منیم عزیز ملییم سارا!

قیمت‌سیز ائپیستولیار سندلی ارث، اؤز دؤورونون جان‌لی عکسی‌دیر. بیز پوشکینین، یا چئخووون، بولقاکووون، یاخود جلیل مممدقولوزادنین خانیملاری، دوستلاری، ناشیرلریله یازیشمالارینی اوخویارکه‌ن، اونلارین اؤزلرینی، اثرلرینی، یازیب یاراتدیقلاری دؤورون اؤزونو ده داها یاخشی آنلاییریق. بو و یا دیگر یازی‌چی ان یاخین آدامییلا یازیشماسین‌دا بعضا ان آغلاگلمز طرف‌دن، ان گؤزلنیلمز راکورس‌دان آچیلیر، اؤزو ده او، طبیعتینین ان گوج‌لو طرفینی گؤستردیی کیمی، هر اینسان اوچون باغیشلانیلان ضعیفلیکلریله ده گؤرونه بیلر...

آذر مصطفیزاده و میرزه ایبراهیمووون قیزی سولماز خانیم ایبراهیمووانین تشببوسو ایله ایشیق اوزو گؤره‌ن کیتاب‌دا یازی‌چی میرزه ایبراهیمووون حیات یولداشی سارا خانیم پیریمووایلا یازیشمالارین‌دان صحبت گئدیر، او یازیشمالار کی، ناشیرلر اونو چوخ جسارتله «سئوگی مکتوبلاری» آدلاندیریبلار. کیتاب‌دا درج اولونان بوتون مکتوبلارین شاخ داماری الاهزرت سئوگی‌دیر. بو، چوخ صمیمی، احتیراس‌لی، بعضا آپاشکار مکتوبلارین آذربایجان ادبیاتینین کلاسسیکی، گؤرکه‌م‌لی اجتماعی و دؤولت خادی‌می میرزا اژدر اوغلو ایبراهیمووون قله‌مین‌دن چیخماسی خصوصیله حیرتلندیریجی‌دیر. اوزون ایللر نهنگ بیر اؤلکه‌نین سیاسی و ادبی-علمی حیاتینین زیروه‌سین‌ده اولان بو غیری-عادی اینسان و بؤیوک یازی‌چی باره‌سین‌ده آز یازیلماییب.

بونونلا بئله، حیات یولداشینا مکتوبلارین‌دا او بیزه گؤزلنیلمز طرف‌دن آچیلیر - اؤزونوفه‌دا درجه‌سین‌ده، احتیراسلا سئوه‌ن میرزه ایبراهیموو، سئوگی‌سی حاق‌دا آچیق یازماق‌دان چکینمه‌یه‌ن و دفعه‌لرله «اؤز» ساراسینا اظهار عشق‌ده بولونان میرزه ایبراهیموو (او، دئمک اولار کی، ائله هر مکتوبونو بئله باشلاییر: «منیم سارام!»)، ترددودله، غیری-ایرادی داورانان میرزه ایبراهیموو، اینجه حس ائد‌ن، سئنتیمئنتال، بعضا حتی آغلایان و اومیدسیزلییه قاپیلان میرزه ایبراهیموو... بیر سؤزله، هر مکتوب صحیفه‌سی سایسیز چالار و حس، هیجان و احتیراسلا دولودور.

مکتوبلارینین ایلک سطیرلرین‌ده آروادینا نئجه مراجعت ائتدیینه دقت یئتیرین: «منیم عزیز ملییم سارا!»، «منیم سئویم‌لی سارام!»، «منیم عزیزیم، ملییم سارا!»، «منیم سارام، پاک و تمیز سارام!»، «حیاتیمین اومی‌دی و ایستینادگاهی، منیم عزیز سارام!»، «منیم گؤزل سارام، مقدس ملییم!». «عزیز ساراجان!»، «قلبیم، روحوم، گؤزل سارام!» - بیر سؤزله، یوزلرله واریانت وار. میرزه ایبراهیموو اصل یازی‌چی کیمی تکرارا یول وئرمه‌مه‌یه چالیشاراق، هر دفعه اؤز سئویم‌لی یارینی داها اینجه و لتیف ائپیتئتلرله موکافاتلاندیریر.

گنج یازی‌چی سئوگی‌سینی آروادینا ائل‌جه یوکسک حسلرله، نجیبانه بیان ائدیر: «ساراجان... اینان کی، بوتون آرزو و دوشونجه‌لریم سنینله باغلی‌دیر. هله ده بو سعادت گونلرینین شیرین بیر رؤیا اولماسی فیکری منی راحت بوراخماییر. غریبه‌دیر، دئییل‌می؟ من سادتیمین هر هانکی شوبهه و آنلاشیلمازلیق اویادان دویغولاردان تمیز اولماسینی ایستییرم... لاکین مومکون اولماییر. آخی سن او قدر تمیز و یوکسک محبته لاییق‌سه‌ن کی، سارا، من کئچمیشیمه باخدیق‌دا هیادان قیزاریرام...

منیم بوتون حیاتیم سنین سادتین اوچون چالیشماق‌دان عبارت اولا بیلر، سارا!.. بون‌دان سونرا حیاتیم یا سنین اوچون اولمالی‌دیر، یا دا هئچ اولمامالی‌دیر!..»

گنجلر (صحبت ۳۰-۴۰-جی ایللرین سونلارین‌دان گئدیر) بزه‌ن بیر-بیرین‌دن آیری دوشمه‌لی اولور: میرزه ایبراهیموو باکی‌دا قالماغا مجبوردور، خیدمتی وظیفه‌لری اونو شهردن چیخماغا قویمور. سارا ایسه (قوهوملاری و اوشاقلاری ایله) یای‌دا یئسسئنتوکییه، کیسلووودسکا گئدیر، یاخود میرزه معلم اؤزو ایشلریله باغلی اعزامیتلره یول‌لانیر. قیسا مدته آیریلسالار بئله، میرزه معلم دئمک اولار هر گون آروادینا مکتوب گؤندریر و یالواریر کی، اونا جاواب یازسین، زیرا بو جاواب مکتوبلاری «یورغون بده‌نیمه گوج و روحوما قوت وئریر» دئیه میرزه ایبراهیموو یازیردی.

میرزه ایبراهیمووون ۱۹۴۵-۱۹۴۶-جی ایللرده سووئت میسیاسییلا ایشلدیی جنوبی آذربایجان‌داکی آب-هاوا، «آیاق یالین، چیر-چیلپاق، لوت، یوخسول» هموطنلرینین آذربایجان نماینده هئیتینی نئجه بیر سئوینج و اومیدله قارشیلادیقلاری باره‌ده ایران‌دان یازدیغی مکتوبلاری اوخوماق ماراق‌لی‌دیر. او، چوخ سئودیی سارایا یازیر: «موباریزه چوخ جدی و قیزغین‌دیر»، بو حادثه‌لر «آذربایجان خالقینین تاریخین‌ده چوخ شرف‌لی بیر ایشدیر»، لاکین «حادثه‌لرین هارادا و نه جور قورتاراجاغینی دئمک چتین‌دیر.».