ساعت ۰۴:۵۰. آرتیق تام ۳-جو گوندور.

اوچ گوندور آردیجیل اولاراق عینی منظره، عینی مکان، عینی سیمالاردا اویانماق و سحره قدر اؤزونله چارپیشماق، بو نهایت‌سیز دویغولارین اسیرینه چئوریلمک...

بیر اینسان هئچ واخت گؤرمدییی، یاشامادیغی بیر شهری ۳ گون آردیجیل نئجه یوخودا گؤره بیلر؟ علمی-میستیک ایضاحی اولمالی‌دیر بونون!

بلکه ده یوخو دئییل؛ بلکه ده خیاللارین راحتلیق تاپمایان دوشونجه‌لرین آلت قاتیندا شکیلله‌نمه‌سی‌دیر؛ بلکه ده ناراحات روحون آرتیق یاری اولان عمره پیچیلتیلاری، یوزیللرین او تاییندان داشیییب گتیردیی یادداش‌دیر.

مانقورت کیمی بؤیودولدویوموزو خاطیرلاییرام...

یاشادیغیم محله‌نین او باش-بو باش، هر طرفی روسلار ایدی: چوخ دوغمالاشمیشدیق آنجاق، چوخ مهریبان قونشولار ایدی.

بیر گون بوریس نیکولایئویچ ۱۱ یاشلی اعلاچی شاگیرد کیمی مندن آذربایجانین اراضیسینی سوروشدو: ۸۶،۶ مین کوادرات کیلو متر دئدیم. گولدو. «بس، جنوبی آذربایجان» سوروشدو.

هئچ نه آنلامادیم، هئچ نه باشا دوشمدیم. «جنوبدا دا آذربایجان وار؟ اکواتوردان جنوب‌دادیرمی؟»

«گئت، تبریزی اؤیره‌ن!» – بونو منه ایکینجی دونیا محاربه‌سی وترانی، سئویملی قونشوموز، عزیز بوریا دایی – بوریس نیکولایئویچ فیلاتوو دئییردی. تصوور ائدیرسینیزمی؟ اینانا بیلیرسینیزمی؟

بؤیوک وطن محاربه‌سینین داها بیر وترانی، جسور دؤیوشچو، جغرافییا معلمیم خلیل باخشییئوه سوروشدوم. او قدر کدرلندی کی...

اونون قملندیینی، آز قالا گؤزلرینین دولدوغونو بوتون صینفیمیز گؤردو، آنجاق بو غمین سببینی هئچ باشا دوشمدیک.

ایندی آنلاییرام دئیه‌سه‌ن؛ ایندی درک ائدیرم اس.اس.ار.ای-نین قورونماسی اوغروندا جبهه‌یه گئدیب، آیاغینی بو یولدا قویان، ساغلاملیغیندان کئچه‌ن، اولادسیز قالان خلیل معلمین آذربایجانی بیلمه‌مه‌ییمیزده‌کی کدرینین سببینی...

آخی او، سووئت اوردوسونون تبریزه گیرمه‌سینی گؤرموشدو...

«آذربایجانین اراضی‌سی ۵۲۰ مین کوادرات کیلو متردیر، ان بؤیوک پارچامیز آرازین او تاییندادیر. پایتاختیمیز تبریزدیر - از‌لی، ابدی شهریمیز»، - دئدی.

سونرا امکان تاپدیقجا درسلرینده تبریزدن دانیشاردی.

تبریز بیزیم اوچون تکجه جنوب اولمادی، هم ده بوتؤو آذربایجان اولدو!

سونرا «دومانلی تبریز»له تانیش اولدوق، سونرا شاه بابامیزین امپرییا تاریخینی اؤیرندیک؛ سونرا حرکات، سونرا «تبریزین یوللاری...»، سونرا «یئنه باش قویارام یولونا، تبریز...»

کؤنلوموزده ائله بیر تبریز تاختی قورولدو کی، اون ایللردیر بیر آن دا بو دلی سئوگی بیزی ترک ائتمیر.

گؤزل تبریز!

آل-الوان، چیلپاق داغلارین اسرارانگیز چئوره‌سینده مین ایللرینی قورویان اوجا تبریز!

سنی نئجه سئودییمیزی بیلیرسنمی؟

سن یوخوموزا نئجه گلیرسن؟ یوخسا یوخولاریمیز سنده‌دیر ائله؟

سالنامه‌چیلردنمی، یا تاریخ‌چیلردنمی – ایندی آدینی خاطیرلامادیغیم بیر شخصین بو سؤزلری یادیما دوشور: «شاه اسماییل تبریزه روح بدنه گیرن کیمی گیردی».

بو فیکیر، بو سؤز اصلینده بوتون تاریخی کیملییمیزی، یادداشیمیزی و اصلینده منیم یوخو دئدییم یاری خیال، یاری میستیک - گئجه یوخوسونو ارشه چکن روح حالیمی ایضاح ائدیر.

بیز تبریزه گیره بیلمدییمیزه، تبریزی گؤره بیلمدییمیزه، تبریزسیز یاشادیغیمیزا گؤره بدندن آیری روحلاریق!

یوخو زامانی تندن آیریلان روح منزیلینه تله سیر، بلکه اونا گؤره عینی منظره گؤرورم: - سسلی-کویلو، او قدر ده انلی اولمایان دولاما کوچه، کنارلاردا بیر-ایکی مرتبه‌لی و یاخود ائله بیرمرتبه‌لی، آنجاق عینی هوندورلوک‌ده اولمایان «آغ-قارا» ائولر (بوراسی یوخو اولمالی – آخی یوخولار رنگسیزدیر)، دیواربویو قارالتیلار – اوتوروبلارمی، آیاقدادیرلارمی، یا دیوارین دوز یانی ایله حرکتلی ائدیرلر، بیلمم – و بیر ده هوندوربوی، آغ ابا و چالمادا، یئنی-یئنی دن دوشن، اوزون اولمایان، «خط ساخلاییرمیش کیمی» ساققالی، سیوری بورنو، آغ پالتارینا اویان سیماسی ایله اورتایاش شخص؛ او گئنیش اولمایان، اینسانلارین دیوار دیبینه چکیلدیی کوچه‌نین اورتاسی ایله اؤنده گئدیر، قامتی دیکدیر، آنجاق اؤنه یوخ، یئره باخیر، باشی ایسه آشاغی دئییل. یانیمدان کئچنده منه چئوریلیر – گولومسه ییر، جدی گؤرکمیندن زهم یاغیر، آنجاق آجیقلی یوخ، سانکی غصه‌لی اولدوغونو حیس ائدیرم.

کئچیر، کوچه بویو آددیملاییر، نازیک، گئییمینین اوستوندن آتدیغی، توپوغونا چاتان پارچا-پالتار یئل ووران بایراق کیمی دالغالانیر؛ آرخاسیندا اوندان بیر باش بالاجا اولان ۵-۶ نفر ده گئدیر، کوچه‌نی بورولور و آییلیرام...

اورا بازاردیرمی؟ ائله کوچه تبریزده وارمی؟ ائله کوچه، بازار تبریزده نه قدردیر؟

روحوموزون ائوی، تاریخیمیزین اؤزو اولان تبریزده‌کی جان قارداشلاریم! ائله بیر شخصی سیز جانلی گؤردونوزمو؟ یوخسا سیزین ده یوخولارینیزا گلیر؟