اولو بابالاریمیزدان یادیگار قالان آنا دیلیمیز مدنیت عابیدسی اولماقلا یاناشی، دؤولتچیلییمیزین ده میثیل‌سیز زنگینلیینی داشیماق‌دادیر. او تایلی بو تایلی سویداشلاریمیزین دیلی بیر اولسا دا تا قدیم‌دن موختلیف لهجه‌لر مؤوجود اولوب.

Axar.az گونئی آذربایجان‌دا مؤوجود اولان لهجه‌لر سیل‌سیله‌سین‌دن قاراداغ لهجه‌سی حاقین‌دا یازی تقدیم ائدیر:

جنوبی آذربایجان‌دا ان دوزگون دانیشیلان تورکجه‌دیر. چوخ سرت و تماما دیل قایدالارینا رعایت ائدیلدیی بیر لهجه اولماسینا باخمایاراق ایستر قابا، ایستر اینجه سس‌سیزلر داشییان فعللرین صرفی بوتون حاللاردا یوموشاق سس‌سیزلرله اما سرت اولاراق داوام ائدر؛ گلمک فعلینین صرفی، گلجییه‌م، گله‌جکلر دئییلدیی کیمی، آلماق فعلین‌ده ده آلاجییه‌م، آلاجئییک، آلاجکلر فورماسین‌دا ایشلنیر. بوندان باشقا قایدا پوزونتوسو اولمایان بو بؤلگه‌نین بعضی کندلرینده «x» حرفی یوخ‌دور. خصوصیله عرب سؤزو اولاراق دیلیمیزه کئچمیش اولان سؤزلرده «x» یئرینه «ه» ایشلنیر. مثال اوچون: خورما-یا «هورما»، خانیم-ا «هانیم» دئییلیر. داها اؤنجه آدینی چکدییم مهرانرود چایینین همن شرقین‌ده یئرلشن دیزه کندین‌ده عسگر درزی اوغلو رحیم، کلاسیک ساوادی اولمایان منیم مصاحیبیم تورکجه‌نی ان گؤزل دانیشان بیر نمونه کیمی هله ده یاشاماقدادیر. «ر» ایله باشلایان سؤزلرین باشینا «i» سسی آرتیراراق، رحیمه – ایرحیم دئییله‌ن بو بؤلگه‌ده دیلیمیزین اؤز قایدا و قانونلارینی ساخلاماقدان باشقا، بو گون چوخ یئرلرده اؤلموش و حتی شیمالین ادبی دیلیندن چیخمیش بعضی خصوصیتلر هله ده قورونماقدادیر. دیری و جانلی حیوانی بیر طرفه آپارماغا، «آپارماق» دئدیکلری حالدا، الیله و یا چیین و کورک‌ده داشینا بیلن جانسیز ماده‌لرین داشیماسیندا «گؤتورمک» فعلیندن ایستیفاده ائدیرلر.

مثال: ماللاری سووارماغا و یا اوتارماغا آپار. بیچین‌چیلرین ایکیندی چؤریینی گؤتور.

جیک شکیلجه‌سیندن ایستیفاده ائد‌رک، بیر صیفتین کمیتینی کیچیتمک اوچون گئنیش ایستیفاده اولونور. مثلاً: بیلدیر (کئچن ایل) «پوتوراق» اولان بیزیم آلما باغیندا بو ایل آغاجلار «آزجاجیق» گتیریب.

بو لهجه‌نین دانیشیلدغی یئرلری، تبریز لهجه‌سیندن آییران مهرانرود چایینین همن شرقین‌ده‌کی دیزه کندیندن باشلار، سهند داغلارینین شرق اتکلرینده‌کی متنق، ایراناق، سئیسان‌دان کئچر، سرسکند، اورادان ماراغا ایالتینین شرقین‌ده‌کی سایین قالادان کئچیب، بوستان آباد، میانا، ساراب، قاراداغ و اهردن سونار خیوه و مغانین بیر قیسمتین اؤز اورتویو آلتینا آلار. دار بیر بوغازلا آرازین قیراغییلا جولفانی کئچر و قاراقیشلاق، بیجان، عربلر، نازیک، مرگه‌نلر، قاراقولوقلار، مرکیت و قایقاج، قره اییندن سونرا یاواش – یاواش اورمو شیوه‌سینه یاخینلاشار. گؤزه چارپان خصوص، بو بؤلگه‌نین چوخون‌دا دده قورقود حکایه‌لرینین ایسلام دونو گئیینمیش شکلینین هله ده سینه‌لرده و دیللرده اولماسیدیر. کلاسسیک ساوادی اولمایان آنجاق بو حکایتلرین چوخونو سینه دفتر اولان دیزه کندینده‌کی منیم ایکینجی مصاحیبیم حیدر اوغلو حسین قولو بو سؤزلرین دیری شاهیدیدیر.