درصورت مطالعه روزنامه‌ها و نشریات کنونی ایران، در کمتر مواردی به نوشته‌هایی برمی‌خوریم که در مورد حقوق شهروندی و آزادی‌های فردی نوشته باشند. اغلب نوشته‌ها به مسائل اقتصادی و سیاسی و تنش‌های موجود در سیاست داخلی و خارجی ایران مربوط می‌شوند. بنابراین چنین مطالبی ذهن مخاطب را به سمت همین مسائل سوق داده و از آگاهی وی نسبت به حقوق اصلی خود دور می‌سازد.

بازتاب این گونه اخبار را در محافل سیاسی و حتی جمع‌های ساده خانوادگی نیز می‌توان مشاهده کرد. شاید انگشت شمار باشد محفل‌هایی که موضوع بحث‌شان حقوق شهروندی است. در بررسی علت‌های این مسئله دلایل متعددی مطرح هستند که به دو مورد اشاره می‌کنیم:

مورد اول اینکه بررسی اینگونه موضوعات اساسا آگاهی ‌بخش‌تر خطرناک‌تر از بررسی تنش میان ایران با غرب و آمریکاست و بر این اساس نیز نشر چنین مطالبی می‌تواند برای روزنامه‌ها و نشریات مشکل‌ساز باشد. بنابراین یکی از موانع مهم در این راستا محدودیت‌های سیاسی است که عمدتا به شکل آگاهانه از سوی حاکمیت اعمال می‌شود.

مورد دوم نیز به نویسندگان و نخبگان اجتماعی و سیاسی برمی‌گردد. ما حتی در نوشته‌هایی که در فضای مجازی از سوی منتقدان تندرو یا حتی افراد و گروه‌های اپوزسیون منتشر می‌شود نیز چنین محتواهایی را مشاهده نمی‌کنیم. در سبب‌شناسی این مورد نیز دلایل مختلفی می‌گنجد که خارج از بحث ماست.

حال اگر بخواهیم با این مقدمه به اهمیت موضوع بپردازیم می‌توان چنین نوشت:

جنبش‌های اجتماعی به‌وسیله شهروندان که اهداف معینی را پیگیری می‌کنند به وجود می‌آید. در جامعه‌ای که اعضای آن از حقوق خود آگاه نیستند و اساسا ذهنیت آن‌ها از آزادی و برابری فراتر از یک تعداد مفاهیم کلی و پراکنده نیست ذاتا امکان تشکیل جنبش‌های اجتماعی بسیار ضعیف است. در چنین جوامعی حتی اگر مطالباتی مبنی بر حقوق شهروندی از سوی بعضی افراد یا گروه‌ها مطرح شود به دلیل انعکاس نیافتن آن به شکل نظام‌مند در نشریات و روزنامه‌ها، شکل اپیدمیک و سازمان‌یافته به خود نمی‌گیرد و در واقع نمی‌تواند در سطح گسترده‌تر جامعه گفتمان‌سازی کند. جوامع هم تا زمانی که نتوانند خواسته‌های خود را در قالب جنبش‌های اجتماعی بروز دهند اغلب در یک تعداد از سیکل‌های معیوبِ فعالیت‌ها از سوی فعالان مدنی درجا خواهند زد. شاید در شرایط پر التهاب کنونی جای خالی چنین مطالبی بیش از هر چیز دیگر در روزنامه‌ها و نشریات احساس می‌شود. جامعه امروز ما به اصلاحات اساسی در بطن خود نیازمند است تا به این شکل راه را برای تغییرات اساسی و ساختاری سیاسی و اقتصادی با دوام بگشاید. مسیر چنین اصلاحاتی نیز جز آگاهی و اطلاع‌رسانی عمومی نیست. در این راه فعالان نشریاتی و روزنامه نگاران مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند و پیش از همه باید اقدام به نشر موضوعاتی با محوریت حقوق شهروندی نمایند. فراموش نکنیم که اجتماعاتی که اعضای آن ذهنیت و باورهای مشترکی نداشته باشند نه‌تنها نمی‌توانند برای هدفی مشترک مبارزه کنند بلکه در ایجاد چنین هدف مشترکی نیز عاجز خواهند بود. یکی از مهم‌ترین وظیفه فعالان مدنی ایجاد باورهای مشترک است.