بیست و شش فوریه ۱۹۹۲ داشناکهای تا بن دندان مسلح ارمنی با کمک تیپ ۳۶۶ ارتش شوروی وارد شهر خوجالی آذربایجان در قره باغ شده و صدها مسلمان آذربایجانی اعم از کودکان وزنان وپیر وجوان را به وحشیانه ترین شکل ممکن قتل عام کرده وصدها تن دیگر را به اسارت گرفتند که هنوز هم خبر واثری از آنها در دسترس نیست.

جنایتبارترین نسل کشی قرن بیستم در قاراباغ آذربایجان علیه ملت آذربایجان و در مقابل دیدگان بهت زده جهانیان اتفاق افتاد .در چنین روزی مصادف با هفتم اسفند ساعت یازده وسی دقیقه به وقت تبریز به احترام شهدای خوجالی،در تمامی شهرهای آذربایجان جنوبی اعلام یک دقیقه سکوت شده تا در سوگ هموطنان خود درآنسوی آرازشریک باشیم ونسبت به شهدای خود ادای احترام نماییم.

قتل عام خوجالی که در بیست و ششم فوریه سال ۱۹۹۲ توسط نظامیان ارمنستان انجام شد، در حالی وارد بیست و هشتمین سالگرد خود می شود که هنوز هیچ یک از عاملان آن محاکمه نشده اند.
پرونده تحقیقات دادستانی نظامی آذربایجان، عمق فاجعه و دهشت "قتل عام خوجالی" توسط ارمنی ها در ۲۶ فوریه ۱۹۹۲ را آشکار می کند. در این قتل عام ۶۱۳ غیرنظامی از جمله ده ها زن و کودک به طرز فجیعی به قتل رسیدند اما عاملان آن هنوز محاکمه نشده اند.

در این پرونده اظهارات دوهزار و ۲۱۳ تن از جان به در بردگان قتل عام، بیش از ۸۰۰ گزارش تخصصی و همچنین منابع مختلف دیگر نشان می دهد که ارمنی ها به اشغال خوجالی در جمهوری آذربایجان بسنده نکرده و اقدام به کشتار جمعی غیرنظامیان در این منطقه کرده اند.

در پرونده مذکور غیر از نام افسران ارتش ارمنستان که این قتل عام را انجام داده اند، اسم ۳۸ افسر عالی رتبه وابسته به تیپ ۳۶۶ ارتش شوروی نیز قرار دارد.

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، ارمنی ها تلاش های خود برای اشغال منطقه استراتژیک خوجالی که صاحب تنها فرودگاه منطقه بود را آغاز کردند.

محاصره و حملات ارامنه به خوجالی در روز ۲۵ فوریه ۱۹۹۲ به اوج خود رسید. ارمنی ها آن شب با حمایت تیپ ۳۶۶ ارتش شوروی که در «خان کندی» مستقر بود، از سه سمت به سمت خوجالی حمله ور شدند.

آنان پس از اشغال خوجالی دست به کشتار جمعی غیرنظامیان و شکنجه دردناک اسیران زده و خونبارترین قتل عام قرن بیستم را رقم زد.

در آن شب، ۱۰۶ زن، ۷۰ سالمند، ۶۳ کودک و در مجموع ۶۱۳ غیرنظامی قتل عام شدند. ۴۸۷ تن نیز به شدت مجروح شدند که ۷۶ نفر از آنان کودک بودند. ارامنه ۳۰۰ آذربایجانی را نیز به اسارت گرفتند. ۱۵۰ تن از آنان هنوز باز نگشته اند. در این قتل عام همچنین اعضای دهها خانواده به طور کامل کشته شدند. بسیاری از کودکان هر دوی والدین و یا یکی از والدین خود را از دست دادند.

گفتنی است پس از اشغال شهر خوجالی طی جنگ قره‌باغ، نسل کشی غیرنظامیان آذربایجانی در این شهر توسط ارتش ارمنستان به همراهی نیروهای ۳۶۶ ارتش شوروی در ۲۵ و ۲۶ فوریه سال ۱۹۹۲ اتفاق افتاد. بر اساس آمارهای بین المللی از جمله آمار سازمان دفاع حقوق بشر در این قتل عام ۶۱۳ نفر از غیر نظامیان از جمله ۶۳ کودک وحشیانه به قتل رسیدند. البته سازمان دیده‌بان حقوق بشر معتقد است که این آمار ممکن است تا ۱۰۰۰ کشته نیز باشد.

سرژ سرکیسیان، رئیس جمهور ارمنستان که در آن دوره وزیر دفاع این کشور بود؛ در مصاحبه با روزنامه انگلیسی «توماس د وال» در این باره گفته است که "پیش از واقعه خوجالی آذربایجانی‌ها فکر می کردند که ارمنی‌ها به مردم عادی آسیبی نخواهند رساند. ما این ذهنیت را از بین بردیم"

جمهوری آذربایجان خواهان مجازات عاملان قتل‌عام خوجالی در چارچوب کنوانسیون های ژنو ۱۹۴۹، كنوانسيون منع و مجازات جرم نسل‌كشی، کنوانسیون منع شكنجه و ديگر رفتارها يا مجازات های بی رحمانه، غير انسانی يا اهانت آميز، ﻣﯾﺛﺎق ﺑﯾن اﻟﻣﻟﻟﯽ ﺣﻘوق ﻣدﻧﯽ و ﺳﯾﺎﺳﯽ، کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد و دیگر معاهده های بین المللی در رابطه با نسل‌کشی و قتل عام است.

تا امروز پارلمان ۱۵ کشور و ۱۶ ایالت آمریکا؛ وقایع خوجالی را به عنوان نسل‌کشی شناسایی کرده‌اند.