قم شهرینه گئتمیش آیت الله خمینی ایسه بیر داها ۱۳۵۸-نجی ایلین اردیبهشت آیی نین ۲۸-ینده تهرانا گئری دؤنه رک جماراندا یئرلشمگه و اورادان فقیه مقامیندا سیاست یئریتمگه داوام ائتدی.

آیت الله شریعتمداری نین خلق مسلمان پارتیسینی یاراتماسیندا قارشی دورمانی یاتیرماغا چالیشماسینا باخمایاراق "ولایت فقیه" مسئله سی جمهوری اسلامی نین قانون اساسی سینه و آنایاساسینا اکلندیکدن سونرا، آیت الله شریعتمداری ولایت فقیه آنلاییشی ایله مودئرن جامعه نی اداره ائتمگه مخالفت ائتدیگی اوچون، بیر داها او ذاتین طرفدارلاری ۱۳۵۸ اینجی ایلین آذر آییندا آذربایجان شهرلرینده او جمله-دن تبریزده اعتراض عملینه باشلادیلار.
رادیو تلویزیون بیر نئچه ساعات خالق مسلمان طرفدارلاری نین الینده اولدو.

بو آرادا ایستر حاکیمیت و ایسترسه ده فارس مخالفت تشکیلاتلاری او جمله-دن حزب توده کیمی سول محفللر خالق مسلمان حرکتینی خاریجی عامیللره نسبت وئرمکله بو اعتراضلار نتیجه آلماق یئرینه ازیله رک گوناهسیز انسانلارین قانی تؤکولدو.

شریعتمداری نین نظرینه گؤره جمهوری اسلامی نین آنایاساسینا و قانون اساسیسینه اکلنمیش "ولایت فقیه" بند و اصللری خالقدان و توپلومدان اراده نی و قدرت اعمال ائتمگی آلاراق بو اختیاری ولایت فقیه دئیه بیر شخصین اختیارینا قویار. بئله لیکله بوتون حؤکومتین قدرتی و تصمیم توتماقلار فقیه الینده توپلاشماقلا دیکتاتورلوغا یول آچار و ایرانا خوش گلجک تصویر اولماز و ضررلی ساییلار. سیدکاظم شریعتمداری قانون اساسی نین ۵، ۵۷، ۱۱۰-جو اصلرینده ولایت فقیه اوچون وئریلمیش اختیارلارین اصلاح اولماسیندان و بو بندلرین یئرینه فقیه لر شوراسی نین اکلنمه سیندن و علاوه اولماسیندان یانا ایدی.

اشاره اولوندوغو دؤلت کابینه سی نهضت آزادی و جبهه ملی اللرینده اولارکن "شورای انقلاب"، "دادگاه انقلاب" و کمیته لر حاکیم روحانی قانادی نین الینده ایدی.

بئله لیکله سیدمحمود طالقانی آیت الله خمینی قانادی ایله نهضت آزادی و جبهه ملی قانادلاری آراسیندا مودئرات رولونو سوردورمه لی ایدی. آیت الله خمینی سیدمحمود طالقانی-یه "ابوذر زمان" و مجاهدین خلق ایران "طالقانی"-یه "پدر، پدر طالقانی" لقبینی وئردیلر. سیدمحمود طالقانی ایسه اود ایله سو آراسیندا قالان بیر غریق کیمی گؤرونمه سینه باخمایاراق، لیبرال کسیم طرفیندن آزادلیقلار مسئله سینه ترغیب و تشویق اولوناراق قادینلارین اؤرتونمه سی و حجاب مسئله سینه ده داخیل اولدو. طالقانی ۱۳۵۷ اینجی ایلین اسفند آیی نین ۲۰-سینده اؤرتو و حجابین شخصی بیر مسئله اولدوغو اوزره او زامانکی اطلاعات گونده لیگینده (روزنامه سینده) اؤز گؤروشلرینی یایینلاتدی:

"... بو نظر منیم، فقیهین و آیریلاری نین دئییل، قرآنین دقیق متنیندندیر. قرآن مجید ایفاده ائتدیگی کیمی، ایستر بیز و ایسترسه ده بو بؤیوک گؤی کتابینا (کتاب آسمانی) اینانجی اولان قادینلار و خانیملار قرآن قویدوغو حددن ومرزدن ائشیگه چیخابیلمریک. اسلام و قران قادینین و خانیمین شخصیتی نین قورونماسی نی ایسترلر. بو انقلابی بیر حرکت ساییلار. - کیم تظاهراتلاردا خانیملاری، باجیلاری اؤرتولو و حجابلی، یوخسا اؤرتوسوز گلمگه مجبور ائتمیش؟ قادینلار مسلمانلیق مسئولیتلرینی، اؤز اسلامی، ایرانی گئییملری و لباسلاری ایله گؤسترمیشلر. ..
مسلمان قادینلار اوچون اؤرتو و حجاب اجبار دئییل. هانکی اجبار؟ آیت الله خمینی اؤز اوشاغینی نصیحت ائدن بیر آتا کیمی یول گؤسترمگه (راهنمایی ائتمگه) چالیشار: بئله اولونوز. بئله اولسانیز، یاخشی اولار! بئله اولسان، اسلاما منصوب اولان روحون و ایرانلی عادت و عنعنه لرین پارلاق اولار!. ... بیز، اسلامین قرآن کتابی، دین مرجعلری قادینلارین شخصیتلری نین قورونماسینی ایسترلر. اصل مسئله ده بودور. هر هانکی بیر اجبار یوخدور. مسئله چادیر دا دئییل."(۱)

سیدمحمود طالقانی حاکیم روحانی کسیمین بیر چوخ پرئنسیبلرینی چئینمه سینه باخمایاراق مرتضی مطهری تئرور اولدوقدان سونرا، مصلحت اولاراق او "اسلام انقلاب شوراسی" نین رئیسی دئیه منتصب اولدو.