«سووئت» دئیه‌ن‌ده دوداغی دؤرد یئردن چاتلایانلارا تزه‌جه چکیلمیش »چرنوبیل» سئریالینا باخماغی مصلحت گؤروره‌م. موستقیللیک ایللرینده دوغولان گنجلره ایسه باخماغی اونا گؤره توصیه ائدیره‌م کی، هان‌سی معنوی-سیاسی ارثین داشیییجی‌سی اولدوغوموزو بیلسینلر. ۲۸ ایلدیر اینسان یؤنلو جمعیت قورا بیلممییمیزین سببی حاق‌دا دوشوننده بو بیلگی گرکلری اولار.

«دوراک» نه قدر سوویتین رسمی واریثی، ایندیکی روسییایا گوزگو توتان فیلمدیرسه، او سئریال دا بیزیم بعضا خوش خاطره‌لرله آندیغیمیز، هردن لاپ نوستالژی دویغولار یاشادیغیمیز، اصلینده‌سه گئرچک سیماسینی گؤرمدییمیز سوویتین ماهیتینی سرگیلییر.

فیلم‌ده او دهشتلی صحنه‌لری سئیر ائدرکه‌ن، خصوصاً ده بختسیز سوویت عسگرلرینین فاجعه‌لی دورومونا باخارکن ایستر-ایستمز اؤز عسگرلیک چاغیم یادیما دوشدو. آتامین چئرنوبیل‌دان منی نئجه خلاص ائتمه‌سینی خاطیرلادیم.

سؤز واختینا چکر، ۱۹۸۶-جی ایلین ایون آیی ایدی، آتام، داییم، عمیم منی عسگرلییه یولا سالماق اوچون بیلجرییه گلمیش‌دیلر. ماراقلانیب اؤیره‌ن‌دیلر کی، بوگونکو چاغیریش‌چیلاری اوکراینایا آپاریرلار. بونو ائشی‌دن‌ده آتامین دوشدویو حالی کاش تصویر ائده بیلیدیم. اونون "چئرنوبیلا آپاریرلار!" نیداسی هله ده قولاغیم‌دادیر. آتامین اوزون‌ده اوللر هئچ واخت شاهی‌دی اولمادیغیم بیر تشویش گؤردوم. ایکی آیاغینی بیر باشماغا دیره‌دی: «اولماز، اورا اولماز!»

کیمینله نه دانیشدیقلارینی بیلمدیم، تک اونو بیلدیم کی، منی بیر هفته سونراکی »اوتپراوکا»یا ساخلادیلار. داییم دوست-تانیشی ایشه سال‌دی، آتام کیمه‌سه گؤروم-باخیم ائل‌دی، نهایت‌ده، کویبیشئوه، ایندیکی سامارا شهرینه گئدنلرین سیاهی‌سینا دوشدوم.

چئرنوبیل قزاسین‌دان ایکی آی کئچمیش‌دی. اورادان تضادلی خبرلر گلیردی. فاجعه‌نین میقیاسین‌دان هئچ کیمین خبری یوخ ایدی، هئچ آتام دا اصلین‌ده اورادا نه باش وئردیینی سوناجان کسدیرمیردی. اما ائله بیل سئریال‌داکی دریسی اریییب پالتارینا قایناق اولان عسگرلری گؤزویله گؤرموشدو.

بیر سؤزله، او واخت آتامین پانیک تاکیدیله آتوم شعالانماسین‌دان اوزاق بیر یئره گؤندریلدیم. بونا نیین ایرونییاسی دئییم، بیلمیرم – کویبیشئوده تعلیملردن سونرا اورنبورگون توتسک دئییله‌ن صحراسین‌دا پیادا موتواتیجی دیویزییایا دوشدوم. قیش‌دا منفی ۵۰ درجه شاختا، چؤللو-بیابان، کهنه سوویت تانکلاری، بیر ده شکیل‌ده گؤردویونوز آریق، چلیم‌سیز سوویت عسگری…

بورا ۱۹۵۴-جو ایلده آتوم بمباسی آتیلمیش توتسک پولیقونودور.

تالعدن قاچماق‌می اولار، ایللاه دا اس اس ار ای کیمی اؤلکه‌ده!

سونرالار بیلجکدیم کی، پولیقونون‌دا تانک سورمیی اؤیرندییم توتسک‌دا ۱۹۵۴-جو ایلده مارشال ژوکووون کوماندان‌لیغی آلتین‌دا آتوم سلاحی سیناق‌دان کئچیریلیبمیش. دونیا حرب تاریخین‌ده میس‌لی گؤرونمه‌یه‌ن قورخونج بیر تعلیم‌دن دانیشیرام. اون مینلرله آتی، اینیی، دونوزو، ایت-پیشیی، تویوق-جوجه‌نی… و ۴۵ مین عسگری – اؤز وطنداشینی حربی سیناغا گؤره قوربان وئره‌ن بیر دؤولتی گؤزونوزون قاباغینا گتیرین!

نیه گؤره او سئریالا باخمانیزی ایستییرم؟

بیلیرم، سویت‌لانا آلئکسیئویچین نوبئل موکافات‌لی »چئرنوبیل دعالاری. گلجیین خرونیکاسی» کیتابینی اوخوماغا واخت یوخدور. جدی کیتابلارین پوپ-کولتور کؤلگه‌سین‌ده قالدیغی زمانه‌ده یاشاییریق. باخسانیز، گؤرجکسینیز کی، «چئرنوبیل» مینی-سئریالی اینسانی »آدام یئرینه قویمایان» بیر سیاسی سیستئم‌دن دانیشیر. بئله اؤلکه‌لرده وطنداش اینسان یوخ، ایستاتیستیک رقم‌دن باشقا بیر شئی دئییل.

»هر شئی اینسان اوچون» پرینسیپیله قورولان جمعیتلردن فرق‌لی اولاراق، اینسانین دیرسیز اولدوغو سیاسی سیستئملر بیر-بیرینه اوخشاییرلار. بئله سیستئملر هله ده وار و بیز بونا ایندی ده شاهیدیک.

بشر تاریخینین ان دهشت‌لی تکنوگن فلاکتی حاق‌دا خبری کمونیستلر سیاسی پروپاقان‌دا نامینه گیزلتمه‌یه چالیشدیلار. گیزله‌ده بیلمه‌یه‌ن‌ده میقیاسینی کیچیلتمه‌یه جان آتدیلار.

«چئرنوبیل» سئریالینین تاماشاچییا بیر مئساژی دا اودور کی، ویجدانی دقراداسییا اوغرامیشلاری حاکمیته یاخین بوراخماق اولماز!

تک روسییا دئییل، اکثر کئچمیش سووئت اؤلکه‌لری ده سوسیالیزمین معنوی واریثلری، ارث داشیییجیلاریدیر. سئریال‌دا ساده اینسانلارین فداکارلیغی، اون مینلرله عسگرین، یانغینسؤن‌دوره‌نین، شاختاچینین قهره‌مان‌لیغی فونون‌دا اؤز وطنداشلارینین تالئیینه بیگانه اؤلکه رهبرلیگی ده یئر آلیب. خالقا، ساده اینسانلارا کئچمیش کوممونیستلرین موناسیبتینی سونرالار دا آز گؤرمدیک.

آزاد جمعیتلرده اولدوغو کیمی، آزاد اولمایان اؤلکه‌لرده ده آداملار برابردیرلر. اما بیرین‌ده هر شئیدیرلرسه، او بیرین‌ده هئچ ندیرلر!

اوندا آتام منی خلاص ائتدی، عکس حال‌دا او سئریال‌داکی قوربان‌لیق عسگرلردن بیری اولماق احتیمالیم چوخ بؤیوک ایدی.

ایندی آتام یاشدایام. من ده خیلاصکار اولماق ایستییرم! خلاصی بالالار اوچون اینسانین ان عالی وارلیق ساییلدیغی بیر جمعیت قورماق‌دا گؤروره‌م.

«چئرنوبیل» سئریالینا باخین، ایللاه دا گنجلر! آتالارین بیر واخت یاشادیغی اؤلکه‌نی گؤرون و باشینیزا چاره قیلین – اؤزونوزه اینسان اوزلو اؤلکه دوزلدین!