‌لیکله شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشا ۱۸۷۴-جو ایل فئورالین ۱۵-ده سدرزه‌م‌لیک‌دن اوزاقلاشدیریلیر، یئرینه ایسه حسین آونی پاشا گتیریلیر.

او، همین ایل مایین ۲۷-ده حلبه والی تعیین ائدیل‌دی. اما شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشا بورادان خوشلانمایاراق، باشقا ویلایته والی گؤندریلمه‌سینی ایسته‌دی. همین ایل هیجازا والی گؤندریل‌دی. شیروان‌زاده مئهمئت روش‌دی پاشا یئنی وظیفه‌سینین ایجراسینا باشلاماق اوچون یولا دوشور، لاکین تایف شهرینه چاتان‌دا قارا قیزدیرمادان وفات ائدیر. همین شهرده دفن ائدیلیر.

بعضی تاریخ‌چیلر اونون هدییه و روشوت آلدیغینی بیل‌دیرسه‌لر ده، دؤنه‌مین سارای قئیدلرین‌ده («سیجیلل-i اوسمانی») اونون حاق‌دا بئله یازیلیر:

«اورتا بوی‌لو، دولو بده‌ن‌لی، گولر اوزلو بیر شخص ایدی. عالیم، فازیل، حلیم خاسیت‌لی، عقل‌لی، مرد، ایستیقان‌لی و موالییم...».