کتابِ مانیفست حزب کمونیست نوشته مارکس و انگلس با این جمله که تاکید بر اهمیت انقلاب و خشونت انقلابی است پایان می یابد«تنها از طریق واژگون ساختن همه نظامهای اجتماعی موجود، از راه جبر،وصول به هدفهایشان میسر است...» و این دلالت داشت براینکه حزب توده پس از سرنگونی نظام پهلوی آنهمه بر خشونت انقلابی و اعدام در آن زمان تاکید داشت و از آقای خلخالی و عملکردهایش حمایت میکرد و کم کم که اعدامها فروکش میکرد حزب توده به انتقاد مینوشت چرا شمشیر انقلاب کُند شده است؟!

وقتی کاروان انقلاب 1357 ش. به راه افتاد در درون حزب توده دو گرایش وجود داشت اولی کیانوری بود که دم از سرنگونی شاه،خشونت انقلابی و حمایت از رهبری امام خمینی میزد، اما دومی ایرج اسکندری بود که در پی حمایت از آیت الله شریعتمداری،جبهه ملی،آزادیهای دموکراتیک و اجرای قوانین مشروطه بود. هنگامیکه نشانه های سقوط حکومت شاه آشکار شد روسها جانب موضع کیانوری را گرفتند و غلام یحیی به ایران آمد و در23 دی 1357در جلسه هیئت اجرائیه کمیته مرکزی حزب، تغییر دبیرکل حزب را اعلام کرد! کیانوری بجای اسکندری دبیرکل شد و اسکندری را به خارج از کشور فرستادند تا مشغول ترجمه جلد سوم کاپیتال باشد!(یادمانده ها و یادداشتهای پراکنده، ایرج اسکندری...ص113)

اما یکی از برگهای تاریخ حزب توده، شرکتش در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی بود که در۱۲مرداد۱۳۵۸ برگزار شد همچنانکه در زیر این نوشته عکسها و اسنادش را آورده ام نامزدهای حزب توده در تهران اینها بودند«مریم فیروز،آصف رزم ‌دیده، نورالدین کیانوری، عباس حجری، احسان طبری، محمدعلی عمویی، صابر محمدزاده» و به اضافه کاندیداهایی در شهرستانها...

نتیجه انتخابات، پیروزی روحانیون و حزب جمهوری اسلامی بود مرحوم طالقانی با ۲٬۰۱۶٬۸۵۱ رای‌اول تهران شد و هیچکدام از نامزدهای حزب توده پیروز نشد بیشترین رای را از بین آنها احسان طبری(با ۴۷٬۲۲۵رای)آورده بود یعنی در حدود یک ششم آرا مسعود رجوی را کسب کرده بود!(و خود رجوی نیز با ۲۹۷٬۷۰۷ رای، ناکام مانده بود)

البته حزب توده اطلاعیه ای صادر کرد که«حزب توده ایران در هر نقطه ای که آیت الله صادق خلخالی نامزد باشند به ایشان رای خواهد داد»!

و یا وقتی خلخالی از دادستانی کل انقلاب برکنار شد کیانوری نوشت«...سرانجام بر اثر فشار و توطئه ضدانقلاب و گروهها و جناحهای سازشکاری مانند بازرگانها و غیره،از کار بر کنار شد»!(حزب توده چگونه می نگرد...ص152)
اما در مقابل،آقای خلخالی آنها را تحویل نمیگرفت و میگفت«حزب توده اگر اسم ‌شان حسن و حسین است، ولی اعتقادات ‌شان این است که خدا نیست و فقط لنین هست و مارکس. پس جزو مسلمانان نمی‌شود آنان را قلمداد کنیم مگر اسم آن‌ها!»

این حزب از مهر۱۳۲۰که در خانه سلیمان میرزا تشکیل شد و تا۶ اردیبهشت ۱۳۶۲ که منحل میگردد تاریخ پر فراز و نشیبی داشته:
از پشتیبانی و راهپیمایی هایش در5آبان1323در تهران و شهرستان برای فشار بر دولت ایران جهت واگذاری نفت شمال به روسها گرفته تا عملکردش در قبال فرقه دمکرات آذربایجان، از واکنشهای حزب در قبال دولت دکتر مصدق و کودتای 28مرداد، از اتحاد دوباره حزب با فرقه دمکرات در خاک شوروی و از عملکردهای حزب در پس از انقلاب...همگی نشان می دهد که قابل نقد و بررسی هستند.

زمانی که ایران در اشغال ارتش سرخ بود در آذربایجان بر اسب مراد می تاخت حتی براینکه بر مردم مسلمانان و دینمدار تاثیر بگذارد در ماه رمضان در باره بسته شدن قهوه خانه ها اعلامیه صادر میکرد و در آذرشهر و برخی از شهرهای آذربایجان،اعضای حزب توده در طول روزها در خیابانها گردش میکردند تا مواظب باشند مبادا کسی اقدام به روزه خواری کرده باشد! و هرکسی که روزه خواری میکرد مورد ضرب و شتم قرار میداد!(بنگرید به:سند گزارش شهربانی تبریز در مورخه7/6/1324.پیدایش فرقه دمکرات به روایت اسناد...صص133-134)

هنگامیکه که نمایندگان حزب توده در مجلس چهاردهم از حریم امنیت روسها سخن گفته و تاکید بر واگذاری نفت شمال به روسیه میکردند مصدق با عصبانیت به ایرج اسکندری گفته بود:
«اگر بار دیگر مطرح کنی زبانت را با این قلمتراش می برم...یعنی چه؟ پس حریم امنیت ایران کجاست؟...»