چاغداش ایمپئراتورلوق دؤنمینده قودرتین هئچ بیر مرکزی یوخ‌دور. چاغداش ایمپئراتورلوقدان مقصد گله‌نکسل ائورن‌سل دؤولت دئییل، ائورن‌سل گوج‌دور. اینتئرنئته بنزه‌ر بو گوجون بللی مرکزی یوخدور. ایقتیدار بؤلگه‌سی ایسه واشینگتون‌دان سیدنی‌یه، و پکن‌دن موسکوایا قده‌ر بیر أراضییه شامیل‌دیر. حؤکمدارلار ایسه تکجه دونالد ترامپ، شی جینپینک و یا ولادیمیر پوتین دئییل، تویوتا، أپل، ژیللئت، سی.ان.ان، آمازون، علی‌بابا، ألجزیره و فئیسبوک‌دور.

آرتیق ائورن‌سل‌ قودرتین بیچیمی دییشیلمیشدیر. ایندی میللی دؤولت، قودرتین اوستون بیچیمی دئییل. گوج فئنومئنی آرتیق کیچیک شبکه‌لردن یارانما بؤیوک ترکیب‌لردیر. اؤتن 500 ایلده آوروپا ایمپئریالیزملرینین میللی حاکیمییته سؤیکندییینین عکسینه اولا‌راق، چاغداش ایمپئریانین سینیرلی أراضیسی یوخدور. یئنی ایمپراتورلوق بودور. اینترنته بنزه‌ییر. داها دوغروسو اینترنت چاغداش ایمپریانین بیلگی آراجیدیر.
بیر آز ایدئالیزمه سؤیکنسه ده، آنتونیو نگرینین بین‌الخاق گوج شبکه‌سی باره‌ده بئله‌جه دوشونور.

ایمپئریانین آچیق‌قوجاق لیبئرال ماهیتی، سوی، اینانج، بویا، جینسییت و جینسی ماراغیندان آسیلی اولمایا‌راق هامینی اؤز ایچینه آلیر. چاغداش ایمپئریانین دیلی اینگیلیسجه‌دیر. بو اؤزللیک تصادوفی سئچیم دئییل، هر ایکیسینده آچیق‌لیق واردیر. ایمپئریانین آچیق‌قوجاق‌لیغی اینگیلیس دیلی‌نین اؤزگه تئرمین‌لر و سؤزجوک‌لره آچیلیمیندا اؤزونو گؤستریر. لاتین دیلی و عوثمانلی تورکجه‌سی ده بئله ایدی. کاتولیک ایمپئریاسی‌نین دیلی لاتین اولدوغو اوچون یونان دیلی‌نین بیر چوخ موتیو‌لرینی منیمسه‌میشدی. آمما رنسانسدان باشلایا‌راق گوندمه گلمیش دؤولت‌ـ‌میللت ایدئیاسی، فرانسا دئوریمینده دؤولتچیلییین باشلیجا اؤیرتیسینه [دوکتوریناسینا] چئوریلدی. عوثمانلی تورکجه‌سی‌ ده عوثمانلی ایمپئراتولوغونون حاکیمیتی آلتیندا اولان خالق‌لارین دیل‌لریندن موتیولر آلمیشدی. آمما میللی دؤولتین یارانماسی ایله اؤز یئرینی آرین ایستانبول تورکجه‌سینه وئرمه‌لی اولدو.

فرانسا دئوریمیندن باشلایا‌راق “بیر میللت، بیر دیل، بیر دؤولت” سیاستی اؤزو ایله تملچی دیل سیاستی ده گتیردی. بو سیاست گئنللیک‌له اؤزدیل [خالص دیل] قاورامینا سؤیکه‌نیردی. بو ایسه دؤولت دیلی سویه‌سینه یوکسلمه شانسینی ایتیرمیش دیل‌لرین یوخا چیخماسی دئمک ایدی. لاکین مارکس و فروید بئله بیر آسیمیلاسییا سیاستی‌نین یئنیلگیسی رمزینه چئوریلدیلر.

مارکسدان سونرا توپلومون بوتؤو بیر وارلیق اولا بیلمه‌یه‌جه‌یی آیدین اولدو. سول تفککورون بؤیوک تاپینتیسی بو ایدی: تام اورگانیک توپلوم اولاناقسیزدیر. چات‌لار، چاتیشمالار و چاتیشمازلیق‌لار توپلومون آیریلماز اؤزه‌للیک‌لری‌دیر. فروید ایسه اینسانین یالنیز عقلانی بیلینجدن عیبارت اولمادیغینی وورغولادی. فروید اینسانی آلت‌بیلنج و اوست‌بیلینجه پارچالادی. یعنی اینسان عقلانی دوشونجه‌لر‌له یاناشی قارانلیق دیلک‌لردن ده عیبارت‌دیر.

مارکس و فرویدون باخیش‌لاری ایشیغیندا توپلوم و اینسانین بوتونلویو پارچالاندیسا، ”بیر میللت، بیر دیل، بیر دؤولت“ مفکوره‌سی ده چؤکمک تهلوکه‌سی ایله قارشی‌قارشییا قالدی. سونوج آیدین ایدی: میللت-دؤولت رئاللیغی آیاق اوسته قالماق اوچون، گئده‌رک آشیری ماهیتینی ایتیرمه‌لی اولدو. باشقا سؤزله، میللت-دؤولت آنلاییشی رومانتیکا‌دان رئالیزمه، میتوسدان ایسه لوگوسا دوغرو هرلندی.

زامان آخاریندا دوروم دییشدی. ایندی آرتیق کلاسیک آنلامدا ”بیر میللت، بیر دیل، بیر دؤولت“ سیاستی مضحکه‌یه بنزه‌ییر. باخمایاراق کی، ممالیک محروسه‌نین بعضی آیدین‌لاری کثیر اللسان بیر اؤلکه‌ده، دیل پلورالیزمینه خور باخیرلار. بئله کی، یا اونو خسته‌لیک کیمی قلمه وئریر، یا دا دوشمنین قورغوسو کیمی باشا دوشورلر. بونلار، هله ده ”سؤیلمسل غفلت”ین و یا ”ایدئولوژیک شرارت“ین قارانلیغیندا، باشقا دیل‌لرین اؤلومونو یوخودا گؤرورلر.
ــــــــــــــــــ
* سؤیلمسل غفلت: غفلت گفتمانی.

از ترکیب‌های ”غفلت گفتمانی“ و ”شرارت ایدئولوژیک“ بهره خواهم برد برای بررسی تبعیض نژادی در گفتار روزمره. عجالتن اشاره می‌کنم وقتی شخصیت بزرگی چون حمید عنایت دولت پلید را “دولت تورانی“ می‌نامد، ناخواسته گرفتار ”غفلت گفتمانی“ است. یعنی در اینجا احتمالا عمدی در کار نیست، تبعیضِ غفلت‌آمیزی در میان است که احساس ”دیگری“ را جریحه‌دار می‌کند.

نگرش مشابهی وجود دارد که نتیجه‌ی غفلت نیست، محصول تلاش عامدانه برای حفظ مناسبات تبعیض‌آمیز است. ما این را ”شرارت ایدئولوژیک“ می‌نامیم. وقتی برخی کنش‌گران عامدانه همچنان به هواداری از سیاست یکسان‌سازی نودساله‌ برمی‌خیزند و هر اعتراضی به تمرکزگرایی دیگرستیز را تجزیه‌طلبی می‌نامند، شرارت ایدئولوژیک‌شان را به نمایش می‌گذارند.