قاجار سلاله‌سینین سقوطون‌دان سونرا ۲۰-جی یوزیللیین ایرانین‌دا حاکمیته ییه‌لنه‌ن کیم اولورسا اولسون - ایستر شاه، ایستر ملا، هر وجهله آذربایجان تورک کیملیینی سیلمک اوچون هر شئی‌دن اؤنجه دیلیمیزی آرادان قالدیرماغا چالیشیب. بو یول‌دا اؤلکه‌نین تحصیل سیتمین‌دن توتموش دولت طرفین‌دن میلیاردلار خرجلنه‌رک یارادیلمیش بوتون موسسه و تشکیلاتلارا قدر، جبهه‌ده ووروشورجاسینا چابا صرف ائدیبلر.

دیلیمیزی، کیملییمیزی، مدنیتیمیزی تحقیر ائد‌رک، مینلرله شهر، کند، چای، داغ، دره، اوبا و یورد یئرلریمیزین آدلارینی دییشب، اؤولادلاریمیزی بئله اؤز دوغما دیلمیزدن سوزولوب گلن آدلاردان محروم ائدیبلر.

مرکزچیلرین تاریخیمیزی، تاریخ‌ده‌کی بؤیوک شخصیتلریمیزی تحریف ائتمه‌لری بیر یانا، سون اعتراضلاردا اؤلدوروله‌ن حدیث نجفی، آیلار حقی و علی عراقی کیمی گنجلریمیزین سوسیال شبکه‌لرده یاییلان ویدئولارینی، ساده‌جه تورکجه ماهنی اوخودوقلارینا گؤره بایکوت ائتدیلر.
بورادا باشا دوشولمه‌یه‌جک بیر شئی یوخ‌دور. اونلارین مقصد دیل سنگریمیزه قارشی ساواشی داوام ائتدیرمک، دیلیمیزین آزاجیق دا اولسا، اوزه چیخماسینا ایمکان وئرمه‌مکدیر.

بونا گؤره ده گونئی آذربایجان‌دا ملی حکومتین ۶ یانوار ۱۹۴۶-جی ایل تاریخ‌لی اجلاسین‌دا تصدیق ائتدیی «دیل حاقین‌دا آذربایجان ملی حکومتینین قراری» ایله تورک دیلینین رسمی دولت دیلی اعلان اولونماسی قرارینی تاریخمیزین ان دیرلی و ان بؤیوک ظفرلریندن بیری حساب ائتمک اولار.
اون ماده‌دن عبارت بو قرارا اساساً، تورک دیلی گونئی آذربایجان‌دا رس‌می دولت دیلی اولدو. بوتون دولت اورگانلاری و ایداره‌لرده یازیشمالار، مکتبلرده تدریس، نشریات ایشلری تورک دیلین‌ده آپاریلمالی ایدی. آذربایجان‌لی اولمایانلارا تورک دیلینی اؤیره‌نمه‌لری اوچون شرایط یارادیلیردی. گونئی آذربایجان‌دا اولان آزلیقلارا اؤز دیللرین‌ده تدریس حقوقو وئریلیردی.

آذربایجان ملی حکومتینین باش‌چی‌سی سید جعفر پیشه‌ورینین آذربایجان تورکجه‌سینه وئردیی دیری آنلاماق اوچون اونون دیلیمیزه رسمی دولت دیلی ایستاتوسو وئریلدیی عرفه‌ده‌کی چیخیشین‌دان بیر پارچانی اوخوماق کیفایت ائدر.

سید جعفر پیشه‌وری دئییردی: «روزنامه‌میز (دؤولتین رسمی اورگانی «آذربایجان» قزئتینی نظرده توتور) آرتیق تورکجه‌یه اهمیت وئره‌جکدیر. دیلیمیز، دوشمنلرین بوش ادعاسینا باخمایاراق، چوخ گئنیش و زنگین بیر دیلدیر. اونون کؤکو خالقیمیزین قانین‌دا و اوریین‌ده‌دیر. اونو تحقیر ائد‌نلر، اونو چیرکین و صنعی گؤسترمک ایسته‌یه‌نلر بیزیم حقیقی دوشمه‌نلریمیزدیر».

ملی حکومتین بو قراری بیزیم تالعیمیزی دییشن ان مهم قرارلاریندان بیریدیر، ۱۹۱۸-جی ایل ایونون ۲۷-ده قوزی آذربایجان‌دا ملی حکومتین (آدر) آذربایجان تورکجه‌سینه «دولت دیلی» ایستاتوسونون وئریلمه‌سی کیمی.

ائلجه ده آنادولو جغرافییاسین‌دا داغینیق دوروما دوشوب اونودولماق تهلوکه‌سی ایله اوز-اوزه قالان تورکجه‌نین تالعینی دییشن، کنیا اطرافیندا قورولان قارامانوغوللاری بیلیینین حکمداری محمت بیین ۱۳ مای ۱۲۷۷-جی ایلده تورک دیلینی رسمیلشدیرمک اوچون وئردیی فرمان کیمی «آنا دیلی» حاقین‌دا قانون دا بؤیوک تاریخی حادثه‌دیر.

اولو اؤندر محمد امین رسولزاده دئمیشکن «بیر کره یوکسلن بایراق بیر داها ائنمز!». آنادولودا و قوزئی آذربایجان‌دا اولدوغو کیمی، گونئی آذربایجان‌دا دا دیلیمیز اؤز یئرینی تاپاجاق و بایراغیمیز ابدی اولاراق دالغالاناجاق‌دیر.

هئچ شوبهه‌سیز، کارامان شهرین‌ده قارامانوغلو محمت بیه عابده قویولدوغو کیمی، تبریزین ان بؤیوک میدانلارینین بیرین‌ده ملی حکومتین آنا دیلی حاقین‌دا قراری ایله بیرلیکده سید جعفر پیشورییه ده عابده قویولاجاغی گون چوخ اوزاقدا دئییل.