«توران» ایدئیاسی اوزون مدت مدنی رومانتیکا کیمی تقدیم اولونسا دا، سون ایللرده بو آنلاییش رئال گئوسیاسی پروسسه چئوریلمک‌ده‌دیر. آرتیق اساس سوال «توران اولاجاقمی؟» دئییل، «توران هانسی فورماتدا و کیمین مرکزینده فورمالاشاجاق؟» سوالی‌دیر. موجود رئاللیق گؤستریر کی، بو پروسسین طبیعی مرکزی تورکیه، آچار اؤلکه‌سی ایسه آذربایجان‌دیر.

Axar.az خبر وئریر کی، بو سؤزلری آوروپادا یاشایان ژورنالیست ائل‌بیی حسن‌لی قید ائدیب.

او، تورکیه‌نی «لیدرلیک اوچون یگانه رئال نامزد» آدلاندیریب:

«توران ایدئیاسینین مرکزی یالنیز مدنی یاخینلیقلا دئییل، هم ده سیاسی گوج، حربی امکان، دیپلماتیک مانور و گلوبال علاقه‌لرله معین اولونور. بو باخیم‌دان تورکییه‌نین آلترناتیوی یوخدور. ترکیه ناتو عضوو، گ۲۰ اؤلکه‌سی، رگیونال حربی گوج و عینی زمان‌دا غرب، روسیا، چین و اسلام دنیاسی ایله پارالل دیالوگ قورا بیلن نادر آکتوردور.

اورتا آسییا دولتلرینین هئچ بیری بو سویه‌ده استراتژی مختاریته مالیک دئییل. بونا گؤره ده بؤیوک گوجلر تورانی واحد دولت کیمی یوخ، ترکیه مرکزلی اینتگراسییا پلاتفورماسی کیمی قیمتلندیریر. تورک دولتلری تشکیلاتی (تدت) تورانین «امبریون فورماسی»دیر. بو امبریون هر گون بؤیویور، یئنی شکیل آلیر و فورمالاشماق‌دا داوام ائدیر»، - او بیلدیریب.

اونون فکرینجه، آذربایجان خریطه‌نی بیرلشدیره‌ن گئوسییاسی کؤرپودور:

«اگر ترکیه تورانین سیاسی مرکزی‌دیرسه، آذربایجان اونون جغرافی و ایستراتژی کیلید نقطه‌سی‌دیر. اورتا آسییانی آوروپا ایله بیرلشدیره‌ن اورتا دهلیز خزرسیز ممکن دئییل، خزر کئچیدی ایسه باکی‌سیز تصور اولونمور. بونا گؤره اورتا آسییا رسورسلاری و لجستیکا خطلری غربه آذربایجان اوزریندن چیخیر.

۴۴ گونلوک محاربه‌دن سونرا آذربایجان رگیون‌دا ایستاتوس-کوونو دییشن آکتورا چئوریلدی و ترکیه ایله ایستراتژی اتفاقین رئال نتیجه وئردیینی ثبوت ائتدی. بو، تورک دنیاسی اوچون مهم پرسدنت اولدو: آذربایجان تورانین «سیاسی جسارت تستی»نی کئچدی. ۴۴ گونلوک محاربه گؤستردی کی، آذربایجان ایستاتوس-کوونون محبوسو دئییل و ترکیه ایله تاندمی رئال گوجه چئوریله بیلیر. بو، بوتون تورک دنیاسینا آچیق مساژ ایدی: ترکیه ایله ایستراتژی اتفاق ریسک یوخ، نتیجه گتیره‌ن سئچیم‌دیر. عینی زمان‌دا، بو نمونه اورتا آسییا لیدرلری اوچون پسیخولوژی باریئری قیردی».

زنگزور دهلیزی ایدئیاسینی تورانی آبستراکت آنلاییشدان فیزیکی رئاللیغا چئویره‌ن اساس لاییحه کیمی قیمتلندیره‌ن حسنلی‌نین سؤزلرینه گؤره، بو دهلیز تورکییه–آذربایجان بیرلیینی محکملندیریر، اورتا آسیانی آرالیق دنیزی ایله باغلاییر، روسیانین ترانزیت مونوپولییاسینی ضعیفله‌دیر و ایرانی پروسس‌دن کناردا قویور. محض بونا گؤره ایران ناراحات‌دیر، روسیا احتیاط‌لی داورانیر، غرب ایسه پروسسی دستکلییر.

«ترکیه–آذربایجان اوخو: تورانین رئال مرکزی

بو اوخ آرتیق حربی، سیاسی و دیپلماتیک ساحه‌لرده اؤزونو ثبوت ائدیب. ان واجیبی ایسه بو تاندم ایمپریال آمبیسیا دئییل، فونکسیونال اینتگراسییا مدلی تقدیم ائدیر. بؤیوک گوجلر ده محض بو سبب‌دن پروسسه قارشی آچیق چیخمیر، اونو دقتله ایزلییر.

توران واحد دولت کیمی یاخین پرسپکتیوده ممکن اولماسا دا، اقتصادی، لجستیکا و سیاسی کوردیناسیا پروسسی آرتیق باشلامیشدیر. بو پروسس‌ده ترکیه لیدرلیک ائدیر، آذربایجان ایسه آچار رول اویناییر. هر بیر تورک دولتی بو پروسس‌ده اؤز یئرینی توتور»، - او وورغولاییب.