آنا صحیفه یازارلار |
کتاب دده قورقود نام يکي از قديميترين داستانهاي اسطورهاي ترکهاي اوغوز است که ريشهاي پيش از اسلامي دارند. اين مجموعه از ۱۲ داستان به نثر و نظم تشکيل شده و مجموعه پر ارزشي است که زندگي، ارزشهاي اجتماعي و باورهاي مردمان ترک را نشان ميدهد. قدمت کتابت داستانها مربوط به قرنهاي چهاردهم و پانزدهم ميلادي ميباشد. کتاب دده قورقود به زبانهاي مختلف ترجمه شدهاست.
نخستين ترجمه ددهقورقود به زبان آلماني در سال ۱۸۱۵ از روي نسخه کتابخانه درسدن در آلمان بود. دستنويس ديگر اين کتاب در واتيکان است. در سال 1325 م.ع فرزانه در روزنامه آذربایجان برای اولین بار این داستان را به جامعه ایران معرفی کرد. از سال 1330 به بعد معرفی و چاپ داستانهای این کتاب به آرامی انجام گرفت و از سال 1357 به تدریج انتشار آن چشمگیر شد. امروزه در ایران علیرغم عدم وجود مراکز تورکولوژی، دهها نفر در ابعاد مختلف اسطوره ای ، زبانی، تاریخی کتاب دده قورقود کار کرده و یا می کنند.
ادامه دار بودن داستانها محققان را بر آن داشت که مدعی شوند کتابهای دیگری از این داستانها وجود داشته که فعلا در دست ما نیست . خوشبختانه در اردیبهشت 1398 نسخه ایرانی آن در کتابخانه مهندس ولی محمد خوجه پیدا شد. مطالعات اولیه نشان می داد این نسخه قدیمی در اوایل دوره قاجار از روی یک نسخه ی قدیمی تر بازنویسی شده است. تعلق این نسخه به آذربایجان و ترکان ایران بسیار با اهمیت بود چه آریایی پرستهایی که اخیرا دشمنی خود با هویت ترکان ایران را آشکارتر کرده اند منکر حضور بارز تاریخ و ادبیات ترکان در ایران بودند و هستند. این کتاب خط بطلانی بر ادعاهای پوچ آنان بود. پس از چند ماه بررسی و تحقیق ، این کتاب در تبریز چاپ و اول اسفند 1398 با حضور شخصیتهای برجسته تاریخ، فرهنگ و ادبیات آذربایجان در تبریز رونمایی شد. بی شک چاپ و نشر این اثر ارزنده هم از نظر تجربه اولین کار جمعی در ترکی پژوهی جغرافیای ایران و هم از نظر اعتبار علمی متخصصین تورکولوژی در آذربایجان ایران (علیرغم نبودآکادمی تورکولوژی) بسیار با اهمیت می باشد.
تاریخ
2020.03.31 / 09:20
|
مولف
دکتر توحید ملک زاده
|