ایران‌داکی ارمنیستان طرفدارلاری یازیر کی، ناخچیوان بؤلگه‌سینی آذربایجان‌دان آییران و ایرانلا ارمنیستان آراسین‌دا سرحد بؤلگه‌سی اولان زنگزور (سونیک) ویلایتی آذربایجانین نظارتینه کئچرسه، بیر طرف‌دن ایرانین روسییا، قفقاز و آوروپا ایله علاقه‌سی کسیله‌جک، گئوسییاسی مؤوقعی ریسک آلتینا دوشه‌جک، دیگر طرفدن ایسه آذربایجان تورکییه‌یه بیرلشه‌جه‌جک، تورکییه و ناتو خزر دنیزینه چیخیشا مالیک اولاجاق، ایسرایلین ده بؤلگه‌ده نفوذو آرتاجاق و س.

بونو Axar.az-آ آچیقلاماسین‌دا ایرانین اؤلکه‌میزده‌کی سابیق سفیری افشار سلیمانی دئییب.

کئچمیش سفیر بونونلا باغلی اورتایا بیر نئچه سوالین چیخدیغینی بیلدیریب:

«بیرینجی‌سی، ایرانین روسییا، قفقاز و آوروپا ایله علاقه‌سی نه واختدان ارمنیستان واسطه‌سیله حیاتا کئچیریلیر کی، بوندان هئچ کیمین خبری یوخدور؟ بو جور داشلی-کسکلی، باهالی و تهلوکه‌لی مارشروتدا بئله حرکت دایاندیریلماییب. هئچ بیر فاکتا اساسلانمایان بو تحلیللرین مؤلفلری منیم کیمی ساوادسیز اینسانلاری ایناندیرماق اوچون ایران و غیری-ایران قوشقو و یوک ماشینلارینین ارمنیستان اوزریندن آوروپایا یوک داشیماسی ایله باغلی ایستاتیستیک معلوماتلاری تقدیم ائتسینلر و اونلاری تورکییه واسطه‌سیله آوروپایا و یا آذربایجان واسطه‌سیله روسییا، گرجستان و قارا دنیزه چیخان یوک ماشینلارینین ایستاتیستیکا ایله مقاییسه ائتسینلر.

ایران همیشه روسییا، شرقی آوروپا، گرجستان، قفقاز و قارا دنیزه خزر دنیزی و یا آذربایجان واسطه‌سیله چیخیب، تورکییه واسطه‌سیله ایسه آوروپا ایله نقلیات علاقه‌سی قوروب.

پوتین و کرئملین اسراف‌چی‌لیغی و ایستراتژی سهولری اوجباتین‌دان روسییانین اوکراینا، شرقی آوروپا، بالکانلار و بالتیکیانی رگیونا یولونون باغلاندیغی بیر شرایط‌ده، ایرانین آوروپا ایله هانسی قورو یولو ایله تیجارت و باشقا علاقه‌لری وار؟

ایکینجی‌سی، تورکییه ۶۰ ایلده‌ن چوخدور ناتو-نون عضوو و بازاسی دئییلمی؟ نیه ایندییه کیمی هئچ بیر ادعاچی اکسپرت بو مسئله ایله باغلی دانیشماییب، اما ایندی وای-شوون قوپاریر؟ ترکییه‌نین اوزون ایللردیر ایسرایلله رسمی علاقه‌لری یوخدورمو؟ عرب اؤلکه‌لری و ایرانا قونشو دولتلرین ایسرایلله رسمی و یا غیری-رسمی علاقه‌لری یوخدورمو؟ یاخود دا ایسرایلله مناسیبتلرده هئچ بیر گرگینلیکلری اولماییب و یا یوخدور؟ ایرانلا قونشو اولان اؤلکه‌لر ناتو ایله صولح نامینه فردی مقاویله‌لر و طرفداشلیق سازیشلری شکلینده امکداشلیق ائتمیرلرمی؟

گئوسیاست دولتلردن عمومی ماراقلار اساسین‌دا امکداشلیق ائتمیی طلب ائدیر. خزر دنیزینه چیخماق اوچون تورکییه‌نین یالنیز زنگزور و یا سونیک مارشروتونا احتیاجی یوخدور. تورکییه‌نین ارمنیستانلا ۶۰۰ کیلومترلیک سرحدی وار و شوبهه‌سیز کی، چوخ دا اوزاق اولمایان گله‌جکده ایکی اؤلکه آراسیندا مناسیبتلرین قورولماسی ایله بو سرحد آچیلاجاق. او زامان تورکییه آذربایجان، خزر دنیزی و اورتا آسییا ایله علاقه ساخلاماق اوچون ناخچیوانا بئله احتیاج دویمایاجاق».

افشار سلیمانی دئییب کی، موجود وضعیت یئنی بیر شئی دئییل:

«غیری-رئال، غیری-پراگماتیک و سریشته‌سیز خاریجی سیاست اوزوندن و بین‌الخالق سیستمین ماهیتی نظره آلینمادان انرژی اخراجی و ترانزیتی، نقلیات و کوممونیکاسییا اوخلاری دا داخیل اولماقلا، بیر چوخ امکانلار ایتیریلیب، اؤلکه‌یه، خالقا، گله‌جک نسیللره تریلیونلارلا دلارلیق عوضسیز ایتکیلر دییب.

ایرانین گئوسییاسی و گئو ایتصادی مؤوقعی طلب ائدیردی کی، بو گون بو اؤلکه اؤز گازینی اخراج ائتمکله، ائلجه ده ترکمنیستان و آذربایجان گازینی آوروپایا و یاخین خاریجی اؤلکه‌لره نقل ائتمکله رگیونون انرژی مرکزینه، شیمال-جنوب و تراسکا دهلیزلرینین اوخونا چئوریلسین و مادی منفتله یاناشی، میللی تهلوکه‌سیزلیک باخیمین‌دان دا واجیب المنت حساب اولونسون.

دئمک ایستییرم کی، بیز، بیر نئچه نفر، حتی منیم کیمی کیچیک و سوادسیز بیر یازیچی دا داخیل اولماقلا، ۳۰ ایل بوندان اول اسلام رسپوبلیکاسی سیستمی داخیلینده ده گئوسییاسی تهلوکه‌لر باره‌ده هیجان تبلی چالمیشیق. اما قرار قبول ائد‌نلر سیراسیندا قولاغی ائشیدن و گؤزو گؤره‌ن بیر نفر تاپیلمادی. زنگزور زنگینین صدالارینی ۲۰ ایلده‌ن چوخ اول بئله ائشیتمدینیز و یارانمیش امکانلاری هده-قورخویا چئویردینیز. باکی-تیفلیس-جیهان و باکی-تیفلیس-ارضروم انرژی کمرلری زنگزور زنگینی سسلندیردی. مقاویله‌لر باغلانمازدان و اجرا فعالیتینه باشلامازدان اول خبردارلیق ائتدیک، اما بیزدن یاخشیلاری، یعنی فورصتچیلر حرکته کئچدیلر. او واخت اصل اکسپرتلرین سسی ائشیدیلسیدی و تدبیر گؤرولسیدی، بو گون اوچ قونشو و مسلمان اؤلکه‌سی اولان ایران، آذربایجان و تورکییه بیر-بیری ایله متفیق اولاردی و ایران غیری-مسلمان روسییا و ارمنیستانلا گلجیی اولمایان سارسینتیلی اتفاق یاراتماق اوچون هئچ بیر سعی گؤسترمزدی.

میللی ماراقلاری تعمین ائتمیین ان یاخشی یولو گرگینلیکدن قاچماق و راسیوناللیغا، رئالیزمه و پراگماتیزمه اساسلانان دینامیک دیپلماتییا تطبیق ائتمکدیر و ایندیکی یولو داوام ائتدیرمک عقلسیزلیق و یانلیشلیق اولاجاق».