شاه اسماعیل بو گون اؤزونو ایرانلی سایاردی، یا آذربایجانلی؟
قصدیم ختاییدن یازماق دئییل، اونون سیاسی کیملیگی ایله ایشیم یوخدور. توخونماق ایستدییم مسئله‌یه گؤره سوالی بئله قویماغا مجبورام.
شاه ایسماییل ایران دولتینین – ایستر شاهلیق، ایستر دینی رژیم اولسون، لاپ صاباح دموکراتییا قورولسون، فرقی یوخدور – ایکی ایدئولوژی اساسین‌دان (شعوبیه و شیعه‌لیک) بیرینی یاراتمیش، بوگونکو ایرانلی کیملیینین فورمالاشماسیندا میثیل‌سیز خیدمتی اولان تاریخی شخصدیر. بیزه باخمایین، ایران‌لیلار (تک فارسلار دئییل) اونو بئله گؤرور، تانیییر، دیرلندیریر.
بئله‌دیرسه، اوندا بیز نیه اونا باکی‌دا هیکل قویموشوق؟ جواب ساده‌دیر، چونکی بیز ده اؤزوموزونکو بیلیب اونا صاحب چیخمیشیق!
***
بو آی ایسوچده ۱۱-ی قادین اولان ۲۳ ناظردن عبارت یئنی حکومت قورولدو. او قادین ناظیرلرین آراسیندا تبریزلی رومینا پورمختاری ده وار. ایسوئچ تاریخینه ان گنج ناظر کیمی دوشن ۲۶ یاشلی رومینا پورمختاری مرحوم گونئی‌لی سیاسی مهاجیر سویداشیمیز ابراهیم پورمختارینین قیزیدیر.
بو خبری ائشیدن‌ده «فیسبوک»دا تبریک پایلاشدیم. او تبریکه یازیلان شرحلر چوخدان یاریمچیق قالان یازییا یئنی نفس وئردی.
شرح یازانلارین بعضیلری رومینا پورمختارینین «تویتر»ده فارس کیملیینی قابارتماسینی اساس گتیره‌رک منی اؤزگه بیرینی «اؤزونونکولشدیرمک»ده قینادی. آدینا، سویادینا سؤز آتانلار دا واردی.
سویو حاق‌دا رومینا اؤزو بئله یازیب: «قوهوملاریم ایراندا یاشاییر، یاری آذری، یاری فارسدیر».
ایسوچده نشر ائتدیردیی خاطره‌لر کیتابین‌دا اوشاق واختی ایرانا، تبریزه گئتمییندن، اورادا گؤردوکلریندن، عادت-عنعنه‌لردن، آتاسینین آذربایجانلی، آناسینین فارس اولماسیندان، آتاسینین سیاسی مباریزه یولوندان بحث ائدیب.
باشقالارین مناسیبتی اؤز یئرینده، من اونو گونئی‌دن گلمیش مهاجیر سویداشیمیزین ایسوچ سیاستینده جدی اوغور قازانمیش قیزی کیمی تبریک ائتدیم. اؤزگه یوخ، اؤزوموزونکو بیلدیم. رومینانی اؤزونو ایرانلی کیملیین داشیییجیسی سایان میلیونلارلا سویداشیمیزا نمونه کیمی تانیتماق ایستدیم. دوشونجه‌م اودور کی، فارسلارلا شریک یاراتدیغیمیز تاریخه حاقلی اولاراق صاحب چیخدیغیمیز کیمی او سویداشلاریمیزی دا اؤزوموزونکو بیلمه‌لی، اوزاق توتمامالیییق. سئوگی سئوگیدن دوغور – بیزیم ایستی مناسیبتیمیز اونلاری دوشوندوره‌جک، مستقیل آذربایجانا، اونون وطنداشلارینا بیر باشقا یؤندن باخماغا باشلایاجاقلار.
ملی دوشونجه‌نین یولو اؤزونودرکدن کئچیر!
***
ایستر بودفعه‌کی دیسکوسسییادان، ایستر ده گونئیله باغلی باشقا مذاکیره‌لردن گلدییم قناعت اودور کی، چوخوموز گونئیی تانیمیریق، اورادا یاشایان سویداشلاریمیز حاقین‌دا چوخ شئی بیلمیریک، بیلدیکلریمیزین ده چوخو یانلیشدیر.
ایراندا ۳۵-۴۰ میلیون سویداشیمیز یاشاییر دئییریک، اما بیلیریکمی اونلارین نه قدری «ملی حکومت» طرفداری‌دیر، نه قدری «ایران دولتچیلیگی» تفکرونه مالیکدیر؟ یوخ! چونکی بیزیم گونئیی بیر توپلوم کیمی اؤیره‌نه‌ن مرکزلریمیز اولماییب. بیزیم گونئیه مناسیبتیمیز لیریکدیر، اورادان بیلگیمیز معیشت سوییه‌سینده‌دیر.
رحمت‌لیک ابولفضل ائلچیبی بوتؤو آذربایجان بیرلیگی آدلی تشکیلات یاراتمیشدی. تدبیرلرینه هردن من ده گئدیردیم. تاریخچیلرین، گونئی‌دن گلمیش سویداشلاریمیزین چیخیشلارینی دینلییردیم. ائله ابولفضل بیین توصیه‌سی ایله گونئی‌لی ملی لیدر محمودعلی چهرگانلی ایله بیر نئچه دفعه گؤروشموشدوم. اینسان حقوقلاری، ملی حاقلار، دموکراتییا پروبلملری باره‌ده نشر ائتدییمیز کیتابچالاری عرب الیفباسی ایله چاپ ائدیب ایران‌داکی سویداشلاریمیز آراسیندا یایماغا امکانیمیزین اولدوغونو دئییب کونکرت بؤلگه‌لرله علاقه قورماغا دستک ایستمیشدیم. ماراقلا قارشیلامیشدی، اما نه سببدنسه بو سئودا باش توتمادی.
بوتؤو آذربایجان بیرلیگی گونئیی دریندن اؤیره‌نه‌ن اینستیتوت اولا بیلمه‌دی، دیسکوسییا کلوبو کیمی فعالیت گؤستردی. دیسکوسییالاردا سسلنه‌نلر ده داها چوخ پافوس ایدی. بونو ایسوئچه گلندن سونرا بیلدیم. ایسوچده دوستلاشدیغیم نئچه گونئی‌لی‌دن اؤیرندیکلریم او واخت اورادا ائشیتدیکلریمدن کؤکلو فرقله‌نیردی. رئال وضعیتی گئنیش دونیاگؤروشلو، ایرانین، ایرانچیلیغین ماهیتینی دریندن بیله‌ن بو دوستلار داها آیدین ایضاح ائدیردیلر.
بیزیم گونئی حاق‌دا بیلگیلریمیزین چوخو یانلیشدیر. گونئیی تانیمیریق! عینی ایله ده اونلار بیزی تانیمیرلار!
ملی کیملیک مسئله‌سینده اساس سوی دئییل، اؤزونودرکدیر. قانی قانیمدان، سویو سویومدان اولماق هله منیمله عینی ملی شعور داشیییجیسی اولماق دئمک دئییل.
تاریخه باخساق گؤرریک کی، بوگونکو ایران دولتچیلیینی فارس-تورک جوتلویو فورمالاشدیریب. بو جوتلویون عصرلرله قایناییب-قاریشماسیندا اساس رولو شیعه‌لیک اویناییب. شیعه‌لیین او بیری آدینا «ایران اسلامی» دا دئییرلر. اونو یارادان فارسلار اولسا دا، دولت سیاستینه تورک اصیل‌لی شاهلار چئویریبلر. عرب ایستیلاسی زامانی «ایران اسلامی» یاراتماقلا اؤز ایدنتیکلیینی (شعوبییه) قورویان فارسلار عصرلرله اؤلکه‌نی ایداره ائد‌ن تورک شاهلارین اؤزلری کیمی یاراتدیقلاری تاریخه ده صاحب چیخیبلار. اصلینده ایسه او صفوی، آوشار، قاجار شاهلاری کیمی اونلارین یاراتدیغی تاریخ هم ده بیزیمدیر و اونا صاحبله‌نمک حاقیمیزدیر.
ایرانی دریندن تانییان دوستلارلا صحبت‌دن گلدییم قناعته گؤره، گونئی‌لی سویداشلاریمیزی اوچ گروپا بؤلمک اولار. چوخلوق تشکیل ائد‌ن بیرینجی گروپ ایرانی اؤز دولتی کیمی گؤرور، حتی ائللرینه راستلایارسان کی، ایمکان دوشسه بیزیم آذربایجانی دا ایرانا بیرلشدیرمک ایستیر.
خیلی بیر قیسمی احاطه ائد‌ن ایکینجی قروپون هدفی ملی مختاریته نایل اولماقدیر.
آزلیق تشکیل ائد‌ن، اساساً خاریجده یاشایان اوچونجو گروپ ایسه مستقیل دولت قورماق و بیزیم آذربایجانلا بیرلشمک ایسته‌یه‌نلردیر.
بو کونتئکست‌ده سویداشلاریمیزی کوردلرله مقاییسه ائد‌نلرله راضیلاشماق اولمور. ایرانی اؤز دولتی سایان، آنا دیلینده مکتب، ملی مختاریت ایسته‌یه‌ن آذربایجانلیلاردان فرقلی اولاراق کوردلر (شیعه کوردلر خاریج) ملی آزادلیق مجادیله‌سی آپاریرلار، اؤزو ده الده سلاح. سنی اولدوقلارینا گؤره اؤز اتنیک کیملیکلرینی فارس باسقیسیندان مسافه‌ده ساخلاماغی باجاریرلار. هم ده بو سبب‌دن ایران حاکمیتی اونلارین ایچریسینه اؤز آداملارینی هر واخت سیزدیرا بیلمیر. بیزیم ملی دوشونجه‌لی فعاللاریمیزین قنیمی ایسه عادتا اؤز «ایران‌چی» سویداشلاریمیز اولور.
بو گون گونئی‌ده یاشایان آذربایجان‌لیلارین بؤیوک اکثریتینین ایستیی باشقا خالقلارلا ال-اله وئریب ملا رژیمیندن قورتولماقدیر. سونراسی اللها پناه…
سونراسی هم ده بیزه باغلیدیر. بیز، مستقیل آذربایجان دولتی و خالقی اولاراق گونئی‌ده‌کیلره صاحب چیخمالیییق. هر معنادا.
بو گون گونئی‌ده ملی شعور ۳۰ ایل اولا مقاییسه‌یه گلمه‌یه‌جک قدر انکیشاف ائدیب، بونا بیر سبب تاریخی آذربایجانین قوزئیین‌ده مستقیل دولتین برپاسی، اوردوموزون قاراباغدا غلبه‌سی‌دیرسه، او بیری سبب تورکییه کاناللارینین گونئی‌ده ده الچاتانلیغی‌دیر. منیم اوشاقلاریم گونئی‌لی دوستلارین بالالاری ایله تورکییه تورکجه‌سینده دانیشیر. اول-اول بونا سرت رئاکسییا وئریردیم، ایندی ساکیتم، اساس اودور کی، اونسیتلری وار. گونئی‌ده مشهور اولان «تبریز، باکی، آنکارا…» شعاری بوش یئرده یارانماییب.
ایران بؤیوک دییشیکلیک عرفه‌سینده‌دیر. بو دییشیکلییه گونئیله یاناشی بیز ده – مستقیل آذربایجان دا حاضر اولمالی‌دیر!
تبریز ایستادیونوندا «تراکتور» فوتبول کومانداسینین آزارکشلرینین سسلندیردیی «آذربایجان» حایقیرتی‌سی نه قدر قانیمیزی جوشدورسا دا رئال وضعیتی سویوق باشلا تحلیل ائتملیگیک. ملی اویانیشا تمکینله، آردیجیل، رئال دستک وئرملیگیک.
یوخاریدا سؤز آچدیغیم «فیسبوک» ایستاتوسوما شرح یازان دوستلارا و اونلار کیمی دوشونه‌ن سویداشلاریمیزا ایسه ارکله بیر سؤز دئییم. ۷۰ ایللیک سووئت دؤورونده دیلی قورونان، آنا دیلینده مکتبلری، اونیورسیتتلری، تئاتری، کینوسو، ادبیاتی اولان، ۳۰ ایلدیر مستقیل یاشایان بیز قوزئی‌لیلر هله ده روس سویادلاریمیزدان، روس دیلینین اسارتیندن قورتولا بیلممیشیکسه، هانسی حاقلا تاریخی بویو آنا دیلینده مکتبی اولمایان گونئی‌لیلری «فارسدیللی»، «ایران تفکرلو» اولماق‌دا قینایا بیلریک؟
***
شاه ایسماعییل بو گون اؤزونو ایرانلی سایاردی، یا آذربایجانلی؟ سیاسی-ایدئولوژی تملینی قویدوغو بوگونکو ایرانین یانین‌دا دوراردی، یا باکییا گلر، اول اؤز هیکلینه باش چکر، سونرا فخری خیابانا گئدیب پایتختی تبریز اولموش آذربایجان ملی حکومتینین باشچی‌سی سید جعفر پیشورینین قبرینه گول دوزردی؟
ایرانی یاخشی اؤیرنک، گونئیی بیر توپلوم اولاراق دریندن تانییاق، دویاق. نظامییه، شاه ایسماییلا صاحب چیخدیغیمیز کیمی پورمختاری کیمیلرینی ده اؤزوموزونکو سایمالیییق. بو گون ایراندا یاشایان میلیونلارلا «قانی قانیمدان، سویو سویومدان اولان»ی «ملی شعورو شعورومدان، هدفی هدفیمدن»ه چئویره بیلریک دئیه.
