شناسنامه اولین بار سال ۱۳۰۹ هجری شمسی در روستای ساغ آلان (سهلان) صادر گردیده است. در اردبیهشت ماه آن سال ماموران ثبت احوال از تبریز به ساغ آلان آمده، چند روزی در آنجا مانده و برای اهالی شناسنامه صادر نموده اند.

شناسنامه شماره ۱ هم برای شخصی بنام نقی زاده سهلان مکتوب شده است. در شناسنامه پدر بزرگ نگارنده، قربان، که صدورش مربوط به همان اولین سال است، نام روستا و پسوند نام خانوادگی هر دو سهلان هستند. علیرغم این، نگارنده از بهروز خاماچی نویسنده تبریزی شنیده است، در ریشه شناسنامه های نخستین صاحبان شناسنامه روستای مذکور، پسوند نام های خانوادگی ساغلان قید شده که به دلایل یکسان سازی اسامی آنها را مانند نام روستا به سهلان تغییر داده اند!! البته، جهت بررسی این موضوع به ثبت احوال مراجعه ای نشده است. در هر حال برخی نام خانوادگی های اهالی آن روستا در ادامه همین مطالب آورده شده اند که در آنها نشانه های هویت زدایی عیان هستند. قابل ذکر است، شناسنامه ها به زبان فارسی بوده اند و بنابراین میتوان گفت نام خانوادگی هایی که در آنها به یکی از اجداد شخص اشاره شده یا بدرستی به یک چیز متعلق به شخص منتسب گردیده اند، در آن زبان دارای هویت میباشند. در ادامه خواهیم دید که تعداد اینها اندک است.

همچنین، معمولا نام خانوادگی های مشابه با پسوند روستای متفاوت در آذربایجان مشاهده میشوند. نگارنده برای بررسی این موضوع، از راههای که در دسترس داشته، به جستجوی نام خانوادگی های ساغ آلان در سایر جاهای این منطقه ترک نشین اقدام نموده است و قریب به اتقاق نام خانوادگی های آنجا را در سایر مکانها نیز یافته است. جهت نشان دادن نتیجه، نمونه ای از نام های خانوادگی های یافته شده را داخل پراتنز جلوی مشابه ساغ آلانی آن، در ادامه مطلب، قید کرده است. بدین ترتیب می توان ادعا کرد هویت زدایی مشابه در سایر جاهای آذربایجان هم اتفاق افتاده است.

جهت بررسی هویت نام های خانوادگی ساغ آلان دو منبع در دسترس هستند: کتاب سهلان اثر نگارنده و شجره طوایف. در ضمیمه کتاب سهلان، نام های خانوادگی طوایف مختلف روستای ساغ آلان به تفکیک آورده شده اند. شجره طوایف هم در دسترس هستند. مراجعه به این منابع منعکس میکند، تعداد کل نام های خانوادگی ثبت شده این روستا ۱۳۸ مورد است. از این تعداد، ۵۷ مورد (حدود ۴۱ درصد) کاملا فارسی هستند که به اتفاق به هویت خاصی اشاره نمیکنند، مثلادادجوی سهلان (دادجوی متنق)، بهنام سهلان (بهنام بنه کهل)، ارژنگی سهلان (ارژنگی کلوانق) و غیره. تعداد ۷۶ مورد (حدود ۵۵ درصد) کلمه عربی با پسوند فارسی است. از کلمات عربی، ۶۱ مورد (۴۴ درصد) به هویت خاصی اشاره نمیکنند، مثلا نورخواه سهلان (نورخواه خلجان)، محمدی سهلان (محمدی آچاچی)، رزقی سهلان (رزقی مهترلو) و غیره. ۱۵ مورد (۱۱ درصد) میباشد که به یکی از اجداد شخص مربوط اشاره میکنند و به نوعی هویت دار میباشند. از تعداد کل، تنها ۵ مورد (حدود ۴ درصد) باقی میمانند. در ۳ مورد باقیمانده ها کلمات ترکی دیده میشوند: بلوکی سهلان (بلوکی امند)، کوچی سهلان (یافت نشد) و بیرقی سهلان (بیرقی افشرد). آنها هم به هیچ هویت مشخصی اشاره ای ندارند. ۱ مورد از باقیمانده ها، فتحی رشید، دو کلمه عربی دارد که به احتمال زیاد چیزی را بازگو نمیکند. ۱ مورد نیز، نام عربی+پسوند ترکی+پسوند فارسی میباشد: حاتملوی سهلان (حاتملوی سعیدآباد). با اینحال در شجره مربوط به حاتملوی ها، حاتمی دیده نمشود! پس نتیجه گرفته میشود فقط حدود ۱۱درصد نام خانوادگی دارای هویت بوده و حدود ۸۹ درصد دارای هویت نیستند.

هر چند طایفه گرایی در دنیای امروز جایی ندارد، ولی ماندن اثر آن بر روی نام های خانوادگی میتوانست متجلی هویت صاحبان آنها باشد. مثلا گروه نام خانوادگی های طایفه جاوادلی عبارتند از: مسعودی سهلان (مسعودی یولقونلو)، غربی سهلان (غربی الوارعلیا)، عمیدی سهلان (عمیدی بخشایش)، نیکقدم سهلان (نیکقدم لیقوان)، سیری سهلان (سیری لاهیجان)، رنجبرزاده سهلان (رنجبرزاده شیرین کند)، پژوهی سهلان (پژوهی بارنجی) و پروینی سهلان (پروینی کویچ). مناسبترین نام خانوادگی برای افراد این طایفه جاوادلی بوده است و سایر طوایف هم به همین منوال. در هر حال، دولت با نامهای خانوادگی های اغلب جعلی و بی هویت برای فارسیزه نمودن اهالی ترک ساغ آلان اقدامات پایه ای انجام داده است.

نام اصلی روستای سهلان، ساغ آلان (به معنی منطقه هموار) میباشد که هنوز در روستای نادارلی و گروهی از اهالی قوم تپه این روستا را بدان اسم مینامند.

ساآلان، ساغلان و ساوالان که جهت نامیدن این روستا در منطقه استفاده میشوند در واقع تلفظهای اسم ساغ آلان میباشند. قابل ذکر است، نگارنده مقاله ای بنام ریشه شناسی نام روستای سهلان، چاپ شده در ماهنامه ائل بیلیمی شماره ۷۸ که ویژه نامه این روستا بوده، دارد.

سهلان، در گذشته فقط در کتابتها برای این روستا استفاده شده است و نامی تحریف شده یا معنی شده به عربی ساغ آلان میباشد!

اگر فرصت تغییر نام روستا پیش بیاید، سهلان بایستی ساغ آلان گردد.