آنا صحیفه آنا دیلی |
اولو بابالاریمیزدان یادیگار قالان آنا دیلیمیز مدنیت عابیدسی اولماقلا یاناشی، دؤولتچیلییمیزین ده میثیلسیز زنگینلیینی داشیماقدادیر. او تایلی بو تایلی سویداشلاریمیزین دیلی بیر اولسا دا تا قدیمدن موختلیف لهجهلر مؤوجود اولوب.
Axar.az گونئی آذربایجاندا مؤوجود اولان لهجهلر سیلسیلهسیندن یامچی لهجهسی حاقیندا یازی تقدیم ائدیر:
شیمالی آذربایجانین ناخجیوان و خصوصیله اوردوباد آغزینا یاخین اولان بو لهجهنین مرکزینی مرند شهری سایماق اولار. صوفییان، یامچی، گونئی محالی شبستر، خامنه، دیزه خلیل، دریان، شانیجان، گمیچیدن سونرا اورمو گؤلونون شیمالین قاپسار، زونوز، گلین قایا، علمدار – گرگهنین جنوب کندلری و مرند دوزونده یامچی، یئکان محللاریندان ائووغلو و اوردان سونرا آغچایدا یاواش – یاواش قاراداغ لهجهسینه یاخینلاشیر. بو لهجهده پوزقونلوغون آز اولماماسینا باخمایاراق، قاراداغ لهجهسینین ترسینه سؤزلر داها یوموشاقدیر. «قابلاما یئرینه قبلهمه»، «قاپاق یئرینه قپق» دئدیکلری کیمی، قارداش یئرینه قردش سؤزو ایشلنر. آنجاق سس اویوشومو تام اولاراق رعایت ائدیلیر. فعل آز اوزانیر، تبریز لهجه سیله قاراداغ لهجهسی آراسیندا یئر توتار. زونوز و مرندین اؤزو ان قدیم یئرلشیم مرکزلریندن اولماسینا باخمایاراق یام گدییندهکی یام کندی و اطراف کندلریله مرند اوواسینداکی یامچی و اونا تای کندلرین مغول کؤچلریله گلدیکلری بللیدیر. چونکی هم او کندلرین آدینین مغولجایا یاخین اولماسی، هم ده لهجهلرینین قاریشماسینا باخمایاراق بعضی اؤزللیکرین قورویوب ساخلامیشدیر. آنجاق بوتون بونلارلا برابر او هودودلار داخیلیندهکی لهجه چوخ اسگی و اورتا دیللرین بیر-بیر ایله قاریشیب، ترکیبلشمهسیندن خبر وئریر. بو بؤلگهده نئچه مسئلهیه دقت یئتیرمک لازیمدیر.
صوفییان و اطرافیندا بوتون فعللرین ایکینجی شخصینین کئچمیشدهکی حالینی گؤسترمک اوچون فعلین سسسیزلرینه گؤره، «ددی»، «ددو» و س. ایشلدیرلر. مثال اوچون: گلیبدی یئرینه گلیددی، ووروبدو یئرینه ووروددو و س. دئییلیر. ماراقلی اولان بودور کی اویغور-آوشار آدی وئردییمیز اورمو لهجهسینه تابع اولان سالماس شهرینده، اؤزللیکله موغانجیقدا دا عینی حادیثه گؤرونمکدهدیر. بو لهجهنین اراضیسینه داخیل اولان و اورمو گؤلونون شیمالیندا یئرلشن، بورچالی، اؤزللیکله قیپچاق کندینین خالقی بام باشقا بیر لهجهیه ییلنمیشلر، حتی بو مقالهده قید ائدیلهن لهجهلردن هئچ بیرینه تابع دئییللر. بورا دا بیر خصوصیتی ده درج ائتمک گرکدیر، او دا بو کند اهالیسینین گؤزلرینین رنگی و قیییقلیغینداکی فرقین گؤزه چارپماسیدیر.
تاریخ
2019.03.28 / 09:58
|
مولف
آینورا مممدووا
|