کولت. آز یازی‌چی-اسیست نرمین کمالین «تورپاق» آدلی یئنی حکایه‌سینی تقدیم ائدیر.
بیرینجی دفعه یوقایا گئدن‌ده هیندیستان‌لی کیرایه‌نیشین دئدی «گئتمه، او اصل یوقا دئییل». راجئش بیزیم حیطه هله تزه کؤچموش‌دو، ناتاشانی، منی یاخشی تانیمیردی، هله بیلمیردی کی، بیزه هئچ اصیل یوقا گرک دئییل.
یوقا سالونو دوز بیزیم «اوبشی دوور»دا آچیلمیش‌دی. قاپی‌سینین اوزرینده نئون لامپا یانیب سؤنوردو: «یوقا. بدنینیز و روحونوز اوچون خوشبختلیک. ایلک گون پول‌سوز.» ایچری گون عرضین‌ده جوربجور ساریشین، قاراشین قیزلار گیریب-چیخیردیلار. ناتاشایلا هئیأت‌ده گزیب دولاشان‌دا گؤروردوک کیمسه پیللکه‌نله قالخیر یوخاری، قاپینی آرخاسینجا اؤرتور. گون عرضین‌ده یئددی قیز، اون قیز... هله بیر قارا چارشاب‌لی قادین دا گلیردی. ناهاردان سونرا کانداردا اوتوروب چنه ووران حیط آروادلاری یالان-دوغرو دئییردیلر کی، بو قادینین شهرین باشقا یئرین‌ده اؤز یوقا سالونو وار. اما کؤنلو یوقا ایسته‌یه‌ن‌ده اؤز حلال سالونونا گئتمیر، دئییر «من ایشچیلریمین یانین‌دا یوقایلا مشغول اولمارام».
ناتاشا دا دئییردی، اؤزوم ده بئله فیکیرلشیردیم کی، پیس یئر اولسایدی چوخ آدام گلمزدی بورا. اگر اونلار اوزاقلاردان دوروب گلیردیلرسه، بوردان-بورا بیز نیه گئتمییدیک. راجشه قولاق آسمادیم، شنبه گونو ناتاشایلا اورا یوللاندیم.
***
کیمین آغلینا گلردی؟ نه منیم، نه ناتاشانین. او گون اوردا قاچقین مهله‌سینین آروادلارینی گؤرجییمیز آغلیمیزین اوجون‌دان دا کئچمزدی. اونلاری ماوی یوقا خالیلارینین اوزرینده فاراغات دایانمیش گؤره‌نده ائله شاققاناق چکدیک کی، سانکی کیبریت چؤپویله کیبریت قوتوسونو قفیل بیر-بیرینه چکدیلر. اونلار دؤنوب بیزه، ساکیتلیگی پوزان ایکی آوارا اوزونبورون قیزا باخدیلار. ایختیار اللرینده اولسا گاه بونون، گاه اونون، ایندی ده قاچقین محله‌سینین ان فاغیری توما خالانین اوغلانلارینی دام‌دا قوشباز بالارزا امینین گؤیرچینلرینین گؤزو قاباغین‌دا یول‌دان چیخاران ناتاشانی ایت کیمی قوواردیلار بوردان. قاچقین محله‌سین‌ده ان بیرینجی قاپی‌دا یاشایان شرقییه خالا بیزه ائله باخ‌دی کی، حیطینه دوشن توپوموزو بیچاقلا جیریق-جیریق ائد‌ن‌ده ائله باخیردی. بلکه دوغرودان دا محاربه‌دن سونرا اونلارا یوقا لازیم ایدی. اما بیزیم ده خوشبختلیک، دینجلیک سؤز وئره‌نلره اینانماغا حاقیمیز واردی. لاپ یالان ود ایدیسه ده، بو جیرهاجیردا محله‌ده وئیلله‌نمک‌دن‌سه بوردا وئیلله‌نمک یاخشی اولاردی. یوقا معلمی، آدینی سونرالار اؤیرنجییم ایرینا بیزه آرخا جرگه‌ده یئر ائلدی و یالنیز بو واخت هر خالینین یانین‌دا یئره قویولموش بئللری گؤردوم.
***
«ایندی ایسه بیر سیاحته چیخاجاغیق» - ایرینا گؤرونور بیزدن اول ده نقدرسه دانیشیبمیش و ایندی داوام ائدیردی. «گؤزله گؤرونمه‌یه‌ن، یالنیز حس ائدجییمیز بیر سیاحته. گلین بئللریمیزی گؤتورک و گؤزلریمیزی یوماق» – او، قفقاز مجلیسلرینین تامادالاری توست دئیر کیمی دئدی، اؤزو ده اییلیب دؤشه‌مه‌دن بئلینی گؤتوردو، گؤزلرینی یومدو:
«ائله بیلین کی، حیاتینیزی اورتادان ایکی یئره بؤلورسونوز. سول طرف کئچمیشینیزدیر، ساغ طرف گلجیینیز. فیکرن سولا دوغرو گئدین. اوردا چوخلو پیس حادثه‌لر اولوب. چوخ پیس حادثه‌لر. اونلارین اولدوغو یئرلر قارا کؤلگه‌لردیر. اونلارین اولدوغو یئرلر قاران‌لیق چوخورلاردیر. او چوخورلارین دیبین‌دن ظلمت پوسکورور. هر دفعه کئچمیشه باخان‌دا زولمت سیزی بورویه‌جک. بئلله تورپاق گؤتورون و چوخورو اؤرتون. دولانا کیمی تورپاقلایین. تورپاقلادینیزمی، اوستونو هامارلایین. اوزرینه یاشیل گؤزل بیر آغاج اکین.» - ایرینا بونو دئییب بئلی قارشی‌سین‌دا هاوایا سانجدی، گویا تورپاق گؤتوردو و گویا تورپاغی بئلدن بوشالتدی.
گؤره‌سه‌ن، آروادلار دا گؤزلرینی یوموبلارمی، بونو بیلمیردیم، چونکی هامی‌دان آرخادا دایانمیشدیم. اؤزوم گؤزلریمی یومماق ایسته‌میردیم، جین کیمیدیم. هئچ اوتاق‌دا سس‌لنه‌ن اعجازکار هیند موسیقی‌سی ده منی خومارلاتماغا قادیر دئییلدی. قاچقین محله‌سینین گوللو خالاتلی آروادلاری اولان یئرده‌سه گؤزلری یومماق هئچ مومکون اولاسی ایش دئییل، گنج قلبیم ائله هی اونلارا تماشا ائدیب
ناتاشایلا باخیشماق، گولوشمک ایستییردی. مندن اوچ آددیم آرالی دایانمیش ناتاشایا باخدیم. گؤزلرینی یومموشدو. ایندی یقین کی، سولا دوغرو گئتمکده‌دیر. نئجه بئله تئز یومدو گؤزلرینی، نئجه بئله تئز گئتدی گؤزگؤرونمز عالمه. ناتاشا تک بوردا یوخ، هر شئی‌ده مندن فرقلیدیر، سانکی هره‌میز اؤز ایرقیمیزی تمثیل ائدیریک. او واخت اوشاق ائوینده‌سه دئییردیلر کی، گویا بیزی بورا ایکی باجی تحویل وئریب. بیز هله کؤرپه اولان‌دا. اگر آنالاریمیز باجی اولوبسا، بئله چیخیر کی، بیز خالاقیزیییق. بیر جهد ده ائتدیم. گؤزلریمی یومدوم. خئیلی بئله دایاندیم. گؤردویوم یالنیز گؤز قاپاقلاریمین ایچی، قیرمیزیمتیل پرده، اوچوشان دایرجیکلر اولدو. گؤزلریمی آچدیم، زالدا همین منظره‌ایدی. اوزون آغ پرده‌لردن گاه بیری، گاه دا او بیری کولک‌دن حامیله قالیر، قارنی شیشدیکجه شیشیر، قفیل کولک بالاسیندان آزاد اولور، سوستالیب ساللانیردی. آروادلار دا، ناتاشا دا دایاندیقلاری یئرده بئللرینی آیاقلارین‌دان بیر آز آرالی هاوایا سانجیر، هاوادان تورپاق گؤتورورموش کیمی ائدیب خیالی چوخورا بوشالدیردیلار. گئتدیکجه جلد ترپه‌نیردیلر، بئللری قالدیریر، سالیردیلار، نفسلری تنگییردی. اونلار اؤز چوخورلارینی دولدورورلار، تکجه من باخا-باخا قالمیشام. من‌ده نیه آلینمیر؟ مگر منیم چوخورلاریم یوخدورمو؟ البته، وار. لاپ یارغانلاریم وار. اما نه اولسون!
***
ناتاشا، ایندی سن هاراداسان؟ هان‌سی چوخورو یاماییرسان؟ چوخ اوزاق کئچمیشه‌می گئتمی‌سن، یوخسا یاخین کئچمیشه؟ اوزاق کئچمیشدیرسه، بلکه ده یاپونییاداسان. یادینا گلیر، بیر دفعه منه دئدین کی، سئویشن‌ده قورخورام آرخادان کیمسه کورییمه بیچاق ساپلایاجاق. دئمیشدین، کئچمیش عمرومده یاپون اولموشام، یاپونییادا معلمه اولموشام، منی بیچاقلاییب اؤلدوروبلر. هانسیسا ژورنالین آرخاسینداکی جدوله حسابلامیشدین کئچمیش حیاتینی. آی سنی، ناتاشا. یاپون ناتاشا. حسابلاماقلا بیلینسیدی نه واردی کی. او قدر اوزاقلارامی گئتمیسه‌ن ایندی، گؤره‌سه‌ن؟ یوخسا یاخینا، یاخین کئچمیشه، بوردان بورا، بیزیم اوشاق ائوینه؟ بلکه اوردا بیزیم بوفتچینی، تربیتچینی، کیرا آنانی تورپاقلاییرسان ایندی. منیم ده اوزیمه تورپاق آت...
***
قاچقینلار دا ایشلییرلر، عجب تپرله قالدیریرلار بئللرینی، هاوایا باتیریرلار، تورپاق گؤتورورلر، تورپاق بوشالدیرلار. من ده اونلار کیمی گؤزلریمی یوما، سول طرفه گئده بیلسیدیم، ان بیرینجی کئچه‌ن یای گؤزللیک موسابیقه‌سینین آخیرین‌دا باشیما گلنلری باسدیراردیم.
یایین اولی قیزیل خاچدان ایکی قیز گلدی، قاچقین محله‌سینین یئرینی سوروشدولار و گئدیب اوردا بئله سؤزلر دانیشدیلار: «پروبلملری اوزره بین الخالق فوندو... ناظرلیگی ایله بیرگه و... ناظیرلیینین دستیی ایله... رسپوبلیکانین شهر و رایونلارین‌دا قاچقینلارین و مجبوری کؤچکونلرین... نظره آلیناراق... ساغلام حیات طرزینین تبلیغی، قادینلارین روحی مووازینتینین قورونماسی... قارشی مباریزه‌نین گوجلندیریلمه‌سی... دپرسییانین پروفیلاکتیکاسی... مقصدیله بؤیوک لاییحه‌لر... گؤزللیک موسابیقه‌سی... سیلسیله تدبیرلر... ایشتیراکچیلارا هدییه‌لر...»
سحرلر قاچقین محله‌سینین خوخماچ آروادلاری، اوچ-بئش اوشاقلی آنالار، گونبوللار، آریقلار، هوندورلر، بالاجالار بئللرینی اییب یئری سوپوروردولر، آخشامسا دیکدابان آیاققابیلاردا چیخیب پودیومدا گزه‌ن گؤزللر کیمی اورتالیقدا یئرییردیلر. بیزیم حیطده‌کیلر ائولرینده‌کی ایستوللاری، تابورئتلری آپاریب اوردا تاماشاچیلار اوچون دوزموشدولر، ایتیب-باتماسین دئیه ایستوللارین آلتینا اؤز آدلارینین باش حرفلرینی یازمیشدیلار: س.، ز.، ت. بیزیم کیمی همیشه داریخانلار گئدیب او ایستوللاردا اوتورور، آروادلارین چیخاردیغی اویونلارا تاماشا ائدیر، آلقیشلاییردیلار. گؤزللردن و ماهنیلاردان باشقا هر شئی دوغروچو موسابیقه‌لرده اولدوغو کیمیدی.
منیم آدیم ناخیش باجیدی،
قاراباغلی ناخیش باجی
چمه‌نلرده سوروم واردی،
ایتدی سوروم، یالقیز قالدیم
ایتدی سوروم، یالقیز قالدیم...
ایندی دئرلر، دور رقص ائله،
باجارمیرام، باجارمیرام
اوز وورورلار دور رقص ائله،
اؤیرنره‌م، اؤیرنره‌م…
ناغارا، توتک، ساز گتیر،
اوینایارام، اویناییرام
آردی وار...
