داستان آذربایجان تورکلرینین بدیعی تفکرونون ان بؤیوک و ان قدیم نمونه‌لریندن بیری‌دیر.

Kult.az اوزان-آشیق یارادیجیلیغینین محصولو اولوب، تورک خالقلارینین ائپیک دوشونجه‌سینین تظاهرو کیمی چیخیش ائد‌ن بو ادبیات نمونه‌سی ایله باغلی معلوماتی تقدیم ائدیر:

داستان آشیق یارادیجی‌لیغینی شیفاهی خالق ادبیاتی ایله باغلایان اساس عامل‌دیر. داستانلاردا ائپیک تهکییه ایله لیریک تقدیمات، نسرله نظم وحدت تشکیل ائدیر. محض بونا گؤره ده داستان، تکجه، ائپیک دئییل، ائپیک-لیریک ژانر حساب ائدیلیر.

عمومی مؤوضوسونا گؤره، داستانلار ایکی یئره بؤلونور:

۱. قهرمان‌لیق (آلپ‌لیق) داستانلاری

قهرمان‌لیق داستانلارین‌دا وطنین، خالقین آزادلیغی اوغرون‌دا مباریزه آپاران قهرمانلاردان بحث اولونور. «کیتابی دده قورقود»، «کوروغلو»، «قاچاق نبی»، «قاچاق کرم»، «ستارخان» و س. قهرمان‌لیق داستانلاریدیر.

۲. محبت داستانلاری

محبت داستانلاری قهرمانلارین محبت ماجراسی اوزرینده قورولور. «اصلی و کرم»، «طاهر و زهره»، «عباس و گولگز»، «شاه ایسماییل» و س. کیمی داستانلار محبت داستانلاریمیزین ان گؤزل نمونه‌لریدیر.

قید ائتمک لازیمدیر کی، بیر تیپ داستاندا دیگر تیپین موتیولرینه یئر وئریله بیلر. مثلاً، «شاه ایسماییل» داستانی محبت داستانی اولسا دا، بورادا کیفایت قدر قهرمانلیق موتیولری واردیر. و یا «کوروغلو» داستانین‌دا کیفایت قدر محبت موتیولری مشاهده اولونور.

آذربایجان داستانچیلیغیندا هر ایکی داستان تیپی اؤزونمخصوص کومپوزیسییا اساسیندا قورولور. بئله کی، قهرمان‌لیق داستانلاریندان فرقلی اولاراق، محبت داستانلاری، بیر قایدا اولاراق، اوچ اوستادنامه ایله باشلاییب، دوواق‌قاپما ایله بیتیر. کدرلی سونلوقلا بیتن محبت داستانینین آخیری دوواق‌قاپما ایله دئییل، جهان‌نامه ایله بیتیر.

ناغیللارین اولینده اولدوغو کیمی، داستانلارین دا اولینده قاراوللیدن (پشروودان) ایستیفاده اولونور. آذربایجانین ان مشهور داستانلاریندان اولان «کیتابی دده قورقود» داستانینین منشعی مرکزی آسییا اولسا دا، اوغوزلارین سیخ مسکونلاشدیغی آذربایجان اراضی‌سینده فورمالاشیب. بوراداکی حکایه و ماهنیلار ۱۳-جو عصرین باشلانغیجیندان گئج اولماماقلا فورمالاشمیش، ۱۵-جی عصردن گئج اولماماقلا یازییا آلینمیش اولمالیدیر. داستانین گونوموزه آذربایجان دیلینده‌کی درئزدن الیازماسی و ۱۶-جی عصر تورکجه‌سینه یاخین واتیکان الیازماسی گلیب چاتیب. داستان اوغوزلارین ایشغال ائدیلمیش قفقاز تورپاقلاریندا «کافرلرله» مباریزه‌سیندن بحث ائدیر. اوغوز خانلا باغلی «تاریخ-ی اوغوز» داستانینین ایسه نظامی گنجوینین «ایسگندرنامه»سی ایله بنزر سوژئت خطلرینه مالیک اولماسی بو داستانین دا آذربایجاندا یارادیلماسینی ثبوت ائدیر. هم «کیتابی-دده قورقود»، هم ده «اوغوزنامه» داستانی مختلیف آذربایجان میفلرینین منشعی‌دیر.