ایش، حال و حرکت بیلدیرن سؤزلره فعل دئییلیر کی، دیلیمیزین ان مهم نطق حصه سیدیر. "سولماز یازیر"جمله سینده "یازیر" سؤزو "سولمازین" نه ایش گؤردویونو بیلدیریر. "آیدین قاچیر" جمله سینده "قاچیر" سؤزو "آیدینین" حرکتینی بیلدیریر.

"اوشاق یاتیر" جمله سینده "یاتیر" سؤزو اوشاغین نه حالدا اولدوغونو بیلدیریر.

دئمک فعللر یا تند حرکت، یا ملایم و یاواش حرکت و یا معین حالت بیلدیریر. بو اوچ خصوصیت فعللرده آز و یا چوخ درجه ده اولار.

آنا دیلیمیزین فعللری قورولوش، نوع، زنگینلیک و قدرت باخیمدان دونیا دیللرینین ان گؤرکملی لریندن بیریدیر.

آنا دیلیمیز تاریخ بویو مختلف دؤورلرده باشقا دیللرین فشار و تضییقینه معروض قالمیش و همیشه همین فعل قورولوشونون گوجو و قدرتیله اؤز ملی وارلیقینی قورویوب ساخلامیش و حتی اونلارا تاثیر ده ائتمیشدیر. تاریخ بویو دیلیمیزین فعل قورولوشونا هئچ بیر خارجی تاثیر اولمامیشدیر. بونا گؤره ده دیلیمیزین فعلی اؤزونه خاص بیر موقع توتور.

معلومدور کی، دیلین سؤزلرینی بؤلدوکده هر بیر نطق حصه سی اؤزونه خاص خصوصیتلره مالک اولور. باشقا سؤزله دئسک، هر بیر نطق حصه سی اؤزونه خاص علامتلرله باشقا نطق حصه لریندن فرقلنیر. بو وضیت بوتون دیللرده اولار. لاکن فعللرده ائله خاص خصوصیتلر ده واردیر کی، باشقا دیللر ده یوخدور. مثلا دیلیمیزین معنا نوعلری و زامانی باشقا قسما قرقلنیر.

آنا دیلیمیز ده فعللرین آشاغیداکی اؤزونه مخصوص علامت و خصوصیتلری واردیر:

١. فعللرده ایش گؤرن اولمالیدیر.

٢. فعللرده اینکارلیق آنلامی اولمالیدیر.

٣. فعللرده تاثیرلی وتاثیرسیزلیک آنلامی واردیر.

۴. فعللرده طرزلر واردیر.

۵. فعللرده نوع واردیر.

۶. فعللرده زامان آنلامی واردیر.

۷. فعللرده شخص آنلامی واردیر.

٨. فعللرده فورما /شکیللر/ اولار.

٩. فعللرده باغلاما شکیللری واردیر.

بوتون بو آنلاملار/ شخصدن باشقا/ فعله خاصدیر.

بونلاردان علاوه فعللرده کمیت مفهومو، شرط، سوال و قورولوشجا نوعلری ده واردیر. معاصیر ادبی دیلیمیزی اؤیرنمک اوچون بوتون بو مفهوملاری دقتله منیمسه مک لازیمدیر. بورادان دا فعل بحثینین نقدر گئنیش و درین اولدوغونو تصور ائتمک اولار.