خیزش برای به ثمر رساندن یک ایده یا عقیده بیش از هر چیزی مستلزم شرایطی است که خود آن عقیده یا ایده آن را در خود لحاظ می کند .تطبیق امیدها و امالها با واقعیت التزام بیشتری برای مشارکت توده ها در جهت همان ایده را لازم می شمارد اما آنچه مهم است آمادگی قوای روح جمعی در لحظه ها و اوقاتی است که باید در میدان عمل حضور داشته باشند . با همین مقدمه می توانم به آنچه که در ذهنیت نخبگان آذربایجان می گذرد نظری بیندازم .این جا باید روشن کنم این متدی است که من در نظر گرفته ام .احتمال دارد فاکتورهای باشد که من ندیده ام و یا در نظر نگرفته ام . در هر صورت بنیه نگرش را با همین شیوه به کار برده ایم و طبعا تمامی قصورات حاصل از آن بر عهده نگارنده است .

ابتدا باید بگویم هنوز هیچ رابطه اورگانیکی بین گروها و تشکل ها وجود ندارد یا شاید من نمی بینم .این روابط اورگانیک امروزه تحت عناوین چون شورا ، اطاق فکری ، که امکان هماهنگی را فراهم می سازد وجود ندارد . و نوعی نگاه عاقل اندر سفیه بین گروها و تشکل ها کاملا آشکار و در معرض دید می باشد . نتایج حاصله از این نگاه در این نقطه فریبنده و افسون کننده وجود دارد که هر تشکلی خود را نماینده تام خواسته ها و مطالبات فرض می کند این مسئله به قدری دارای قدرت فریبنده است که حتی مذاهب یک دین را علیه همدیگر مجهز می کند چه رسد به اینکه سیاستمدارانی باشند که به فکر قدرت و نفوذ در حوزه هستند که موضوعش خود تفرقه انگیز می باشد یعنی « قدرت به مثابه قابلیت به اطاعت در آوردن » .

موضوع دیگری که بین گروها مشاهده می شود تطبیق دادن خود با آنچه که اصطلاحا واقعیت ،جغرافیا ،یا سیاست روز بر آنها تحمیل می کند این شرایط می تواند یک سهراب یا کوراوغلو را تبدیل به موجودی عادی و یا ناچیز کند و یا آنکه یک فرد معمولی را به حد یک اسطوره بالا ببرد .این شرایط چه به عنوان سرنوشت و چه به عنوان موقعیت سیاسی و یا عناوین دیگر بر فرد یا جامعه یا ملت تحمیل می شود .اغلب شعارها و خواسته ها ناشی از شرایط خود گروه یا تشکل است و ربطی به واقعیت سیاسی ندارد .امروز وقتی ما می گویم واقعیتی به نام جمهوری اسلامی وجود دارد برخی روی ترش می کنند که فلانی حتما وابسته نظام هست یا طرفداری برای موفقیت در امور شخصی خود را دارد .صرف نظر از این قال وقیل این تشکلها احساسات خود را طوری بروز می دهند که انگار در خلا صحبت می کنند .این واقعیت در دهه شصت پشت مجاهدین را به خاک زد و نشان داد که واقعیت شوخی بردار نیست و نمی توان به صرف جوانی عقاید خام را به توده ها تزریق کرد .درست است که الان دهه شصت نیست و در خود ایران نیز برخی تندروها واقعیت ها را نمی خواهند بپذیرند و طبعا آن را به حساب عقیده محکم خود می پندارند اما شرایط با این طبایع همیشه سر سازش ندارد. اما این تنها مورد تحمیل شرایط نیست .

بایستی منطقه مورد نظر و نیز قرائن و نگاه بین المللی را نیز مد نظر قرار داد . ما در یک نظام سلطه بین المللی زندگی می کنیم که حدود و صغور قدرت های بین المللی به تقسیم جهان انجامیده و تغییرات جهانی از یک نظام قدرت پیروی می کنند نه از یک دموکراسی بین المللی. دموکراسی بین المللی تنها ورد زبان درویش گونه است شاید لازم باشد این حقیقت را به گونه دیگری بر زبان راند اما همین قدر برای ما کافیست که بگوییم بدون تعادل در قدرت جهانی امکان تغییرات بزرگ ناممکن است .این همان دوره ای است که نیازمند سیاستمداران برجسته ای چون پیشه وری لازم باشد تا کوتوله های سیاسی که حتی جایگاه خود را نمی شناسند .مهمترین اولویت ما یافتن سیاستمداری است که بتواند تعادل قدرت در سیاست را بداند و بداند که ما به چه سمتی پیش رویم .اما یک چیز مسلم است و آن این است کسانی که درمصدر سیاست جمهوری اسلامی هستندو وزیر و وکیل هستند مورد احتیاج ماست زیرا هیچکدام ما ولو اینکه حتی مصدر و مبدا جریانی باشیم ،تجربه کافی در سیاستمداری نداریم و سیاست نیز تنها شعارهای میدانی نیست .....ادامه دارد