جعفر جبارلی باره‌ده چوخ یازیلیب. اونون حیاتی، تالعیی، اؤلومو باره‌ده بو گون چوخ افسانه‌لر وار. سووئتلر دؤورونده اونون کئچمیشی ایله باغلی بیر چوخ فاکتلار گیزلدیلدی، اثرلری یوخ ائدیلدی. اونو جمهوریت دؤورونده حکومت ایشینده چالیشماسینا گؤره چوخ اینجیتدیلر. "ترابلیس محاربه"، «آراز چایی» و "ادیرنه فتحی" اثرلرینه گؤره اؤمرونون سونونا قدر تضییقلر ایله اوزلشیب. نورو پاشا ایله دوستلوغونا گؤره متمادی اولاراق چاغیریب، دیندیریبلر.

هر دفعه تضییقلره باخمایاراق، آیاق اوسته دورماغی باجارسا دا، سونونا قدر دؤزه بیلمه‌ییب. سووئت تبلیغاتی اونون اورک چاتیشمازلیغیندان اذیت چکدیینی اؤلوم کاغیذیندا یازسا دا، بعضی معلوماتلارا گؤره بؤیوک دراماتورگ اصلینده انتحار ائدیب. او قدر تضییق اونون پسیخولوژی وضعیتینه تأثیر ائدیب، چیخیش یولو کیمی ده انتحاری سئچیب. عبدالوهاب یوردسئور آنکارادا چاپ ائتدیردیی "آذربایجان درام ادیبلریندن جعفر جبارلی" مقاله‌سینده اونون سووئتلرین تضییقلرینه دؤزمیه‌رک انتحار ائتدیینی قید ائدیر.

بیر فاکتی دا دقتینیزه چاتدیریم کی، جعفر جبارلینین بئینینین حجمی چوخ بؤیوک اولوب. حتی فوتولارینا نظر سالساز، گؤررسینیز کی، چیینلری چوخ کیچیکدیر. معلومدور کی، مختلف ملتلرین نماینده‌لری بئیین چکیسینه گؤره فرق‌لنیرلر. ان آغیر بئیین چکیسی اولان ملتلر مونقوللار و بوریاتلار حساب اولونور. سونراکی یئرلری بلاروسلار، آلمانلار، اوکراینالیلار و روسلار توتور. داها سونرا کوریالیلار، چخلر و انگلیسلر گلیر. سیاهینی یاپون و فرانسیزلار داوام ائتدیریر. ان کیچیک بئیین اؤلچولو ملت ایسه کؤکلو آوسترالیالیلار حساب اولونور. دنیادا ان آغیر بئیینلردن بیری، بلکه ده بیرینجیسی جعفر جبارلیا مخصوص اولوب. ۲۷۷۵ گرم! او زمانلار لنینین بئینی بؤیوک ساییلیردی، تصور ائدین، جعفر جبارلینین بئینی اوندان دا بؤیوک ایدی. لنینین بئینی ۱۳۵۰ گرم اولوب.

جعفر جبارلینین دفن ائدیلدیکدن سونرا سووئت گیزلی ارگانلاری طرفیندن بئینینین ائله ایندیکی موسی ناغییئو آدینا کلینیکا، او زمانکی «سماشکو» آدینا خسته‌خانادا اوغورلاناراق، تدقیقات اوچون لنینگرادا آپاریلدیغی حاقیندا ادعالار وار. بو باره‌ده جعفر جبارلینین خانیمینین سونرادان دئدیی ده بونو تصدیق ائدیر:

"جنازه یویاجاغا آپاریلاندا حیاطه نه قوهوم، نه ده دوست کیمی تانیمادیغی بیر نئچه آدام گلیب محافظه‌چیلرله. سونرا اونلار یویاجاق طرفه کئچیبلر. بیر ساعتا قدر اوردا قالیبلار و چیخیب گئدیبلر".

حتی حاضردا اونون بئینینین لوندوندا گیزلی بیر لابوراتوریادا قورونوب ساخلانیلدیغی باره‌ده فکرلره راست گلمک اولور. ادعالارا گؤره، لنینگراددا تدقیقات اوچون لازمی آوادانلیق اولمادیغی اوچون سووئتلر بریتانیایا مراجعت ائدیرلر. لوندوندان خصوصی طیاره ایله گلیب اونون بئینینی آپاریبلار.

دنیانین ۲-۳ بئله نادر انسان اولوب کی، بئیینلری تدقیقات اولونوب. بونلاردان بیری ده جعفر جبارلی ایدی. چونکی اونلارین بو جور استعدادا صاحب اولمالارینین سببلری آراشدیریلیر. علم بئله فاکتلاری تدقیق ائدیر، چونکی بشریت تاریخینده بو جور نادر انسانلار اولماسینین سببینی تاپا بیلمیر.