بو هفته ایران‌دا ایسلام اینقیلابینین ۴۰ ایللیی قید ائدیلدی. ۱۹۷۹-جو ایل فئورالین ۱۱-ده باش وئره‌ن حادثه‌لر آمریکانین دستکلدیی ایران شاهی محمد رضا پهلوینین سوقوطو و ایسلام‌چیلارین حاکمیته گلیشی ایله نتیجه‌له‌ندی. بیرلشمیش ایشتاتلارلا اونیللردیر دوشمه‌نچیلیک فونون‌دا ایران ایسلام رسپوبلیکاسی حربی گوجونون آرتیریلماسی و یاخین شرق رئگیونون‌دا نفوذونون گوجله‌نمه‌سینه چالیشیب.

Axar.az خبر وئریر کی، آذربایجانین ایران‌دا کئچمیش سفیری نصیب نصیب‌لی ایران اینقیلابینین تاریخی درسلری و ایران‌دا یاشایان آذربایجان‌لیلارین دورومو حاق‌دا دانیشیب.

ایران ایسلام اینقیلابی خالقین مونارخییا و شاه رئژیمینین ایستیبدادینا قارشی موباریزه‌سی ایله باشلاییب ایسلام‌چیلارین حاکمیته گلیشی ایله باشا چاتدی. «اقتصادی باخیمدان شاه دؤنه‌می ایران اقتصادیاتی نفته دایالی غیری-افکتیو بیر اقتصادیات ایدی. باخمایاراق کی، ۱۹۷۳-جو ایلده‌ن سونرا نفتین قیمتی بیر نئچه دفعه باهالاندی، اؤلکه‌یه چوخ میقداردا نفت دلارلاری گلدی، اما ایران اقتصادیاتی غیری-افکتیو کاراکتئرینی قورودو. یئنی گلن خمینی رژیمی دئدی کی، شاه اقتصادی مدلی دوغرو دئییل‌دی، `بیز توحید اقتصادیاتینی قوراجاغیق`. توحید اقتصادیاتی، اؤزو-اؤزونه یئته‌جک بیر اقتصادیات قورمالی ایدیلر. بو گون ایران اقتصادیاتی یئنه ده نفته دایالی بیر اقتصادیات‌دیر.»

«موخالیفلر او زامانلار دئییردیلر کی، شاه رژیمین‌ده عدالت پرینسیپی گؤزلنیلمیر. شاه دؤنه‌می سوسیال باخیم‌دان تارازلیغین پوزولدوغو بیر دؤنه‌م ایدی. موخالیفلر او زامانلار دئییردیلر کی، ایسلام‌دا بئله ائقالیتاریست بیر پرینسیپ وار.

او واخت دا ائوین رپرسییالارین، ایشگه‌نجه‌لرین بیر سیموولو ایدی، بو گون ده سیموولو اولاراق قالیر.
یعنی عادیل بؤلگو پرینسیپی‌دیر. و بونا اساساً `بیز سوسیال حیات یئنی‌دن دییشدیرجییک. یعنی مستضعفلر دئییله‌ن جمعیتین آشاغی طبقه‌لرینین ایستاتوسو دییشه‌جک`. دییشدیمی؟ دییشمه‌دی. ۴۰ ایلدیر همین وضعیت‌دیر. ایران‌دا جمعیتین نئچه فایزی یوخسوللوق حدین‌ده‌دیر و بو داها دا آرتدی. او زامان اگر ۳۶ میلیون ایدیسه، بو بو گون ۸۰ میلیون‌دور و او نیسبت‌ده گؤتوره‌نده گؤروروک کی، یوخسوللوق سوییه‌سی بیر آز دا آرتدی.»

«شاه رژیمی رپرسیو بیر رژیم، غیری-دموکراتیک بیر رژیم ایدی و اینقیلابین ایشتیراکچیلاری دا اؤلکه‌ده نورمال اینسانا یاراشان بیر رژیمین اولماسینی ایسته‌دیلر. اما یئنه ده ایران‌دا بیر رپرسیو رژیم وار. او زامان بو سیاسی پلیسین آدی ساواک ایدی، ایندی اطلاعات-دیر. او واخت دا ائوین رپرسییالارین، ایشگه‌نجه‌لرین بیر سیموولو ایدی، بو گون ده سیموولو اولاراق قالیر. خاریجی سیاست‌ده ده نه دییشیک‌لیک اولدو؟ او زامان دا شاه رژیمی ایرانی بؤلگه‌نین حاکم، یا دا اساس دؤولتی بیلیردی، بو گون ده او ایددیادادیرلار. بو گون بلکه ده او ادعالاری بیر آز دا گئنیشلندیرمیشلر.»

«دونیا سیاستین‌ده ۱۹۷۹-جو ایلین فئورالین‌دا اولان ایسلام اینقیلابی دقته دیر بیر حادثه ایدی. چونکی بؤیوک بیر اؤلکه‌ده بیر اینقیلاب اولموشدو...آیت اللاه طباطبای آیاتوللاه خمینینین معلمی ایدی. ایسلام انقیلابیندان سونرا اوندان سوروشورلار کی، `ایسلام اینقیلابیندا بیز نه قدر قوربان وئردیک`. جواب چوخ ماراقلیدیر. دئدی کی، ` ایسلام اینقیلابیندا بیزیم بیرجه دنه قوربانیمیز اولدو. او دا ایسلامین اؤزو`.

ایدئولوگییا نه قدر دیشسه بئله، اما حاکمیتین کاراکتری دییشمیینجه، او زامان بو میللی سیاستده ده دییشیکلیک اولماز و اولمادی.
ان عمومی لشدیریجی جواب `۴۰ ایللیک تجروبه نه وئردی دونیا تاریخینه؟`اودور کی، عقل‌لی میللتلر، عقل‌لی حاکمیتلر بو یولو تعقیب ائتمیین، بو یوللا گئتمیین زررلی، زیان‌لی، فایداسیز اولدوغونو گؤردولر. البته کی، ۸۰ میلیونلوق ایران اهالی‌سی چوخ بؤیوک قوربانلار وئره-وئره. رپرسیو ایدی و بو گون ده رپرسیو رژیم‌دیر... ایران‌داکی رژیمین ۴۰ ایل قالماسی رپرسییایا اساس‌لانیر. اوراداکی او باسقی سیستمینه اساس‌لانیر. میلیونلارلا اینسانلار، ایران توپلومونون ساغلام حیصه‌سی بو اؤلکه‌نی ترک ائتدی. میلیونلارلا اینسانلار رپرسییایا معروض قالدی و بو بوشلوق‌دا بو رپرسیو رژیم اؤز وارلیغینی تثبیت ائتدی، قورودو. دونیا سیاستین‌ده ان بؤیوک تجروبه سیاسی ایسلامین افکت‌سیز بیر مودئل یاراتماغی اولدو.»

«آذربایجان‌لیلار شاه رژیمین‌دن ده، اونون ییخیلماسین‌دان دا چوخ شئی گؤزلییردیلر. یئنه اینقیلاب اولدو. یئنی‌دن پریشان اولدولار. چونکی خمینی بو حرکات دؤنه‌مین‌ده چوخ بؤیوک وعدلر وئرمیش‌دی. اونون یانین‌دا اولان لیبئرال، کمونیست، ایسلام‌چی قوه‌لرین هامی‌سی غیری-فارسلارین دا حقوقلارینین تعمین ائدیلجیی حاقین‌دا بیاناتلار وئردیلر. باش‌دا خمینی اولماقلا. اما آیاقلارینی محکمله‌دن‌دن سونرا بو وعدلری اونوتدولار…

حاکمیتین `چالماسی` دییشدی، اما کاراکتری دییشمدی.
حاکمیتین کاراکترینه باخساق، دؤولتین کاراکترینه باخساق، فارس دؤولتی کاراکترینده اولان و غیری-فارسلارا ایکینجی درجه‌لی بیر اهالی کیمی یاناشان بیر حاکمیتدیر. یعنی حاکمیتین `چالماسی` دییشدی، اما کاراکتری دییشمدی. آذربایجانلیلار ایلک اوللر بیر شئیلر گؤزلییردیلر، اما چوخ تئزلیکله معلوم اولدو کی، بونلاردان بؤیوک بیر شئیلر گؤزله‌مک اؤزو ساده لؤحلوک‌دور. چونکی ایدئولوگییا نه قدر دییشسه بئله، اما حاکمیتین کاراکتری دییشمیینجه، او زامان بو میللی سیاستده ده دییشیک‌لیک اولماز و اولمادی...باخمایاراق کی، ایران ایسلام جمهوریتینین آنا یاساسین‌دا چوخ جزعی بیر دییشیکلیک اولدو. دئییلدی کی، ایران پولی ائتنیک بیر میللت‌دیر. یعنی بو `قوملردن` عبارت‌دیر. و اورادا بیر بند وار، بو مشهوردور. بونو دا بیزیم گونئی‌لیلر چوخ یاخشی بیلیرلر. ادبیات درسلرین‌ده فارس دیلی ایله یاناشی یئرلی دیللرین ایشلدیلمه‌سینه ده ایجازه وئریلیردی. بو، غیری-فارسلارا وئریلمیش بیر `صدقه` ایدی. اونا بئله عمل ائتمه‌دیلر.»