توركجه‌يه چئویرن: سما

ایکینجی بؤلوم

تبریزین یئرآلتی تاریخی میراثی قایغیسیزلیغا قوربان گئتمکده‌دیر

آقای خاماچی دا تبریزین یئرآلتیسیندا تونئل‌لر و کئچید یوللار اولدوغونو اونایلاییب دئییر: هن، شهرین اوچ حاشیه و کنار نقطه‌سیندن یئرآلتی یوللار ایجاد اولوب، بو یوللار ارک قالاسیندان کئچیب آجی چایا دوغرو داوام ائدیر.

او دئییر: ایلک قول باغشمال‌دان باشلاییر، گونئی دوغودان شهرین مرکزی، ارک قالاسینا طرف داوام ائدیر. ایکینجی یول، ایندیکی باغمئشه‌دن، ربع رشیدی‌نین التیندان،گونئی دوغودان شهر مرکزینه دوغرو گلیر.ب ایکی یول بیر بیرینه ق اووشوب ارک-ین آلتیندان قوزئی باتی، شام غازان محله‌سینه ساری گئدیر. سونرا تبریزز چئوره‌سینده آجی چایا دوغرو اوزانیر. بیر نئچه فرعی قول دا، ایندیکی فردوسی خیاوانی دوغرولتوسوندان (امتدادیندان) کئچیب، بازاردان ساووشوب، میدان چایینا گئدیر.

ارک علیشاه، تبریز یئرالتی تونئل‌لری‌نین آنا یولو

بو یوللار، یئرآلتی تونئل‌لر و کئچیدلردیرلر کی حاماملارین، فاضلابلارین، ائولرین و مسجدلرین سویو بونلارا تؤکولر و یوز ایللردیر شهرین جماعتی باشلانقیجی و بیتدیگی یئرین هارا اولماسینی بیلمه‌دن، اونلاردان یارارلانار.

تبریزین اعتبارلی بازاریلاریندان بیری بئله دئییر: 1330 گونش ایلینده، شدتلی یاغیش اثرینده حیه‌ط و باغچامیز جومدو، بیر گئنیش قویو و تونئل آغیز آچدی. بیر نئچه اوستاکار مقنی گتیردیک، نئچه یوز مترلیک ایپ بئللرینه باغلاییب، فانوس ایله قویویا گیردیلر. نئچه ساعات سونرا، قاییدیب دئدیلر: قویو دیکینه قازیلار، بو قویولار بازار کیمی، تونئل کیمی یاتایینا (افقی) قازیلیب، و تونئلین ایچینده سککی‌لر و سککیلرده چوبوق کولو ایزلری وار. دووارلاریندا دا یاغ چیراغی‌نین قارا اثرلری گؤرونور، سانکی یوزایللر اؤنجه بوردان انسانلار گلیب گئدرمیشلر.

شام‌غازان اهالیسیندن یاشلی بیر کیشی دئییر: ماکولو «عزوخان» اوردوسویلا گلیب تبریزی باتی طرفیندن آلدیقدان سونرا، بو یئرآلتی یوللاردان خبری اولان محله‌نین آزادچیلیق ساواشچیلاریندان، تونئل‌لردن کئچیب، حؤحماوار و گامیشاوانین آخرینده تونئلدن چیخدیلارو ماکو اوردوسونا ضربه‌لر ائندیریب اونلاری دالی اوتورتدولار.

استاد بیت‌الله جمالی، آذربایجان فرهنگ اداره‌سی‌نین کئچمیشده‌کی رئییسی نقل ائدیر: فردوسی خیاوانیندا ، اردبیللی‌لر کوچه‌سینده، «اوستا شاگیرد» مسجدی‌نین حیه‌طینین بیر بؤلومو ایراندخت ( ایندیکی بنت‌الهدی) دبیرستانی‌نین تیکیلمه سینه اختصاص وئریلدی. تیکینتی زامانی حیه‌طین بیر طرف جوموب بؤیوک بیر کانال آچیلدی. یاخیندان گئدیب باخینجا بازار کیمی گئنیشلیک بیر یئر ایدی، بو یئر او قدر وسعتلی ایدی کی، فایتون و آتلار اوندان راحاتجا کئچه بیلردی. تاسف اولسون کی بو تونل‌لره خیر خشه‌ک و زیر زیبل ییغیب اوستونو اؤرتدولر.

شام غازان، تونئل‌لرین باتی‌یا گئدن یوللاری

گولوستان باغی و میارمیار تونئل‌لرین یولو اوسته آیسان و میارمیار کیمی پروژه‌لرله بلکه ده بو یئرلرده تونئل‌لری یوخاا چیخاردیبلار!

بو تونئل‌لر کئچمیش ایللرده ده فرهنگی میراث رئیسی‌نین ده تائییدینی قازانمیش، بو یوللارین ائلخانلیلار دؤورونه عاید اولماسی دا اونایلانمیشدیر. آنجاق کسین اولاراق بللی دئییل بو یوللار تبریزین قدیم قناتلاری ایمیش، یوخسا تبریزده بؤیوک دؤلت‌لرین ساواشلاردا قوللاندیقلاری یوللار؛ کی بو ساواشلارین ان باشداسی، صفوی دولتی ایله عثمانلی‌لارین ساواشی، یا دا سونرالار مشروطه ساواشلاری ایدی.

تبریز شهرداریسی‌نین توریزم گلیشدیرمه قورومونون رئیسی، رضا خلیلی بو تونئل‌لرین یئنیدن تیکیلمه‌سینه سؤز وئریب دئییب: "تبریزین تاریخی یئرآلتی یوللار و تونئل‌لرینین یئنیدنن جانلادیرماسینین اهمیتینی گؤز اؤنونه آلاراق، شام غازاندا بو تونئللردن بیری‌نین یئری بلله‌نسه، اونو جانلادیرماق اوچون لازمی ایشلر گؤروله‌جک و بو تونئلی توریزم اوچون اویقون بیر یئره چئویرمک اولار."

بئله گؤرونور کی، بودجه‌نین از اولدوغو و جانلادیرمالی تاریخی یئرلرین چوخ اولماسی، سبب اولوب هله یئرآلتی تونئللرین جنانلاندیرما سیراسی یئتیشمه‌سین! نئچه قاتلی عظمتلی ساختمانلارین تیکیلمه‌سی بو تونئل‌لرین چوخونلوغونو یوخا چیخارتسا دا، گئنه ده چوخدان‌دیر بو تونئل‌لری تاپیب یئنیدن جانلادیرما وعده‌لری وئریلیب، آنجاق هله عملده هئچ ایش گؤرولمه‌ییبدیر.

قایناقلار : مهدنیوز - نصرنیوز - ایشیق - ارک توریسم - استاد خاماچی‌نین کتابی.