آنا صحیفه آنا دیلی |
هر بیر دیلده، ائله جه ده آنا دیلیمیزده، سؤزلرین بیر قیسمی اشیانین آدلارینی، بیر قیسمی اشیانین کیفیتینی، بیر قیسمی ایسه ایش و حرکتی بیلدیریر. بونا گؤره ده هر دیلین سؤزلری مختلف حصه لره بؤلونور. اونلارا نطق حصه لری دئییلیر. آنا دیلیمیزده اون جور نطق حصه سی وادیر کی اونلاردان بعضیسینین متندن کناردا مستقل معناسی اولور. بونلارا اساس نطق حصه لری دئییلیر. دیلیمیزده آلتی جور اساس نطق حصه سی واردیر. اساس نطق حصه لری آشاقیداکیلاردان عبارتدیر:
اسم (آنا، وطن، علم)
صفت (آق، قارا، یاخشی،برک)
سای (ایکی، اون اوچ)
عوضلیک(ضمیر) (من، سن، او)
فعل(یازماق- گلمک)
ظرف(قید) (یاواش، جلد، دقتله)
بونلاردان علاوه دیلیمیزده ائله نطق حصه لری واردیر کی، اونلارین متندن کناردا مستقل معناسی اولمور. بونلارا کمکچی نطق حصه لری دئییلیر. کمکچی نطق حصه لری آشاقیداکیلاردان عبارتدیر:
ندا (آخ، وای)
قوشما (ساری، دک،کیمی، اوزره، ایچری، گؤره)
باغلاییجیلار (و،هم، دا، گاه، یوخسا، آنجاق)
ادات(کی، می، دا، بس، ها)
مودال سؤزلر(دئملی، دئیه سن، گؤره سن، اولمایا)
اسم
اشیانین آدینی بیلدیرن و کیم، نه، هارا سوآللاریندان بیرینه جواب وئرن نطق حصه سینه اسم دئییلیر. مثلا: قوناق(کیم) ،داش(نه)، تبریز، کند(هارا).
خصوصی عمومی اسملر: همجنس شئیلرین عمومی آدی اولان سؤزلره عمومی اسملر دئیلیر. مثلا: آدام، کتاب. وارلیقی تک اولان شئیلری بیلدیرن سؤزلره خصوصی اسملر دئییلیر. مثلا: ساوالان، اردبیل، تبریز، بابک.
مجرد و غیر مجرد اسملر.
ماده خارجینده اولان و گؤزله گورونمه ین شئیلرین آدلارینا مجرد اسملر دئییلیر. مثلا: یاخشیلیق، عاقیل، پیسلیک.
جانلی و جانسیز اشیالارین آدینا مجرد اسملر دئییلیر.مثلا: جیران، یاقیش، سو...
تک و جمع اسملر.
اسملرین چوخو، آخیریندا جمع علامتی اولمایاندا تک بیر شئی بیلدیریر، بئله اسملر تکلیک بیلدیرن اسملر آدلانیر. مثلا: آنا، بوداق، یارپاق.
لاکن ائله اسملرده واردیر کی، سونلاریندا جمع علامتی اولمایاندا دا چوخلوق بیلدیریر. بئله اسملره توپلو اسملر دئییلیر. مثلا: ملت، خلق، دسته، سورو..
اسملرین جمعی.
دیلیمیزده اسملرین جمع علامتی ایکی جور شکیلچی "لار،لر" واسیته سیله دوزلیر. اسمین سون سسلیسی قالین اولارسا "لار"، اینجه اولارسا "لر" شکیلچیسی ایله یازیلار. مثلا: دوستلار، گؤزلر، گمیلر، کتابلار، قلملر.
تاریخ
2020.05.03 / 13:52
|
مولف
آینوره حسن اوا
|