خاچلی (صلیبی) ساواش‌لاردا، هم مسیحی‌لرین اوردوسو هم ده موسلمان‌لارین اوردوسو آیری-آیری اولوس‌لاردان (ملت‌لردن) اولوشموشدو. بیر پارا استثنالاری قیراغا قویساق، بوتون باتی دونیاسینین اسلام دونیاسینا قارشی ساواش آچدیغیندان سؤز آچا بیلریک. اسلام دونیاسی دئدیییمیزده، او چاغ‌لاردا بو ساواش‌لاری ایره‌لی سوردورن سیاسی گوج، سلجوقلو هابئله ایوبی کیمی تورک خاقان‌لیق‌لاری ایمیش.

ساواشی ایره‌لی سوردورن "سیاسی گوج"ون تورک‌لرین الینده اولدوغونا باخمایاراق، یوخاریدا وورغولادیغیم کیمی بو ساواش‌لارین "ساواش گوجو"، یالنیز تورک‌لردن دئییل، باشقا موسلمان‌لارین دا قاتیلماسی ایله اولوشماقدایمیش. آنجاق، باتی اؤلکه‌لرین، اؤزل‌لیک‌له ده شوالیه‌لرین جانینی قورخویا سالان تک بیر اولوس (ملت) وار ایدی؛ او دا تورک اولوسو ایدی.

خاچلی اوردوسو ایله بیرلیکده یولا چیخان آوروپالی اوزان شاعیر تاریخ راویسی، آمبرویوز (آمبرویسئ)، تورک ساواشچی‌لاری حاققیندا بئله دانیشیر: "تورک‌لر بیزیم جانیمیزی داها آرتیق یاندیران بیر اوستون‌لویه صاحب ایدیلر. خاچلی‌لار آغیر زره‌لره بورونموشدولر. بونا قارشین عرب‌لرین یای، سونگو، قیلینج، خنجر، هابئله میزراق دیشیندا بیر آغیرلیغی یوخ ایدی. بونلاری قووالادیغینیزدا، ائله آت‌لاری واردیر کی قارانقوش کیمی اوزاقلاشارلار. تورک‌لرین پئشینه دوشدویونوزده ایسه، بونلارا چاتماق امکانی هئچ یوخدور. دوز ائله او چاغ‌دا، سانکی بیر میغ‌میغایا (پشه) دؤنوشورلر. قووالارسانیز، اله - اوووجا گلمزلر؛ هله بیر ده آرخانیزی گؤرمه‌یه دؤنون: بیردن بیره دوز بورنونوزون دیبینده بیترلر"!

قایناق:

۱. سئلاهاددین ائییوبی، آلی م. سئیمان، ماویچاتی یایینلاری، ایستانبول، ۲۰۱۷
۲. تهئ New هیستوریانس اوف Twelfth-جئنتوری رئنایسسانجئ، پئتئر د. گرینت، تهئ بویدئلل پرئسس، Woodbridge، ۱۹۹۹