تلگراف. کوم پولیتولوق صولح الدین اکبرله مصاحیبه‌نی تقدیم ائدیر:
- صولح الدین بی، ایران اطرافین‌دا یارانان سون دوروم ندن عبارت‌دیر؟
- بیرینجی‌سی، فیکیر سؤیلیرکه‌ن نظره آلماق لازیمدیر کی، آمریکانین اؤزونده بئله ایرانلا باغلی یئکدیل مؤقع یوخدور. ترامپ و اطرافین‌دا اولان محدود کومان‌دا ایرانی تهدید ائتمکله دانیشیقلار ماساسی آرخاسین‌دا اوتورتماغا چالیشیر. عینا شیمالی کورئیا خالق رسپوبلیکاسی ایله اولدوغو کیمی.
ایسرایل، سعودییه عربیستانی، بیرلشمیش عرب امیرلیگی، مصر و دیگر گوجلر ایسه ایرانا ضربه وورولماسینی، اقتصادی باخیم‌دان اؤلکه‌نین سرت بلوکادایا آلینماسینی، کشفیات، اینفورماسییا و کیبر هوجوملار حیاتا کئچیریلمه‌سینی و نهایت‌ده ایران‌دا رئژیم دییشیکلیینه نایل اولونماسینی ایستییرلر.
اونا گؤره ده، کونکرئت فیکیر سؤیله‌مک بیر قدر چتین‌دیر. بو باخیم‌دان آمریکانین پیلوت‌سوز اوچوش آپاراتی تهران طرفین‌دن وورولدوق‌دان سونرا ترامپین ایرانا هوجوم زربه‌سی ائندیرمک حاق‌دا امر وئرمه‌سی و سونرادان قرارین‌دان ایمتینا ائتمه‌سی دقته لاییق حرکت‌دیر.
- سیزجه، گئرچک‌دن ترامپ ایرانا زربه ائندیرمک امرینی وئرمیش‌دی، یوخ‌سا بو ساده‌جه «بلئف» ایدی؟
- یوخ، نظره آلماق لازیمدیر کی، آمریکانین ایران اطرافین‌دا چوخسای‌لی بازالاری و ۵۰ مین‌دن چوخ حربی قوه‌سی وار. یعنی ایران اطرافین‌دا هم سودا، هم قورودا، هم ده هاوادا آمریکا مؤقع و آکتیولیینی تعمین ائدیب.
بو باخیم‌دان ایسته‌نیله‌ن واخت حربی قوه‌لر ضربه ائندیرمه‌یه حاضردیر. ساده‌جه بورادا سیاسی طرف مسئله‌سی وار. ترامپ و یاخین اطرافی هله‌لیک حساب ائدیر کی، آمریکادا سئچکی کامپانییاسینا ایستارت وئریلدیی بیر عرفه‌ده ایرانلا محاربه‌یه باشلانماسی و هر هانسی بیر اوغورسوزلوق آمریکا داخیلین‌ده پرزیدنتین نفوذونا ضربه اولا بیلر. بو سبب‌دن ده حربی واریانتا احتیاط‌لی یاناشیر و گوجدن ایستیفاده ائتمک و تهدید سیاستی ایله ایرانی دانیشیقلار ماساسینا گتیرمک، بو زامان واشینگتنون ماراقلارینی تعمین ائد‌جک داها الوئریشلی راضیلاشمانین ایمضالانماسینا نایل اولماق مقصدی گودورلر.
- ایران کیمی تاریخی دؤولت‌چی‌لیگی اولان دؤولتی تهدیدلر، گوج نوماییشی ایله ماسایا اوتوردوب اؤز ماراقلارینین علیهینه راضیلاشما ایمضالاتدیرماق مومکون‌دورمو؟
- مسئله بئله‌دیر کی، ایران بؤیوک دؤولت‌دیر، تاریخی سیاسی-دیپلوماتیک تجروبه‌سی وار. محض ایرانین ماراقلاری طلب ائدیر کی، محاربه اولماسین و آمریکا ایله سیاسی-دیپلوماتیک دیل تاپیل‌سین. نئجه کی، ۲۰۱۵-جی ایلده ایران اوباما آدمینیستراسییاسی ایله دیل تاپا بیلمیشدی.
بو معنادا استثنا ائتمیرم کی، ایران اؤزونون میللی و ایستراتئژی ماراقلارینی نظره آلاراق آبش-لا حربی توققوشمایا گئتمه‌دن دانیشیقلار ماساسینا اوتورا بیلر. البته، بورادا داخی‌لی سیاسی مسئله‌لر، دینی ائلیتادا گئدن موباریزه عاملی ده وار. یعنی ایران داخیلین‌ده ده وضعیت مورککب‌دیر. سوسیال اقتصادی وضعیته توخونمورام. یاخین کئچمیش‌ده ایران‌دا کوتلوی آکسییالار دا اولوب.
بو معنادا ایران داخی‌لی دورومو و قارشی طرفین جیددیتینی نظره آلسا، هابئله آبش-آ آنجاق ترامپین نظارت ائتمدیینی، بورادا دؤولت دئپارتامئنتی، مرکزی کشفیات ایداره‌سی، میللی تهلوکه‌سیزلیک شوراسی، پئنتاقون کیمی قوروملارین اولدوغونو، عینی زامان‌دا ایسرایل، سودییه اربیستانی کیمی تئهرانا موناسیبت‌ده آقرئسسیو قوه‌لرین اولدوغونو نظره آلسا نتیجه‌لری حسابلامالی‌دیر.
شوبهه‌سیز کی، ایران‌دا بئله دوشونه‌نلر وار کی، بو مرحله‌ده داخیل‌ده مؤقعلریمیزی گوجلندیرمیین بیر یولو دا خاریجی تهلوکه‌نین بؤیومه‌سی‌دیر. چونکی ایندییه قدر ایمپئرییا تجروبه‌سی اولان بؤیوک خالقلار خاریجی تهلوکه هیسس ائد‌ن‌ده درهال داخی‌لی نارازی‌لیغی بیر کنارا قویاراق بیرلشیر. یعنی ایران داخیلین‌ده مسئله‌لره یاناشما بیرمه‌نالی و واهید دئییل. اودور کی، بو پروسئس بیر مدت چکه‌جک. آنجاق من دانیشیقلارین اولاجاغینی استثنا ائتمیرم. چونکی فاکتیکی اولاراق طرفلر واسطه‌چیلر فورماتین‌دا دانیشیقلار آپاریر.
- کونکرئت هانسی دانیشیقلاری نظرده توتورسونوز؟
- بو دانیشیقلارین معین حیسه‌سی آرتیق مطبوعاتا سیزیب. مثلاً، اومان واسطه‌سیله دانیشیقلار آپاریلیب. ائل‌جه‌ده ایسوئچره‌نین تئهران‌داکی سفیری واسطه‌سیله بو دانیشیقلار آپاریلیر. بو آچیق اینفورماسییادیر.
- بو گون آبش دؤولت کاتیبی پومپئو ایران مسئله‌سینی موذاکیره ائتمک اوچون سودییه اربیستانی، بیرلشمیش عرب امیرلیگی، هیندیستان، یاپونییا و جنوبی کورئیایا سفره گئدیب. میللی تهلوکه‌سیزلیک موشاویری بولتون ایسه تل-اویوه گلیب. دوغوردان‌می ایرانا قارشی قلوبال کوالی‌سییا یارادیلیر؟
- ایرانی دیپلوماتیک باخیم‌دان تجرید ائتمه‌یه چالیشیرلار. ائل‌جه ده اقتصادی بلوکادایا آلینیر. ایرانین اساس گلیرلری نئفت ساتیشین‌دان‌دیر و نئفت ایخراجینی سیفیرلاماغا چالیشیرلار. اودور کی، ایران‌دان نئفت آلان دؤولتلرله دانیشیقلار آپاریلیر و بو ساحه‌ده جدی ایرلیلییشلر وار.
دیگر طرف‌دن، حربی گوج نوماییشی، تضییقلر، کیبئر هوجوملار، کشفیات، اینفورماسییا مباریزه‌سی گئدیر. معاصر دؤورده ساواشلار آرتیق ایستراتژی کاراکتئر آلیب، بو ساواشلار گئنیش و احاطه‌لی‌دیر، همچینین زامانا یاییلیر. بزه‌ن بیز بو ساواشی گؤرموروک. ایندی آچیق فورمادا بو ساواشین دیپلوماتیک-سیاسی جبهه‌سی وار، اقتصادی جبهه‌سی وار، کشفیات، اینفورماسییا، کیبئر ساواش طرفلری وار.
ائل‌جه ده داخیل‌ده کشفیات-تخریبات عملیاتلارینین آپاریلماسی وار. بیر سؤزله، ایرانا قارشی چوخترف‌لی بیر محاربه باشلاییب و من بونا ایستراتئژی محاربه دئییرم.
همچینین، بو گون تل-اویوده موهوم دانیشیقلار آپاریلیر. آبش، روسییا و ایسرایل میللی تهلوکه‌سیزلیک موشاویرلری آراسین‌دا گؤروشو کئچیریلیر. بو دا موهوم و واجیب گؤروش‌دور. بو گؤروش‌ده ده اساساً ایران مسئله‌سی موذاکیره ائدیله‌جک. حاضردا دونیادا ان آکتوال مسئله ایران اطرافین‌دا باش وئره‌ن پروسئسلردیر. مومکون‌دور کی، «یوز ایلین سازیشی»، سورییاداکی وضعیت ده موذاکیره ائدیله‌جک. همچینین یمه‌ن، ایراق مؤوضوسو وار. آنجاق داها واجیبی ایران‌دیر و بو مسئله‌ده طرفلر روسییا ایله دیل تاپماغا چالیشیر. سؤزسوز کی، بورادا روسییانین دا ماراقلاری وار.
- سیزجه، ایران مسئله‌سین‌ده آبش و روسییا رازیلاشا بیلرمی؟
- نظره آلین کی، روسییا ایمپئرییاسی ایران مسئله‌سین‌ده ۱-جی و ۲-جی دونیا محاربه‌لری زامانی اینگیلیسلرله رازیلاشیب. ندن ایندی رازیلاشماسین؟ منجه، رازیلاشما ایمکانلاری وار و بونون تاریخی تجروبه‌سی ده وار. آنجاق سؤزسوز کی، روسییانین پایی بو دفعه گوجونه موتناسیب اولاراق اوولکی آنلاشمالاردان فرق‌لی اولاراق بیر قدر آز اولاجاق.
- یعنی روس اوردوسو یئنه ده گئدیب تبریزده اوتوراجاق؟
- من بونو بیلمیرم. هر شئی رازیلاشمالاردان، اونون طبیعتین‌دن و کاراکتئرین‌دن آسی‌لی اولاجاق. بورادا ایستراتئژی، اوپئراتیو-تاکتیکی مسئله‌لر وار. تأسفلر اولسون کی، بیزیم الیمیزده دقیق اینفورماسییالار اولمادیغین‌دان دقیق آنالیز وئرمک مومکون اولمور. اونو دا نظره آلاق کی، ایرانلا موناسیبتلرین کسکینلشمه‌سی داها چوخ نئفت ایخراج ائد‌ن اؤلکه اولاراق روسییانین خئیرینه ایشلییر. چونکی دونیا بازارین‌دا نئفتین قیمتینین باهالاشما احتیماللاری وار.
- ظاهری موشاهی‌ده‌لره گؤره، سانکی ایران مسئله‌سین‌ده تورکییه اویون‌دان کنار وضعیته سالینیب. آلت قاتلاردا دا آنکارا ایران کومپانییاسین‌دان کناردا قالیر؟
- دوشونموره‌م کی، آلت قاتلاردا دا وضعیت‌دن کناردا ساخلانیلیر. یقین کی، کشفیات قوروملاری، میللی تهلوکه‌سیزلیک شورالاری، حربی قوروملار و گیزلی دیپلوماتییا سایه‌سین‌ده تماسلار وار. ساده‌جه آبش، ایسرایل و سودییه ایله تورکییه‌نین موناسیبتلرینین ایندیکی دورومونو نظره آلساق، سؤزسوز کی، موناسیبتلر بون‌دان ایر‌لییه گئتمه‌یه ایمکان وئرمیر.
من، تورکییه‌نین بو مثلاًی گون‌ده‌م‌ده ساخلادیغینی گؤروره‌م. همچینین گئجه و تئز اولماسین‌دان آسی‌لی اولمایاراق تورکییه ایله ده بو مؤوضودا موذاکیره‌لرین آپاریلاجاغینی گؤزلییرم.
.jpg)
