گونئی‌لی یازار و آراشدیرماچی موختار ایبراهیمینین آذربایجان میللی حکومتینین ۷۳-جو ایل دؤنومو ایله باغلی Kult.az-آ موصاحیبه‌سی:

- بو یاخین‌دا آذربایجانین بیر ایللیک میللی حکومتینین ۷۳-جو ایل دؤنومو اولدو...

- اولجه، ۲۱ آذر موناسیبتی ایله آذربایجان میللتینی تبریک ائدیره‌م. بو حکومتسید جعفر پیشورینین رهبرلیگی ایله قورولدو و میللی حکومت گرگین بیر دؤنمده ۱ ایل عؤمور سوره بیلدی. بو مدت عرضین‌ده گونئی آذربایجان‌دا بیر چوخ اقتصادی، سیاسی و مدنی اینکیشاف اولدو. بو اینکیشافین و دییشیکلرین اساس سببی وطنپرورلیک و میللی حسین فداییلرین اوریین‌ده اولماسی ایدی.

- آذربایجان میللی حکومتی هان‌سی ضرورتدن یاراندی و عؤمرو نیه بئله آز اولدو؟

- ۲-جی دونیا محاربه‌سی ایرانا، خصوصیله، آذربایجان بؤلگه‌سینه چوخ ایتکیلر بوراخدی. ایران گونئی‌دن اینگیلیس، قوزئی‌دن روسییا طرفین‌دن ۲۴ ساعت عرضین‌ده ایشغال ائدیلدی. ایرانین محاربه‌سیز ایشغالی بوتون ایالتلره، اؤزللیکله، آذربایجان‌لیلارا تأثیر ائتدی. آذربایجان سیاست‌چیلری اؤز میللتینین یاشام تهلوکه‌لرینی دوشونوب، قورتولوش یولو آختارماغا باشلادیلار. سونونجوسو ایسه ۱۹۴۵-جی ایلین ۲۱ آذرینده اولدو. روسییانین ایرانی ترک ائتمه‌مه‌سی آذربایجانا فورصت یاراتدی. بلکه ده بو فورصت روسییا طرفیندن ایران مرکزی حکومتینه تضییق گؤسترمک اوچون «یارادیلدی». اینگیلیسلر ایرانین گونئیینده نفت یاتاقلارینی اله کئچیریب، بیر چوخ ایمتیازلار الده ائتمیش‌دیلر. روسییا دا ایران‌دان ایمتیاز آلماق اوچون آذربایجانا موختاریت وئریلمه‌سینی طلب ائدیردی.

بیر مدت سونرا ایرانلا روسییا آراسین‌دا راضیلاشما الده اولونماسی نتیجه‌سین‌ده شیمال نفتی روسلارا وئریلدی. قارشیلیغیندا ایرانین اراضی بوتؤولویو روسلار طرفیندن رسما تانین‌دی. بو راضیلاشما ایله روسییا حربی قوه‌لرینی گونئی آذربایجان‌دان چیخارمالی اولدو. بئله‌لیکله، میللی حکومت میدان‌دا تک قالدی. آنجاق میللی حکومتین داغیلماسینین ان اؤنملی سببلرین‌دن بیری ده ایران اوردوسونون آذربایجانا هوجومو و موختاریتین دارماداغین ائدیلمه‌سی ایدی. میللی حکومتین گئنیش خاریجی سیاستی اولمادیغی اوچون بین الخالق قوه‌لر ده بو مسئله‌یه جدی موناسیبت بیلدیرمدی.

- پهلوی نیه ۲۱ آذر گونونو «آذربایجانین قورتولوش گونو» آدلاندیریر؟

- بو گونون «روزی نجات آذربایجان» و یا «آذربایجانین قورتولوش گونو» آدلانماسینا ایکی طرف‌دن باخیلیر. اگر شووینیستلر و پانیرانیستلرین باخیش بوجاغیندان باخیلسا، ۲۱ آذر ۱۳۲۵-جی ایل ایران اوردوسونون آذربایجانا هوجومو و میللی حکومتینین وارلیغینا سون قویولما گونودور. بونونلا دا اونلار بو گونه جنوبی آذربایجانین تهرانین موستملکه‌سینه چئوریلدیی گون کیمی باخیرلار. اونلار آذربایجان ثروتلرینی قارت ائدیب مرکز ایالتلرینین اینکیشافینا صرف ائدیر. دیگر طرف‌دن آذربایجان شهرلری فارس ایالتلرده ایستحصال ائدیلن ماللارین بؤیوک ساتیش بازاریدیر. بونونلا دا اونلار اؤز اقتصادی اینکیشافینی تعمین ائدیرلر. بو سبب‌دن اونلار میللی حکومتین یاراندیغی یوخ، داغیلدیغی، ۱۹۴۶-جی ایلین ۲۱ آذرینی اؤزلرینین غلبه گونو کیمی بایرام ائدیرلر.

- پهلوی حکومتی آذربایجانی ایشغال ائتدیی واخت فرقه‌چیلری اؤلدوردوکدن سونرا بیر چوخ تورکجه کیتابلاری یاندیرماق و معنوی اثرلری غارت ائتمکده نه مقصد گودوردو؟

- بیر میللتین وارلیغینین ثبوتو اونون اقتصادیاتی، سیاستی، چالیشقان، مسئولیت‌لی اینسانلاری، میللی مکتوبلاری و تاریخی اثرلریدیر. طبیعی کی، خاریجی هوجوملار زامانی ایلک اولاراق همین میللتین بوتون وارلیغینی آرادان قالدیرماغا چالیشیرلار. پهلویلر ده بو خاریجی سیاستی یوروده‌رک بئله بیر رول اوینادی. بوتون فداییلری اؤلدوردو، آنا دیلین‌ده اولان کیتابلاری و آذربایجانا عایید اثرلری یاندیردی. بو سیاست گونوموزده ده داوام ائدیر. دؤوروموزده ده تاریخی اثرلرین آرادان قالدیریلماسینا جدی سی گؤستریلیر.