مکررا در بازی تراکتور آذربایجان و تیم های پایتخت شاهد توهین های نژادی علیه تورک ها بودیم. اینکه چرا چنین توهین های وجود دارد و اینکه چرا جامعه در قبالش سکوت می کند جواب یکسانی دارد. توهین کننده ها نمونه اندکی عریان تر جامعه ای هستند که با چراغ خاموش به حرکت خود ادامه می دهد. در واقع توهین کننده ها نمونه مطابق با جامعه و نماینده آن نیستند بلکه آنها به خاطر شرایط هیجانی محیط با چراغ روشن حرکت می کنند.

در زمان برده داری تصور اینکه برده ها هم می توانند آزاد باشد برای خیل عظیم جامعه آن روز و حتی روشنفکرهایش غیرقابل تصور بود چراکه شناخت اجتماعی آن بر مبنای ارباب و برده استوار بود. یعنی اینکه انسان ها در تعامل با یکدیگر دانش هایی کسب می کردند که موید امر برده داری بود. دانش حاصل از این شناخت اجتماعی از هر پدیده ای، همان عادی جلوه کردن آن پدیده در نظر جامعه بود.

برای اینکه یک پدیده ای در یک جامعه معاصر نهادینه و تبدیل به دانش اجتماعی بشود، نیازمند کار سیستماتیک است. برای مثال توهین نژادی تورک خر از این رو واکنش جامعه را بر نمی انگیزد چون مردمان آنجا از بدو تولد با چنین توهین هایی خو گرفته اند و چنین پدیده هایی برایشان عادی جلوه می کند. از این لحاظ برایشان عادی است که آن را در تعاملات روزانه شان با جامعه کسب کرده اند. در واقع دانشی است که در حوزه شناخت اجتماعی اشخاص است.

بررسی ریشه های فرهنگی و تاریخی وجود چنین دانش هایی مهلکی در جامعه ما را با مفهوم سیستماتیک بودن تولید آن آشنا خواهد کرد. از طریق دو رویکرد سلبی و ایجابی می توان چنین دانش هایی سمی را بنیان نهاد. اولا اینکه بصورت صریح با استفاده تمام امکان های ارتباط جمعی چون کتب مخصوصا تحریفات تاریخی، رسانه مانند فیلم و طنز ... هویت های فرودست کوبیده بشوند. دوم حاصل ضمنی تک قوم مداری در یک جامعه چند اتنیکی باشد. موید این سخن را می شود از واکنش جامعه بویژه طیف روشنفکران، نویسندگان و غیره در جابجایی مجسمه فردوسی در یک شهر کوچک دریافت. نویسندگانی در مواجهه با چنین پدیده هایی آرزوی پوشیدن لباس رزم و گرفتن تفنگ به جای قلم می کنند.

باری سکوت جامعه در قبال توهین های نژادی نشان دهنده وجود دانش های اجتماعی علیه اتنیک های مختلف است که خود حاصل یک روند سیسستماتیک حداقل یک قرنی است. به طور خلاصه تقریبا می توان گفت سکوت جامعه در قبال پدیده ای نشان دهنده سیستماتیک بودن روند نهادینه شدنش است. از دیگر سو موید نبود اراده سیستماتیک قوی برای زودونش نیز است.