وقتی اتحاد جماهیر شوروی فرو پاشید رابطه آذربایجان با این اتحادیه در حد یک خصومت کامل بود . یورش ارتش سرخ به باکو و فاجعه بیست ژانویه نقطه اوج این تنش بود و این زمانی بود که هنوز جمهوری آذربایجان اعلام استقلال نکرده بود.

حمایت یکجانبه روس ها از ارمنی ها ،نشان داد که مسکو برای آینده قفقاز چه برنامه ای دارد این استراتژی از دیدگاه انقلابیون جبهه خلق پوشیده ماند اما امثال حیدر علی اوف که سالها در پلیت بورو با سیاست های کلان روسیه آشنا بودند امری عادی محسوب می شد . ایاز مطلب اوف در حد یک پادوی روسی کسب قدرت می کردند لذا نه تنها نتوانستند تنش در قراباغ را تخفیف دهند بلکه حتی به از دست دادن شوشا بزرگترین شهر تورک نشین قراباغ پیش رفتند و ارامنه علاوه بر آن خان کندی را قبلاً از دست آذربایجان خارج نمودند.

جبهه خلق به رهبری مرحوم ابوالفضل ایلچی بیک زمانی عهده دار قدرت در آذربایجان شد که اوضاع تقریبا در کل جبهه به نفع ارامنه بود .گرچه رهبران حزب در اندک مدتی شرایط جبهه را به نفع آذربایجان تغییر دادند اما سیاست غرب‌گرایانه ایلچی بیک مسکو را نگران ساخت به همین جهت عوامل داخلی چون صورت حسین اوف و الکرام همت اوف اوضاع سیاسی آذربایجان را مشوش نمودند و شرایط چه در جبهه ها و چه در داخل به نفع دولت روسیه تغییر نمود. این بار روس ها رأسا اقدام علیه نیروهای آذربایجان را در پیش گرفتند و بدین ترتیب بسیاری از اراضی از دست آذربایجان خارج شد.

در چنین وضعی بود که حیدر علیف تنها گزینه و الترناتیو قدرت برای ثبات شرایط سیاسی مانده بود . آتش پس سریع در جبهه ها و مبارزه با قدرت های که توسط نیروهای خارجی تامین می شدند اولویت کار علی اوف بود .خصوصا الکرام همت اوف که مسکو به عنوان مهره ای برای تحت فشار قرار دادن جبهه خلق تامین کرده بود در رأس سیاست داخلی قرار گرفت .سرکوب جریان همت اوف ، جواد اوف ، ایادی ایاز مطلب اوف و در نهایت مهره اصلی که باعث سقوط جبهه خلق شد یعنی صورت حسین اوف در اولویت سیاست وی قرار گرفت . چنین گام بزرگ و مثبتی بیشتر ناشی از سیاستی بود که وی نیات دولت مسکو در قفقاز را می فهمید و تا حدی در نظر می گرفت.در دوره مرحوم حیدر علیف سیاست دولت بیشتر متمایل به روسیه و شرق بود گرچه سیاست غرب‌گرایانه وی نیز تا حدی مشهود بود این سیاست ناشی از تز سیاسی وی یعنی رعایت « بالانس قدرت در قفقاز » بود اما سیاست روسیه نسبت به حل مناقشه قره باغ تغییر محسوسی ننمود گرچه گروه مینسک طرحهای مختلف برای ثبات در قره باغ به پیش کشید اما ایروان بی مسئولانه با این گروه برخورد داشت.

بعد از مرگ علیف و دوران الهام علیف در سیاست باکو تغییر قابل ملاحظه ای مشاهده شد و ارتباط سیاسی و اقتصادی با دول غربی سرعت بیشتری یافت .طبعا این مسئله دولت روسیه را به آینده قفقاز نگران می ساخت .اما تغییر قدرت در ارمنستان و به ثمر نشستن انقلاب مخملی نشان داد که ارمنستان نیز حاضر به پذیرش سیاست دیکته شده مسکو نیست . با این حال سیاست پاشینیان تا به امروز دارای آن نرمش بزرگ در برابر غرب نبوده است .زیرا شمشیر داموکلسی روسیه همچنان بر سر دولت و ملت این کشور ایستاده است ،در یک رویکرد واقع‌بینانه چنین وضعی نه برای ارمنستان و نه برای روسیه قابل دوام نیست .اگر تغییر اساسی در سیاست ارمنستان مشاهده نشود ،ایروان دوره ای از بی ثباتی سیاسی را تجربه خواهد کرد در واقع آنچه در ارمنستان اتفاق می افتد در یک مقیاس وسیع در اوکراین تجربه شد ‌.نزدیکی الهام علیف به مسکو سبب شده است غرب‌گرایان ارمنستان بیشتر دچار سردر گمی شوند زیرا نه راه پس دارند نه راه پیش . در واقع عدم تغییر در وضعیت سیاسی و اقتصادی ارمنستان از حالا قابل پیش بینی است و دولت در منگنه بین شرق و غرب در حال خم شدن است .اگر ارمنستان نتواند به مناقشه قره باغ سر و صورتی واقعی دهد در این صورت تغییر در سیاست خارجی و اقتصاد بر باد رفته ارمنستان فقط یک خیال بیش نیست . تقدیر تاریخی این دولت تا به امروز چنین بوده است که تنها در روی نقشه به عنوان یک کشور مستقل قابل دیدن باشد بعد از آن هرچه بوده فقط اطاعت محض از قدرت های خارجی است .