کولت. آذ یازیچی قان تورالینین «گنج قادینین و شاختا بابانین قتلی» حکایه‌سینی تقدیم ائدیر:
گولگون
اوچ یاشیم واردی، اونا گؤره ده دانیشدیقلاریمین چوخو یادیم‌دا دئییل.
یئنی ایله آز قالمیشدی، آنام منیمله گولنوره‌نی شاختا بابانین یانینا آپاردی.
آتام او واخت موسکوادا ایدی.
شاختا بابایا «کئچی» شئیرینی دئدیم.
شاختا بابا منه کانفئت وئردی.
شکیل ده چکدیردیک.
او شکیل ایندی ده من‌ده دورور.
آنام بوز پلاشین‌دادیر، من قوجاغین‌دایام.
باجیم دا یانیمیزدا دایانیب، آرخادا ایسه شاختا بابا.
بیر الی آنامین چینین‌ده‌دیر، بیر الی ده باجینین.
قار قیز یوخدو ندن‌سه.
آنا دئدی کی، گولون، من ده گولوردوم، باجی دا.
شکلی آتایا گؤندردیک.
بایرام گئجه‌سی آتایلا دانیشدیم.
اونا دا دئدیم «کئچی» شعرینی.
باجی دا درسلرین‌دن دانیشدی آتایا.
آتایا مکتوبو باجی یازیردی همیشه.
آنام دئییردی، باجی یازیردی.
بایرامدان اوچ-دؤرد گون سونرا آتا گلدی.
بیزه دئممیشدی گلجیینی.
قاپینی دؤیدو، بیزی هئچ اؤپممیش آنانین اوستونه قیشقیردی، گولدانی اونا آتدی.
باجییلا من باشلادیق آغلاماغا.
بیز قورخدوق، قونشوموز گولناز خالا گلدی.
بیزی آپاردی.
داها آنامیزی گؤرمدیک.
آتامیزی دا.
آنامی حکیملر آپاردی، آتامی پولیسلر.
بیز ننه گیلده قالدیق.
شاختا بابا
اینجسنت اونیوئرسیتئتین‌ده اوخویاندا آیدینی اویناماق ایستییردیم. ان بؤیوک آرزوم بو ایدی. تعیناتیمی م. شهرینده تئاترا وئردیلر. کئفیم پوزولمادی. او قدر بؤیوک آکتیور صنعته ایالتده باشلاییب سونرا پارلاییب کی.
اما بوردا ایشلریم دوز گتیرمه‌دی. دوز-عمللی بیر تاماشا قویولموردو. ایجرا باشچیسینین آتاسی دراماتورق ایدی. آنجاق اونون اثرلرینی قویوردولار. پلیسین رشادتی، قاراباغ، وطنپرورلیک حاق‌دا دراملار یازیردی. منه ده ائله-بئله روللار وئریردیلر. جمعی ۱۵۰ مانات معاش آلیردیم. یاری آج دولانیردیم. تویا دا گئتمه‌یه اورییم گلمیردی. بوتون بوش واختیم‌دا کیتاب اوخویوردوم. رایون کیتابخاناسیندا کیتاب قویمامیشدیم. آخیردا ائوه اینترنت چکدیریب کتمپوترله اوخوماغا باشلادیم.
بیر گون بیر درام یازدیم. اونو رئژیسورا گؤستردیم. اوخودو. دئدی سونرا قویاریق. سونرا اوندان درامی ایستدیم. نه قدر آختاردیسا، تاپا بیلمه‌دی. دئدی ایتیرمیشهم. یاخشی کی، کتمپوتئریم‌ده واردی. بیر مدت سونرا درام صحنه‌یه قویولدو. اما مؤلف یئرینده ایجرا باشچیسینین آتاسینین آدی واردی. اولجه خیلی غصبیلشدیم. سونرا وئجیمه آلمادیم. یاخشی کی، باش رولو منه وئردیلر. پیس اوینامادیم. پرمیرادان سونرا مؤلف بیزی قوناقلیغا آپاردی. جیبیمه یوز مانات قویوب دئدی کی، نه پروبلمین اولسا زنگ وور. تشکور ائلدیم.
کیرایه پولونون الیندن جانا ییغیلمیشدیم. بیر گون باش رئژیسسور منی یانینا چاغیردی. دئدی کی، گؤزتچی ایشتاتی آلمیشام، اونو سنه وئریم، گئجه ده بوردا قالارسان. راضیلاشدیم. کیتابلاری‌می، کامپوتئریمی گتیردیم. گلیریم ده ۱۰۰ مانات قالخدی.
باش رئژیسسور هامیمیزا شاختا بابا پالتاری آلدی. دئدی بوندان سونرا کیم ایسته‌سه، ائولره گئدیب شاختا بابالیق ائد‌جک. آکتریسا آز اولدوغو اوچون شاختا بابالارین چوخو تک ایشلییردی. قار قیزلا بیر یئرده ۴۰، تکجه شاختا بابا اوچون ایسه ۲۰ مانات آلیردیق. پولون دا یاری‌سی تئاترین ایدی. یاریم ساعتا ۱۰ مانات قازانیردیم.
سونرا منی گؤندردیلر پارکداکی یولکانین یانینا. گونه ۳۰-۴۰ مانات پول قازانیردیم. اوشاقلارا شعر دئدیزدیریردیم، اونلاری ایلندیریردیم. بیر دفعه ایکی اوغلو ایله گلن آتا منه ۵۰ مانات وئردی. اؤز شهریمده یقین کی، پارک شاختا باباسی اولماغا راضی اولمازدیم، اوتاناردیم. اما بوردا منی تئاترین ایشچیلریندن باشقا هئچ کیم تانیمیردی.
بیر گون ایکی قیزلا آناسی گلدی. قیزین بیری بالاجا ایدی، او بیریسی بؤیوک. شعر دئدیلر، اونلارا کانفئت وئردیم. آناسی منه گیزلیجه ایکی باغلاما وئردی. اونو دا اوشاقلارا وئردیم. سونرا شکیل چکدیردیک. ساغوللاشیب گئتدیلر. بالاجانین اوزو ائله گولوردو کی، سهرکی دیلخورچولوغوم دا کئچدی.
دؤرد-بئش گون سونرا بیر جاوان اوغلان گلدی. الین‌ده ده بیر شکیل. سوروشدو کی، بو سن‌سن؟ قیزلارین آنالاری ایله چکدیردییم شکیل ایدی. دئدیم کی، هه منم. جیبیندن چیخارتدیغی بیچاغی اورییمه سوخدو. «سن کیمسن کی، الینی منیم آروادیمین چینینه قویورسان؟»
ائشیتدییم سون سؤز بو اولدو. یئره ییخیلدیم. خسته خانادا آییلدیم. بیر آی خسته خانادا یاتدیم.
نایله
مکتبده یاخشی اوخویاردیم. ژورنالیست اولماق ایستییردیم. شعر ده یازیردیم. اما هئچ کیمه گؤسترمیردیم. او، عمیمین اوغلو ایدی. مندن بئش یاش بؤیوک ایدی. اونلار کندده یاشاییردیلار، بیز م. شهرینده. اوشاق واختی بیر یئرده چوخ اوینامیشدیق.
مکتبی قورتاریب قارداشلارینین یانینا، موسکوایا گئتدی. من ۱۱-جی صینیفده اوخویاندا قاییتدی. بیزه گلدی. گؤروشدوک. هدییه‌لر گتیرمیشدی. شوکولادلار، کانفئتلر، کالباسالار... منه ال وئرمدی. دئدیم، یقین بؤیوموشم، آرتیق اوتانیر.
صاباحی‌سی گون آنام منی متبخه چکدی. دئدی اعلمان سنینله ائوله‌نمک ایستییر. راضی اولمادیم. دئدیم اونیورسیتت‌ده اوخوماق ایستییرم. آنام دا قاییتدی کی، اونسوز دا بیزیم سنی اوخوتدورماغا ایمکانیمیز اولمایاجاق، اعلمان سنی مسکوادا اوخوت‌دوراجاق. روس سئکتوروندا اوخویوردوم. مسکوادا اونیورسیتت اوخویاجاغیم آرزوسویلا قانادلاندیم. اعلمان دا راضیلاشدی. منی گزمه‌یه دعوت ائلدی. اوندا دئدی کی، اؤزوم اوخومامیشام، هئچ اولماسا سن اوخو. سیله ایمتاحانلارا حاضیرلاشدیم. مسکوا دؤولت اونیوئرسیتئتینه داخیل اولدوم. یایدا تویوم اولدو. بیر یئرده گئتدیک مسکوایا.
اونیوئرسیتئت ائویمیزدن چوخ اوزاق ایدی. اما هر گون درسه گئدیردیم، یاخشی دا اوخویوردوم. اما بیر گون اعلمانین اوزو دؤندو. ائوه گلیب منی دؤیدو، دئدی کی، هامی لاغ ائدیر منه. دئییرلر کی، یاخشی کیشینین آروادی هر گون درسه گئدیب باشقا کیشیلرله اوتورماز. من تسلیم اولمادیم. درسه گئتمه‌یه داوام ائلدیم. هر گون داوامیز دوشوردو. آخیردا تسلیم اولدوم. باشقا نئیله‌یه بیلردیم کی؟ بو یاد، بؤیوک شهرده اؤز گوجومه نئجه قالا بیلردیم؟
بیرینجی کورسون آخیریندا حامیله ایدیم. عریضه یازیب فاصیله گؤتوردوم. گولنور دوغولدو. او اوچ یاشینا چاتمامیش گولگون ده دوغولدو. گولنورون مکتب یاشی چاتاندا اعلمان دئدی کی، من مسکوادا قیز اوخودا بیلمره‌م. قیزلاریمی دا گؤتوروم م.-ا قاییتدیم. اعلمان دا ۴-۵ آیدان بیر گلیب بیر هفته، اون گون قالیردی. بیزه واختلی-واختیندا پول دا گؤندریردی.
نهایت او گون... گولنور آغلاییردی کی، منی شاختا بابایا آپار. آغلی هله کسمین گولگون ده اونا قوشولموشدو. قیزلاریمی گؤتوروب آپاردیم پارکا. شاختا بابایا شعر دئدیلر. اولجه‌دن اؤزوم دوزلتدییم هدییه‌لری گیزلیجه شاختا بابایا وئردیم. قیزلاریم چوخ سئوینمیش‌دیلر. شکیل چکدیردیک. شاختا بابا اساسینی توتدوغو الینی یونگولجه چینیمه قویموشدو. ایکی نوسخه چیخارتدیردیم شکلی. آخشام قیزیما یازدیردیغیم مکتوبلا بیر یئرده شکلین بیرینی ده ظرفه قویوب اریمه گؤندردیم. قوی قیزلارینی گؤروب سئوینسین دئدیم. آخشام تلفونلا دا دانیشدیق. قیزلار دا دانیشدی. شاختا بابادان دا دانیشدیلار آتالارینا.
یانوارین اوچو ایدی. بیر ده گؤردوم، قاپی برک-برک دؤیولدو. گؤزلوکدن باخدیم. اریم ایدی. او گلمه‌لی دئییلدی آخی. تئز قاپینی آچدیم. قاپی آچیلان کیمی اوشاقلار اونو گؤردو. اوستونه قاچدیلار. قیزلارا فیکیر وئرمه‌دی. منی ایتله‌دی، دیوانا ییخیلدیم. چوخ غضبلی ایدی. اونو بئله گؤرممیشدیم هئچ واخت. قاییدیب دئدی کی، سنین الیندن مسکوادا دا قالا بیلمیرم. کیم شکلی گؤرورسه، دئییر کی، شاختا بابا آروادینی اللییر، گؤر شکیلده بئله‌دیرسه، شکیلدن سونرا نئیله‌ییبلر. آغلادیم. اونا یالواردیم کی، قولاق آسما بو جور آخماق شئیلره.
اوشاقلارین آغلاشماسی منی لاپ دلی ائلمیشدی. بو قدر اذیت چک، اونلارا آتالیق ائله، آنالیق ائله، معلم‌لیک ائله، آتالاری دا گلیب سنی بو وضعیته سالسین. آخیردا بئزدیم. دئدیم، سن یاخشی کیشی اولسان، اوشاقلارینین اوستونده اولارسان، گئدیب اوردا روس قیزلارییلا گزمزسن. بونو دئین کیمی گؤزومه قارانلیق چؤکدو. یئره ییخیلدیم. «رد اول گئت ماتیشکه معشوقنین یانینا». ائشیتدییم سؤن سؤز بو اولدو. جئهیز خالچاما قان دامیردی. ائله او خالچانین اوستونده اؤلدوم.
اعلمان
عمیم عسگرلیکدن سونرا ائله مسکوادا قالمیشدی. اولجه بؤیوک، سونرا اورتانجیل قارداشیم اونون یانینا گئتدی. من هله مکتبده اوخویوردوم. عمیمین قیزینی آلان بؤیوک قارداشیم کن‌ده گلمیشدی. دئدی، مکتبی قورتار، عسگرلیک ایشینی پوللا دوزلدک، گل یانیمیزا.
۵ مین ماناتا حربی بیلط آلاندان بیر هفته سونرا گئتدیم مسکوایا. هاوا لیمانیندا منی اورتانجیل قارداشیم قارشیلادی. او سوبای ایدی دئیه، اونونلا قالاجاقدیم. بازاردا مئیوه ساتیردیلار. بئش-اون گون سونرا بازاردا مئیوه ساتماغا باشلادیم. قارداشلاریم مئیوه‌نی آلیب گتیریردیلر، من ده ساتیردیم. بیر آز سونرا خالام قیزینی آلدی قارداشیم. من تک قالدیم. ۲-۳ ایل سونرا آنام خبر گؤندردی کی، عمین قیزی نایله‌نی سنه آلماق ایستییریک. من راضی اولدوم. گؤزومون قاباغیندا بؤیوموشدو نایله. بوردا بیر قیزیم واردی، منه کؤمک ائدیردی بازاردا. اونونلا اولوردوم، اما اونو آلماق آغلیمدان دا کئچمیردی. بونلار کئف چکمک اوچون ایدی، ائوله‌نمک اوچون دئییلدی.
نایله‌نی من گؤرنده بالاجا قیزی ایدی. ایندی خیلی قشنگلشمیشدی. دئییردی، اوخوماق ایستییرم. باشقا یولوم قالمادی، دئدیم مسکوادا اونیوئرسیتئته گیر، اوردا اوخویارسان. گیردی ده. اما قارداشلاریم، بازارداکی یولداشلاریمین الیندن بئزار اولدوم. بوتون گونو منه لاغ ائدیردیلر، آرخامجا دانیشیردیلار. دئییردیلر کی، اونیوئرسیتئتده قیزلار بوش اوتاقلاردا سئویشیرلر. قیزلاری یاتاقخانایا آپاریب اوردا کئف چکیرلر. من ده دؤزه بیلمیردیم. بیر-ایکی دفعه ایشیمی آتیب اونیوئرسیتئته، اونون دالینجا گئتدیم. تک چیخدی. آوتوبوسا میندی. دوز بیر هفته آرخاسینجا گئتدیم. بیر-ایکی دفعه ده گؤزونه گؤروندوم، یالاندان دئدیم کی، بوردا ایشیم واردی. مقصدیم اویدو کی، ناراحات اولسون، بیلسین کی، اونو ایزلییرم، آغلینا باشقا شئی گتیرمه‌سین.
بیر گون ایشده‌ن چیخاندان سونرا وورماغا گئتدیک. ماغازادان ۳ آراق گؤتوروب گئتدیک «شکی» کافه سینه. اوردا خیلی ووردوق. مجلیس یاخشی گئدیردی. لاپ آخیردا منیم ساتیجی قونشوم قاییدیب دئدی کی، ایستییرم ایشدن تئز چیخیب اونیوئرسیتئته گئدیم، یاخشی قیزلار اولور اوردا، بلکه بیرینی توتدوم. روسجا دوز-عمللی بیلمیردی، قیز توتان-زاد دا دئییلدی، ساده‌جه، منه ایلیشیردی. من ده ایستولون اوستونده‌کی بوتولکانی گؤتوروب اونا ووردوم. بیزی ساکیتلشدیردیلر. داها اوتورماییب ائوه گلدیم. نایله‌یه دئدیم کی، داها اونیوئرسیتئته-زادا گئتمیرسن، قاخیلیب اوتورورسان ائوده. نایله آغلادی، من ده دئدییمی دئدیم، اوسته‌لیک قطعیتیمی گؤسترمک اوچون بیر-ایکی دنه ده ایلیشدیردیم. ۲-۳ آی گونونو گؤی اسکییه بوکدوم. اما چوخ وورموردوم. حامیله ایدی چونکی. اوشاغا بیر شئی اولاردی. آنالیق ماذونیتینه چیخدی. داها قویمادیم گئتمه‌یه. بیرینجی اوشاغیمیز اولدو. آدینی دا نایله قویدو: گولنور. آد خوشوما گلمیشدی. اونا گؤره ده راضی‌لیق وئردیم.
گولنوردان سونرا گولگون اولدو. گولنورون ۶ یاشی اولاندا نایله‌یه دئدیم کی، من مسکوادا قیز اوشاغی اوخودان دئییلم، قاییت آذربایجانا. بیر آز پول ییغمیشدیم، ائو آلدیم اونا م.ده.
تئز-تئز گئدیردیم یانلارینا، هر آی ۵۰۰ دوللار گؤندریردیم. ایکی-اوچ گون‌دن بیر تئلئفونلا دانیشیردیق. یئنی ایل قاباغی گلمک ایستییردیم، اما هئچ جور آلینمادی. اوشاقلارا یئنی ایل اوچون ۳۰۰ دوللار گؤندردیم. اونلار دا منه مکتوب یازمیش‌دیلار. شاختا بابا ایله چکدیردیکلری شکلی ده گؤندرمیش‌دیلر. اولجه شکیلده بیر شئی حس ائلمدیم. شاختا بابانین آغاج توتدوغو الی نایله‌نین چینینه دییردی، او بیری الینی ده گولنورون چینینه قویموشدو.
شکلی ایستولومون اوستوندن آسدیم. بئش-آلتی گون سونرا بوتون بازار بو شکیلدن دانیشماغا باشلادیلار. اؤزو ده منی عصبیلشدیرمک اوچون منه شاختا بابا دئییردیلر. بیری سؤز چیخارتمیشدی کی، شاختا بابا مکتبده معلم‌دیر، نایله‌نین معشوقه‌سیدیر. بیر نفر گویا اونلاری بیر یئرده ائوده‌ن چیخاندا گؤروب. اولجه وئجیمه آلمادیم. اما بو اوزون مدت داوام ائتمه‌دی. قارداشلاریمدان دا خبرسیز طیاره‌یه مینیب م.-ا گلدیم.
اولجه پارکا گئدیب شاختا بابانی تاپدیم. شکلی گؤستریب دئدیم کی، بو سن‌سن؟ «هه» دئین کیمی بیچاغی دوز اورییندن ووردوم. سونرا ائوه گئدیب نایله‌نی ووردوم. بیچاغی جیبیمه قویوب پلیسه گئتدیم. قارداشلاریم پول تؤکوب منی عمورلوک حبس‌دن قورتاردیلار. ۱۵ ایل ایش آلدیم. کئچن دفعه ائوه زنگ ووروب آناما دئدیم کی، اوشاقلاری گتیرین یانیما. قیزلاریم منی گؤرمک ایسته‌مه‌ییبلر. ایندی گولگونون ۱۵ یاشی وار، گولنورون ۱۸.
