یوخاری

فولکلور خزینه‌میزدن- حئیوان دریسی

آنا صحیفه ادبیات
12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto

ناغیلی تعریف‌له‌ین: صفیه(فاطمه) نظری
ناغیلی یازان سهیلا نظری

بیری وار ایدی، بیری یوخ ایدی، آلله دان سونرا هئچ کس یوخ ایدی. بیر بیر قوجا کیشی آرواد اوشاغی‌یلا بیر کندده یاشاییردی. بو کیشی نین ائوینده بیر حئیوان دری‌سی وار ایدی کی یاناردی. کیشی قوجالیب، عؤمورونو سوووموشدو. بیر گون دئدی:
-آرواد من اؤلورم، اوغلومو قویماها بو حئیوان دری‌سینه الینی وورا. بونا الین وورسا گیریفتار اولاجاق.
آرواد دئدی:
-قورخما، سن آرخایین اول!
کیشی دونیادان گئتدی. بو اوغلان بیرهفته، ایکی هفته، اوچ هفته، قیرخ گون کئچندن سونرا، دئدی آچیرام گؤرم بو حئیوان دری‌سی نین ایچینده نمنه وار یانیر!
ننه سی دئدی:
-سنه قوربان اولوم آچما! آتان دئییب اونا الینی وورسان دوشمان¬لار دؤوره میزی آلار.
باجی سی دئدی:
-آمان دیر قارداش آچما ها بو درینی. آتام رحمت لیک اؤلمه¬میشدن قاباق بیزه تاپشیردی سنی قویمایاق بو درینی آچاسان یوخسا آچسان یامان گونه دوشرسن.
محمد دئدی:
-قورخمایین. هئچ زاد اولماز.
بو اوغلان گتیریب حئیوان دری‌سینی آچیب، ایچینه باخیب، آسدی یئرینه. بیر نئچه گون دن سونرا محمد آناسی‌یلا باجیسیندان گیزلین بو حئیوان دری‌سینی چیینینه آتدی، چیخیب قاپی- باجانی، کوچه-بازاری، کندین آرالیغینی دویونجاق دولانیب، گلدی ائوه. آناسی محمدی گؤرجک دئدی:
-اوغول، اؤله سن اوغول! سنی ننه سیز قالاسان! نییه بو درینی ائشییه چیخارتدین؟ به آتان وصیت ائله-مه میشدی بو دری یه ال وورمایاسان؟
محمد دئدی:
-آنا هئچ ایش گؤره بیلمزلر، اؤزوموزون‌دور دا، کیمه نه!
آناسی بیر آه چکیب دئدی:
-گونو قارا، چؤره یی پارا اولاجاقسان! نئجه کی کیمه نه؟!
محمد دئدی:
-هئچ زاد اولماز.
پادشاها خبر آپاردیلار کی، کندده محمد آدیندا بیر اوغلان بیر حئیوان دری‌سینی آتیب چیینینه آرالیغی دولانیرمیش. پادشاه بو خبری ائشیتجک، تئز وکیلی یوللادی محمدین دالیسیجا. وکیل گلیب محمد گیلین قاپی سینا چاتیب، چاغیردی:
-محمد!
محمد چیخدی:
-بلی.
وکیل دئدی:
-سنی پادشاه چاغیریر.
-نئیله ییر؟
-بیلمه ییرم.
محمد وکیلین یانینجا گئتدی پادشاهین یانینا. پادشاه دئدی:
- محمد! حئیوان دری‌سیندن ائویزده بیر چیروقان وار. گئت اونو گتیر منه.
محمد دئدی:
-یوخ!
پادشاه دئدی:
-گتیرمه سن سنی اؤلدوتدوره جه¬یم. وکیل گؤتور قمه نی!
محمد جانینین قورخوسوندان یاخشی دئییب، گئدیب گتیردی. پادشاه آلدی، قویدو اؤز ائوینده یانسین. بیر گون ده وزیر گلدی محمد گیلین قاپی سینا. سسله دی:
-محمد!
محمد دئدی: -بلی
-پادشاه چاغیریر.
-نئیله ییر؟
-بیلمیرم. پادشاه چاغیریر.
محمد گلدی پادشاهین حضورونا:
-پادشاه امریز نمنه دیر؟
پادشاه دئدی:
-حئیوان دری‌سیندن چیروقانیم، گرک فیل سومویوندن ده اولا ساختومانیم.
محمد دئدی:
- به من نئیله ییم؟
پادشاه دئدی:
-هئچ زاد. گئت فیل سومویو گتیر، من اؤزومه ساختمان دوزلتدیریم.
- به نجور گتیریم؟
-یا گئککه ، یا اؤلدوتدوره جه یم سنی.
محمد یاخشی دئییب، گئتدی ائوه. بیر بوکوم چؤرک باغلاییب دوشدو یولا. یول دا قارین احمد، کولک احمد، پالازقولاق احمدله اوز به اوز گلدی. قارین احمد دئدی :
- هارا گئدیرسن محمد؟
دئدی:
-پادشاه یوللاییب، گئدیرم پادشاها فیل سومویو گتیرم.
دئدی :
-ائوی ییخیلمامیش سن فیل سومویو گتیرنسن؟! دئنه گؤروم نه‌جور گتیره جک سن؟
محمد دئدی:
-بیلمه ییرم کی.
قارین احمد دئدی:
- بیلمیرسن باری بیلن لردن سوروش. اوچ گالون سود، اوچ گالون نفت آپاراجاقسان. اول ده سوددن تؤکه جک‌سن فیل لر ایچه لر، سونرا نفت دن تؤکه جک سن فیل لر ایچیب، قیریلالار(اؤله لر). اوندا سوموک لرینی آییریب، ییغیب گتیره بیلرسن.
محمد گئتدی اول سودو تؤکدو فیل¬لر ایچیب نئشه لندیلر، سونرا نفتی تؤکدو، فیل لر ایچیب قیریلدیلار.

بیر آغلام سوموک ییغیب، گتیریب وئردی پادشاها قاییدیب گلدی ائولرینه. هرنه ایکی گون، اوچ گون، بیرهفته سوووشدو گئنه وکیل گلدی -محمد!

محمد دئدی:

-زهر درد.
وکیل دئدی:
-زهر درد قارنینا، پادشاه چاغیریر.
-نئیله ییر؟
-بیلمیرم. دئییر گلسین.
محمد وکیل ایله گئتدی:
- پادشاه امرین اولسون.
پادشاه دئدی:
-حئیوان دری‌سیندن چیروقانیم، فیل سومویوندن ساختومانیم، گرک شئیدا بولبول دن ده اولا اوخویانیم.
محمد دئدی:
-به من نئیله ییم؟
-گئت شئیدا بولبولو توت گتیر.
یازیق محمد یاخشی دئییب، گلدی ائوه. گئنه بیر بوکوم چؤرک گؤتوروب، شئیدا بولبول گتیرمک اومودویلا قاپی دان چیخدی. بیرآز یئریمیشدی، یولدا گؤردو هه، گئنه قارین احمددیر، کولک احمددیر، پالاز قولاق احمددیر، اوردا اوتوروبلار. محمده دئدی لر:
- اوغلان بیز بتر آجیق!
محمد تئز چؤرک سوفراسینی آچدی، او اوچ قارداش بونون چؤره¬یینی یئدیلر. پالاز قولاق احمد سوروشدو:
-هارا گئدیردین؟
محمد دئدی:
-بولبول گتیرم.
کولک احمد دئدی :
- محمد اؤزونو نئجه ایشه سالیبسان! شئیدا بولبولو نه‌جور گتیره جک سن؟
محمد دئدی:
- هه آنام دئیه نه باخمادیم. نه‌جور گتیره جه یم.
قارین احمد دئدی:
-نئیلک، اوره یینی سیخما. آللاه بؤیوک‌دور. قولاق وئر گؤر نه دئییرم، بیرآز دویو گؤتوروب، گئده-جک‌سن شئیدا بولبول اوخویان یئره. اوردا ائرئله داش کی تؤکولوب داش دئییل لر ها! هامیسی آدام-دیرلار. اول ده دویونو آتاجاقسان، چاغیراجاقسان شئیدا بولبولو! دئیه جک "هه؟". دئیه جک سن "زهردرد قوی گل!". بولبول گله جک، بیرینجی کز توتانماسان قیچ لارین داش اولاجاق، ایکینجی یول توتانماسان یاری یا قدر داش اولاجاقسان، اوچونجو یول توتانماسان داش اولوب قالاجاقسان اوردا.
محمد توشدو فیکیره:
-آللاه گئدیم، نئجه گئدیم؟! گئتمه ییم، نئجه گئتمه ییم؟! لاپ قالدی آوارا.

هر نه... آللاها توکل دئییب، بونلاردان تشککور ائدیب توشدو یولا. گئتدی اول ده دویونو آتیب دئدی، شئیدا بولبولو!
دئدی: -هه
محمد دئدی:
-زهر درد قوی گل!

بولبول گلدی دویونو یئیه، محمد بولبولو گؤرجک قاچدی توتا، بولبول ائله اوچدو کی، محمد توتانمادی، قیچ لاری داش اولدو. بیرده دویونو آتیب چاغیردی. بولبول گلدی، محمد گئنه ده توتانمادی یاری قدر داش اولدو. اوچونجو یول دویونو آتیب بولبولو چاغیردی، بولبول گلنده محمد تئز الینی اوزالدیب بولبولو توتدو. بولبولو توتجاق گؤردو هم اؤزو داش دونوندان چیخدی هم او بیری داش¬لار آدام اولدولار. ایسته ییردیلر بولبولو محمدین الیندن آلالار. قارین احمدگیل محمده دئمیشدیلر کی، بولبولو توتجاق قاچ گینان، یوخسا او داش¬لار بولبولو سنین الیندن آلارلار.
محمد قاچدی، او داش دان چیخان آدام لار دا بونون دالیسیجا، ها بوردا، ها اوردا، توتانمادیلار. محمد آرادان چیخیب، شئیدا بولبولو آپاریب وئریب شاها، گلدی ائولرینه. باجیسی دئدی:

- قارداش من دئمه دیم الینی وورما؟!
آناسی دا کی اونون دردیندن تیغلادی اؤلدو. گئنه بیر هفته سوووشدو وزیر گلدی، دئدی محمد!
محمد دئدی: -زهر درد!
- زهر درد قارنینا، پادشاه چاغیریر.
-نئیله ییر؟
-بیلمه ییرم.
محمد گئتدی:
- پادشاه سؤزون نه دیر؟
پادشاه دئدی:
-حئیوان دری‌سیندن چیروقانیم، فیل سومویوندن ساختومانیم، شئیدا بولبول دن اوخویانیم، چین پادشاهی‌نین قیزی دا گرک اولا آروادیم.
محمد دئدی:
-به من نئیله ییم؟
-هئچ زاد. گئت گتیر دا، نئیلیه جک سن.
محمد گلدی بیر هفته یاتدی ائوده، گئتمه‌دی. بیر ده دالیسیجاق گلدی لر، "گئت چین پادشاهی‌نین قیزین گتیر!" محمد باجی سیندان وداع لاشیب، چؤره یینی گؤتوروب، دوشدو یولا. گؤردو گئنه قارین احمددیر، پالازقولاق احمددیر، کولک احمددیر، دوشه¬ییب لر یولدا اوتوروب لار. اوز توتدولار محمده،
-هارا گئدیرسن محمد؟
دئدی:
-گئدیرم چین پادشاهی‌نین قیزین گتیرم.
اوچ قارداش بیر-بیری‌نین اوزونه باخیب دئدی لر:
-آخی سن گتیرنمزسن! نه‌جور گتیره جک¬سن؟
دئدی:
- هله گئدیرم دا، بیلمه ییرم کی.
محمد کئف‌سیز یئری ییردی، بیردن او اوچ نفر دئدی لر، بیز ده سنینله گلیریک. محمده قوشولوب، یولا دوشدولر. بیرآز یول یئریمیشدیلر، محمد گؤردو قاریشقالارین یوواسینا سو گئدیر. محمد آیاغی‌یلا سویو چئویردی او یانا. قاریشقالار چیخیب دئدی لر:
- نه ایسته ییرسن؟
محمد دئدی:
-نه ایسته یه جه یم آخی؟ سیزدن منه نه کمک لییی؟! یوووازا سو گئدیردی چئویردیم آللاها خاطیر. قاریشقالارین بیری دئدی:
-آلا توکومو قوی جیبینه، هر یئرده ایشین داردا قالدی گلرم.
محمد دئدی:
-سن نمنه سن آخی من داردا قالدیم گله سن؟!
قارین احمد دئدی، اوغلان اوره یینه ده‌یمه آل توکو قوی جیبینه. محمد آلیب قویوب جیبینه گئتدی لر. بیرآز یول گئتمیشدی لر محمد گؤردو بیر اؤکوز، ها آغزینی- دیلینی اوزالدیر یانیندا کی قیرمیزی گولو یئیه، یئیه نمیر. محمد گلدی یاخینا یاواشجا گولو ایدی اؤکوز تام- تامی‌یلا یئییب کئفه گلیب دئدی:
-محمد نه ایشین وار ایدی؟
-هئچ زاد نه ایشیم اولاجاق سنله! آغزین چاتمیردی گوله اونو ایدیم یئیه سن.
- بو گول منه بتر یاپیشدی. گل توکومو قوی جیبینه هر یئرده داردا قالسان توکومو اودا توتسان گلرم.
-سن دن منه نه توکو آخی؟!
محمد اوزونو چئویریب دوشوردو یولا، دئدیلر نئیله‌یک، اونو دا آل قوی جیبینه توکون بیر آغیرلیغی یوخدورکی. بو سؤز محمدین عاغلینا باتدی، توکو آلدی قویدو جیبینه. بیر نئچه گون یول یئری‌یندن سونرا چاتدیلار چین مملکتینه. بیر گون قوناق لانیب، یئییب ایچیب دینجله ندن، سونرا چین پادشاهی بونلاردان سوروشدو:
-نه یه گلیب سیز؟ نه یه خاطیر گلیب سیز؟
قارین احمد دئدی:
-بیر سؤزه گلمیشیک، اولار اولاجاغی یوخ‌دور.
-نمنه‌دی او سؤز؟
-گلمیشیک سنین قیزینا ائلچی‌لییه.
دئدی:
-منیم قیزیمی کیمه آلیرسیز؟
دئدی لر:
-اؤلکه میزین پادشاهینا.
دئدی:
-اوچ-دؤرد سیناغیمیز وار، اونلاردان چیخساز، من نه دئییرم، قیز سیزین دیر.
-یاخجی ایلک سیناغیز نمنه دیر؟
-بیر دام داری‌یلا دویونو قاتاجاغیق، گئجه سحره جک اونلاری بیری- بیریندن سئچیب آییرا بیلسز قیز سیزین دیر.
بونلار دوروب گئتدیلر اورا، ها ال‌لشدیلر آداما بیر مئژمئیی ده آریتلایا بیلمه دیلر. ال-آمان دا قالدیلار نئیله‌یک؟ بیردن یادلارینا قاریشقالار دوشدو. کولک احمد محمده دئدی:
محمد قاریشقانین توکون توت اودا!

داوامی وار

تاریخ
2020.07.01 / 22:19
مولف
صفیه(فاطمه) نظری
شرح لر
دیگر خبرلر

آزادلیق، آتامین منه وئردیی دوز چؤرکدی... - قاسمی

پوشکینین دوئله چاغیردیغی مشهورلار: عمی‌سی، دوستو، همکاری، ناظر...

آدامی بیر باخیش دا چؤکدوره بیلر- شعیر

چئریلر بیری ایکی گؤرور؟ - تبریز لطیفه‌سی

سن گئتدین، ائله بیل دونیا بوشالدی-شعیر

«قرنفیل شهید قانی، آغلا قرنفیل آغلا «– مممد آسلان

نه گؤزل سوزولور قارا گؤزلرین... - شعر

چوخ ایسته‌میشدی قاشلارینی اوینادیب اونو اله سالا، سونرا دا -حکایه

روحوم او تایدادیر، قبریم بو تایدا- شعیر

اوشاق ادبیاتی: الیفبا کیتابینی آچدی بالاجا اسد - شعر

خبر خطّی
Axar.az'da reklam Bağla
Reklam
Bize yazin Bağla