محاربه دهشتلری، قان، اؤلوم، اینسان قیرغینی، فاشیست دیکتاتوراسی اوسته گل، باسکلار اؤلکه‌سی قئرنیکانین بومباردمانی. یارادیجی اینسان باش وئره‌ن حادثه‌لرین قارشی‌سین‌دا سوسا بیلمزدی. گئنیش زامان کسیین‌ده باشا گلن اثرلرین‌دن فرق‌لی اولاراق «قئرنیکا» بیر آی عرضین‌ده تامام‌لانیر. اولدوقجا سویوق، رنگ‌سیز تصویر محاربه‌نین بوتون دهشتلری اؤزونو ایفاده ائتمیی باجارمیش‌دی.
بودور، بوتون یارادیجی اینسانلار پاری‌سی ترک ائدیر. سالوادور دالئ اؤلکه‌دن چیخماق اوچون پیکاسسودان بورج گؤتورور. او ایسه ائمالاتخاناسین‌دا نه ایسه چکیر، یئنی اثرلرین یارادیلماسی ایله مشغول‌دور. ائمالاتخانایا گئستاپو نماینده‌لری داخیل اولور. گئنئرال اینجسنت‌دن باشی چیخان اینسان ایدی. او، اثرلر اؤنون‌دن کئچه‌رک ماراقلا اونلارا باخماغا باشلاییر. نهایت، «قئرنیکا»نین اؤنون‌ده دایاناراق علینی چنه‌سینه سیخیر.
- بونو سیز ائتمیسینیز؟
جاواب گئجیکمیر.
- یوخ، یوخ، بونلاری سیز ائتمیسینیز، جناب - جاوابینی وئریر پیکاسسو.
ایستعدادلی، یارادیجی اینسانلارین حیاتی اولدوقجا دولاشیق و قئیری-عادی دوزومه مالیک اولور. پیکاسسو ساده رس‌سام عائله‌سین‌ده دونیایا گؤز آچمیش‌دی. دئیی‌لنه گؤره آنادان اولان‌دا آغلامامیش، تیبب باجی‌سی اوشاغی علینه آلاراق بوکولموش پارچانین آراسین‌دا ماسانین اوزرینه قویموش و اوشاغین اؤلو دوغولدوغونو سؤیلمیش‌دی. بودور، اهلیکئف دایی‌سی علین‌ده سیقار ایله اوتاغا داخیل اولور. سیقارئت توستوسونو اوشاغین اوزونه اوفورور. اؤلوب؟ سوال وئریر. توستو اوشاغی آییل‌دیر و او آغلاماغا باشلاییر. پیکاسسونون دوغوم حکایهی بئله باشلاییر.
همیاشیدلاری ماراق‌لی ایله‌نجه‌لرله مشغول اولان‌دا او، آتاسییلا بیرگه ائوده فیرچالارلا، رنگلرله شکیل چکردی. بو، اونون اوچون ایسته‌نیله‌ن اویون‌دان ماراق‌لی و ایله‌نجه‌لی ایدی.
پیکاسسو آتاسینین دئییل، آناسینین سویادینی گؤتورور. ایسپان عادتینه گؤره اؤولادا ایکی فامیل وئریلردی. اؤزونون بوتؤو آدی ایسه پابلو دیئقو خوسئ فرانسیسکو دئ پاولا خوان نئپوموسئنو مارییا دئ لوس رئمئدیوس سیپریانو دئ لا سانتیسیما ترینیداد مارتیق پاتریسیو رویس ایدی. پیکاسسو سانکی مشهور رس‌سام اولاجاغینی هیسس ائدیردی. ائله بو سبب‌دن ده آتاسینین رویس سویادینی عادی بیلمیش، بینممیش و آناسینین سویادینی داها یادداقالان و فرق‌لی حساب ائد‌رک گؤتورموش‌دو.
اونون یارادیجیلیغینین ایلک آنلارین‌دا دقتی اؤزونمخسوس پالیتراسی چکیردی‌سه، سونراکی دؤورلرده فورمایا داها چوخ دقت یئتیریردی. او، هن‌ده‌سی، گئومئتریک فیقورلارین حرکتینه دقت آییرار و بو ائلئمئنتلری یارادیجیلیغین‌دا ایستیفاده ائتمه‌یه چالیشیردی. بوتون بونلار اونو تامامیله یئنی ژانرا گتیریب چیخاریر. نهایت، پیکاسسو رس‌سام‌لیق‌دا کوبیزمین بانیلرین‌دن بیرینه چئوریلیر.
اصلین‌ده بو جرهیان اؤزون‌ده عنعنه ایمتیناسینی، فرق‌لی هجمه مالیک جیسملرین تصویرینی ائهتیوا ائدیردی‌سه، رئال‌لیق‌دان آیریلما رسم اثرلرینی قئیری-معین‌لییه گتیریب چیخاریردی. ائله بو سبب‌دن پیکاسسو و جورج براک فرق‌لی ائلئمئنتلر، چالغی آلتلرینی، کیبریت قوتولارینین تسویرلرینی و س. رسملره علاوه ائتمه‌یه باشلاییرلار. سونرادان رسملره توپوقرافیک شریفتلر علاوه ائدیلیر. بو، «کوبیزمین سیرلی یازیشماسی»نا سبب اولور. سیرلی شریفتلرده تئلئفون نؤمره‌لری، قصبه، یاشاییش بینالارینین نؤمره‌لری، سئوگی‌لیلرینین شیفرلنمیش آدلاری و س. اؤز عکسینی تاپیر.
او، قادینلاری سئویردی
صنعت - اونون حیات‌دا جدی نظرلرله باخدیغی یئگانه آنلام ایدی. قالان هر شئی اؤتری و کئچیجی ایدی. قادینلار یالنیز یارادیجیلیغین‌دا یئنی آچیلیش و یئنی اوفیقلرین کشفین‌دن، واسطه‌سین‌دن باشقا بیر شئی دئییل‌دی. ایلهام، تب حالی ایدی، مثلاً.
قادینلار پیکاسسونون حیاتین‌دا ایشتیراک ائد‌رک سونرادان شیکسته چئوریلیردیلر. بعضیلری اینتیهارلا عؤمورلرینی سونا یئتیریب، بعضیلری ایسه آغلینی ایتیره‌رک یاشامالارینا «داوام» ائدیردیلر.
دوستلارین دعوتی ایله روسییایا گلن پیکاسسو بیر مدت بالئت ایله یاخین‌دان ماراق‌لانیر. هم ده فورصتی الده‌ن وئرمه‌یه‌ن رس‌سام بالئرینالار ایله سیخ موناسیبت‌ده ده اولور. سونرادان موناسیبت‌ده اولدوغو بالئرینا اولقا خوخلووا ایسه آرتیق زارافات دئییل‌دی. کوبار جمعیتین نماینده‌سی اولان اولقا، کیفایت قدر تانینمیش عائله‌نین نماینده‌سی ایدی. اونو اونوتماق و روسییادان قاچیب گئتمک دوزگون ساییلمازدی. او، بو حرکتی ایله اؤلومله قارشیلاشا بیلردی.
بودور، جناب پیکاسسو اولقا ایله نیکاها داخیل اولور. ائولی‌لیکلری دؤورون‌ده هیسس اولونور کی، اونلار تامامیله فرق‌لی اینسانلاردیر. اولقا کوبار مراسیملر وورغونو، پیکاسسو ایسه ساده حیات طرزینی سئوه‌ن، گونونو ائمالاتخانادا کئچیره‌ن اینسان. اولقا پیکاسسونون قونورارلارینی قارا کورویه و یاخشی یئمکلره خرج ائدیر، پیکاسسویا ایسه یاوان چؤرک و شراب کیفایت‌دیر. اونلارین نیکاهی اوزون سورمور. جوتلوک تئزلیکله آیریلیر.
رس‌می اولاراق اولقا پیکاسسو ایله هله ده نیکاه‌دا ساییلیردی. خانیم بوتون حیاتی بویو رس‌سامی مکتوبلاری ایله تعقیب ائدیردی. رس‌سام ایسه بیر دفعه ده اولسون مکتوبلارا جاواب وئرمیر. بلکه ده او، رسمه‌ن آیریلسای‌دی، قادین دا حیاتینا نورمال داوام ائدردی. او ایسه بونو ائتمیر. سبب ایسه ساده ایدی. اولقا ایله رس‌می صورت‌ده بوشانسای‌دی، املاکی آرالارین‌دا برابر بؤلموش اولمالیی‌دی. حتی رسم اثرلرینی ده. پابلو ایسه بونو هئچ ایسته‌میردی. او سبب‌دن ده رسمه‌ن بوشانمیر. حیاتینی ائرکه‌ن تاماملامیش اولقانین دفنین‌ده ده ایشتیراک ائتمیر.
موزا آختاریشی داوام ائدیردی...
«من اونونلا ۱۹۴۳-جو ایلین مایین‌دا تانیش اولموشدوم. آلمان ایشغالی زامانی. او زامانلاردا من آنلاییردیم کی، اینجسنت منیم حیات آنلامیم‌دیر». فرانسوازا ژیلونون «منیم پیکاسسو ایله حیاتیم» کیتابی بو جمله‌لرله باشلاییر.
بو واخت پیکاسسونون ۶۲ یاشی وار ایدی. فرانسوازا دیگر قادینلار کیمی رس‌سام‌دان یاشجا کیچیک ایدی. خانیمین آزاد کاراکتئری و اؤزونمخسوس‌لوغو موناسیبتلرین سیخ مجرایا گلمه‌سینه شرایط یارادیر. اؤنجه فرانسوازا اونون پرستیشکاری و شاگیردی ایدی، بیر ایلده‌ن سونرا ایسه سئوگی‌لی‌سینه چئوریلیر.
قادینلارلا موناسیبتلری قورماغی و پوزماغی باجاران رس‌سام بو مهببت لابیرینتین‌ده اصلین‌ده چیخیش یولو تاپا بیلمیردی. خانیم بزه‌ن اونونلا «سن»له دانیشاجاق قدر یاخین اولدوغو حال‌دا، قیسا زامان‌دا «سیز»له دانیشاجاق قدر اوندان اوزاقلاشیردی.
اونلارین موناسیبتلری زامانی پیکاسسو رسملرینه اینجه‌لیک، لیریزم داخیل اولور. حتی گونلرین بیرین‌ده رسم چکه‌ن رس‌سام قفلته‌ن بیر نئچه فیقورو، زوغ و یارپاغی دا رسمه علاوه ائد‌رک «چیچک قادین» (۱۹۴۶) رسمینی یارادیر.
فرانسوازانی علین‌ده ساخلاماق اوچون پیکاسسو کیشیلرین نؤوبتی مانئورین‌دن ایستیفاده ائدیر. فرانسوازا ایکی اوشاق آناسینا چئوریلیر. اوغلو کلود، قیزی پالوما دونیایا گلیر. رس‌سام تئز-تئز سئودیی قادینی اوشاقلارلا رسم ائدردی.
پیکاسسو سونا قدر بیر قادینی سئوه‌ن کیشیلردن دئییل‌دی. فرانسوازا گونلرین بیرین‌ده رس‌سامین خیانتینین شاهی‌دی اولور و دوشونمه‌دن اوشاقلاری دا گؤتوره‌رک اونو ترک ائدیر.
محض اونلارین موناسیبتلرینین پوزولماسی زامانی پیکاسسو رسملرین‌ده مینوتاور سوژئتلری، رسملری یارانماغا باشلاییر. او، سانکی قانیچه‌نه، وحشییه چئوریلیر. قادینین لابیرینت موناسیبتینین داخیلین‌ده آزماغا باشلاییر. فرانسوازانی اونودوب حیاتینی داوام ائتدیرمه‌یه محکوم ایدی.
یارادیجیلیغین‌دا شئدئوره چئوریله‌جک «الجزایر قادینلاری» (فر. لئس فئممئس د'آلگئرس) سیل‌سیله تابلولاری اونا شؤهرت گتیریر. او، بو سیل‌سیله‌نی ائژئن دئلاکورون مشهور رسمینین موتیولری اساسین‌دا چکیر. رسملرین هامی‌سینین قادین پئرسوناژی ایسه ژاکلین روق ایدی. بو ایللرده ژاکلین اونون لیریک ایده‌آلی وظیفه‌سینی یئرینه یئتیریردی. هم ده ژاکلین شرق قادینی تیپاژینا داها چوخ یاخین ایدی.
بلی، ژاکلین ده اونون سئوگی‌لی‌سینه چئوریلیر. خانیم رس‌سام‌دان ۵۲ یاش گنج ایدی. ژاکلینله موناسیبتی دؤورونو پیکاسسونون دینج‌لیک، آسوده‌لیک، راحت‌لیق دؤورو آدلان‌دیرا بیلریک. هالبوکی بیر زامانلار «اؤمرومون سونونا قدر سئودییم قادینا راست گله بیلمه‌یه‌جه‌یه‌م» سؤیلییردی. اما راست گلیر...
ژاکلین اونون حیاتینین سونونجو قادینی ایدی. او، ائمالاتخانا کؤمک‌چی‌سین‌دن رسم مودئلینه چئوریلیر. اونون ژاکلینه حصر ائتدیی رسملر دیگر قادینلار اوچون چکدیی رسملردن داها چوخ ایدی. البته، بئله ده اولمالی ایدی. او چوخ یاخشی بیلیردی کی، قوجالیر. اؤمرونو تامام ائتمه‌یه آز قالیب. بونون اوچون ده مهسولدار ایشله‌مک لازیم ایدی.
ژاکلین اونون حیاتینی مهسولدار و یارادیجی ائدیردی. اونو آنلاییر و پرستیش‌ده بولونوردو. یارادیجی گوج وئریردی رس‌ساما.
۱۹۶۱-جی ایلین ۱۳ مارتین‌دا ۷۹ یاش‌لی پیکاسسو ۳۴ یاش‌لی ژاکلین ایله نیکاها داخیل اولور. توی اولدوقجا ساکیت و ساده تشکیل اولونور. دونه‌ن‌دن قالمیش یئمک - شوربا و تویوق. بیر نئچه دوست، وس‌سالام. ایچکی اولاراق یالنیز سو ایچیلیر.
۱۹۷۳-جو ایلین ۸ آپرئلین‌ده پابلو پیکاسسو ۹۱ یاشین‌دا دونیاسینی دییشیر. اؤمرونون سونلارینا یاخین رس‌سام اؤزو اوچون گون‌ده‌لیک قرافیک جیزیر. سحرلر باغی گزه‌رک تمیز هاوا آلیر. سونرا ائمالاتخاناسینا کئچه‌رک گونون سونونا قدر اورادا قالیر، رسمله مشغول اولور. یالنیز گئجه‌لر ائوه گئده‌رک یئمک یئییر. هر گون دوستلاری ائوین‌ده قوناق ائدیر. اونلارلا بیرگه، گون عرضین‌ده بیر دفعه شام ائدیر. سونرا یئنی‌دن ائمالاتخاناسینا قایی‌داراق سحر ساعت ۴-ا قدر ایشلرینی داوام ائتدیریر.
گونلرین بیرین‌ده یئمک اوچون ائوه کئچه‌ن پیکاسسو دوستلاری ایله بیرگه ماسایا اوتورور. ماسادان قالخان‌دا ایسه «منیم اوزیمه ده ایچین. بیلیرسینیز، من داها ایچه بیلمیرم» دئییر. (پاول مججارتنئی -این «پیجاسسو،س لاست ووردس- درینک تو مئ» ماهنی‌سین‌دا بو سؤزلر اؤز عکسینی تاپیب).
«گونلرین بیرین‌ده من باتان گمی کیمی بو دونیادان گئدن‌ده آردیمجا بیر چوخ سرنیشینلری باتاقلیغیم‌دا باتیراجاغام» سؤیلییر».
بو دهشت‌لی کلمه‌لر رئاللیغا چئوریلیر. اؤلومون‌دن بیر نئچه گون سونرا اوغول نوه‌سی پابلیتو زهرلنه‌رک دونیادان گئدیر. ایکی ایلده‌ن سونرا خرچنگ‌دن اوغلو دونیاسینی دییشیر. او، آتاسینین و اؤولادینین اؤلومون‌دن چوخ فیکیر چکیر و چوخ ایچیردی. ۱۹۷۷-جی ایلده مارییا تئرئزا وولتئر اؤز شخصی قاراژین‌دا دونیاسینی دییشیر. اونون قیزی مایا آناسینین اؤلومون‌دن سونرا آوتوموبیل قزاسین‌دا دونیاسینی دییشیر. سئوگی‌لی‌سی دونا مار آجلیق و سفالت‌ده دونیاسینی دییشیر. پیکاسسو طرفین‌دن اونا باغیشلانمیش رسم اثرینی چتین، آج حیاتینا باخمایاراق ساتمیر.
ژاکلین اؤزلویون‌ده حساب ائدیردی کی، بو آغرینی و بو ایتکینی اوندان درین هئچ کیم هیسس ائده بیلمز. ائله بو سبب‌دن ده هئچ کیمی، حتی پیکاسسونون کئچمیش سئوگی‌لیلرینی و اؤولادلارینی بئله دفنه بوراخمیر. یاخینلاری ژاکلینین بو آغریلارلا عؤمور سوره بیلمیجیینی بیلیردیلر. اونو دئپرئسسیو وضعیت‌دن چیخارماق اولدوقجا چتین ایدی. یالنیز یاخینلاردان بیری اینسانلارین اؤلرکه‌ن داها یاخشی دونیایا گئتدیکلرینه اونو اینان‌دیریرلار. ژاکلین نیسبته‌ن یاخشیلاشاراق اوولکی حیاتینا قایی‌دیر و قایغیکئش ائودار خانیم میس‌سییاسینی داوام ائتدیریر. بو اونون ۱۳ ایل اؤمرونو اوزادا بیلیر. پیکاسسونون مادریدده ۱۵ اوکتیابر ۱۹۸۶-جی ایل تاریخین‌ده تشکیل اولونموش رسم سرگی‌سین‌دن سونرا ژاکلین ده اینتیهارا گئده‌رک اؤزونو گولللییر.
هامی اینجسنتی درک ائتمه‌یه جهد ائدیر. بس نیه قوشلارین اوخوماسینی آنلاماق ایستهمیرلر؟ پیکاسسو دئییردی.
اونون رسملرینی، رس‌سام کاراکتئرینی درک ائتمک اولدوقجا چتین و آنلاشیلمازدیر. مگر بونو درک ائتمه‌یه احتیاج وارمی؟
مگر چایین نیه بئله آخدیغینی آراش‌دیریریق‌می، داغلارین شیش گؤرکه‌مینی، نیه باهارین گلدیینی، دوغرودان دا، قوشلارین جه-جهینی درک ائتمه‌یه چالیشیریق‌می؟ اینجسنت ده بئله‌دیر، صنعت ده بئله‌دیر. علاوه ایضاحا، ایزاهاتا احتیاج یوخ‌دور.
ائدئبیاتقازئتی. آز
گونئل ائیوازل
